وضعیت نابه‌سامان داراهای دولت
رقیه ندایی| اگر بخواهیم بگوییم سال 99 برای چه کسانی خوب بود نخست می‌توان گفت دولتی‌ها چراکه کسری بودجه خود از طریق بازارهای مالی جبران و شرکت‌های دولتی را در بورس عرضه کردند تا هرروز سود بیشتری از روز گذشته ببرند.
شروع سال جاری همراه با حمایت‌های دولت از بورس بود که پس از این حمایت شاهد بازدهی بیش از 300 درصد در بازارسهام بودیم و این بازدهی بسیاری از مردم را راغب کرد تا در این بازار ریسک‌پذیر سرمایه‌گذاری کنند اما این سرمایه‌گذاری اغلب به بلوکه شدن سرمایه و زیان آنان منجر شد. حال با گذشت چندماه هنوز هم وضعیت آخرین عرضه دولتی مشخص نیست و کما بیش می‌توان گفت که سرمایه مردم چندماهی است که بلوکه شده و هیچ سود و زیانی به آن تعلق نمی‌گیرد. پذیره‌نویسی این صندوق روز 30 شهریورماه بود که پایان یافت اما؛ بیش از دو ماه است که پذیره‌نویسی این صندوق به پایان رسیده است ولی خبری از آغاز معاملات صندوق پالایشی یکم نیست. در همین خصوص، حسن قالیباف اصل رییس سازمان بورس در مورد بازگشایی صندوق پالایش یکم گفت: یک پیشنهاد از سوی سازمان بورس به دولت ارایه کردیم که از چند روز قبل انجام شده، اگر این پیشنهاد عملی شود، صندوق پالایش یکم به زودی باز می‌شود. البته الان هم پالایش یکم قابل بازگشایی است، چون از زیاندهی خارج شده و به سوددهی رسیده است. نکته‌ای که باید در خصوص صحبت‌های قالیباف گفت، این است که ارزش این چهار نماد در تاریخ 8 آذرماه، 89310 ریال بود. یعنی بیش از 42 درصد کاهش ارزش این چهار نماد از روز 4 شهریور که خرید این صندوق میسر شد. این نکته نیز حائز اهمیت است که دولت هنگام فروش سهام این صندوق 30 درصد تخفیف ارایه کرد و با لحاظ این تخفیف، ارزش دارا دوم در حال حاضر حدود 62500 ریال است. این یعنی حدود 38 درصد ضرری که خریداران این صندوق تا اینجا متحمل شده‌اند. دولت هر سهم این صندوق را 100000 ریال فروخته است. بااین وجود بررسی‌ها نشان می‌دهد نمادهای «شبریز» و «شبندر» با 51 روز فعالیت در 3 ماه گذشته بیشترین میزان باز بودن را در بین این 4 نماد داشته‌اند. نماد شبندر در این مدت 22 روز مثبت بوده که بالاترین میزان را میان این سهام‌ها داشته است. شبریز هم با 34 روز منفی، رتبه اول را در این زمینه به خود اختصاص داده است. تقربیا روز 25 آبان ماه بود که نماد «شپنا» به دلیل برنده شدن در مزایده خرید 23.0 درصد از کل سهام شرکت پتروشیمی اصفهان چند روزی متوقف بود اما؛ تغییر چندانی در وضعیت بازدهی صندوق پالایش یکم رخ نداد و حتی ارزش ذاتی این صندوق به زیر 20 درصد رسیده بود. نماد «شپنا» هم از نظر خرید حقیقی و هم از نظر خرید حقوقی در 3 ماه گذشته رتبه نخست را در بین این نمادها داشته است. همین نماد از منظر فروش حقیقی و حقوقی نیز بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. پالایش نفت اصفهان بیشترین ارزش را در میان این 4 شرکت دارد. تعداد خریداران حقیقی این نماد نیز در بین سایر نمادها تعداد بیشتری بوده است.
مریم شاه‌حسینی، مدیر امور ناشران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به آخرین وضعیت بازگشایی نماد صندوق پالایشی یکم در بورس اشاره کرد و افزود: تخصیص واحدهای صندوق پالایشی یکم به دارندگان اعلامی هفته گذشته انجام شد؛ بنابراین از هفته جاری دارایی صندوق پالایشی یکم در درگاه یکپارچه ذی‌نفعان به آدرس ddn.csdiran.com (با پیش شرط سجامی بودن دارندگان) قابل مشاهده است. وی افزود: چنانچه کارگزار ناظر توسط کارگزاری منتخب تعیین شود، نماد این صندوق در پرتفوی آنلاین نیز قابل مشاهده است. شاه‌حسینی تاکید کرد: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌توانست طی روزهای مختلف و براساس طبقه‌بندی‌های موجود اقدام‌های لازم را در این زمینه انجام دهد، اما به دلیل جلوگیری از اجحاف در حقوق افرادی که مالکیت این دارایی را بر عهده دارند، به شکل یکپارچه در روز چهارشنبه این موضوع را عملیاتی میکند. مدیر امور ناشران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی درباره تعداد سرمایه‌گذاران نیز بیان کرد: تخصیص واحدی‌های صندوق پالایشی یکم به 3.5 میلیون نفر دارای کد فعال سهامداری صورت گرفت و در خصوص 200 هزار نفر از سرمایه‌گذاران که کد سهامداری فعال ندارند نیز تخصیص صورت نگرفته است.وی خاطرنشان کرد: افراد فاقد کد سهامداری یا دارای کد سهامداری غیر فعال باید در گام نخست اقدامات لازم در خصوص سجامی شدن را انجام دهند و در ادامه پس از طی مراحل لازم کد سهامداری دریافت کرده و به صندوق مربوطه جهت تخصیص دارایی اعلام کنند. براساس آخرین پیگیری‌ها از زمان آغاز معاملات صندوق پالایشی یکم، اعلام شده است که با توجه به فراهم شدن زیرساخت‌های معاملات هنوز مدیر این صندوق درخواستی برای آغاز معاملات به شرکت بورس ارایه نداده است. همچنین برخی از سهامداران از عدم مشاهده پالایشی یکم در پرتفوی خود شکایت دارند و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفته که اطلاعات این افراد تکمیل نیست و ممکن است نقصی در اطلاعات داشته باشند اما؛ هنوز هم این صندوق به پرتفوی سهامداران قدیمی بورس نیز افزوده نشده و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز وعده اضافه شدن این صندوق را به پرتفوی سهامداران داده است.
در این میان هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی درباره اینکه آیا برای بازارگردانی سهام صندوق پالایشی یکم، اقدامی از سوی وزارت نفت (شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی) انجام شده یا خیر، گفت: پیگیری وضعیت صندوق پالایشی یکم در اختیار سازمان خصوصی است و وزارت نفت مسوولیت‌های خود درباره ثبت صندوق که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی پیگیر انجام آن بود را داده است.وی افزود: سازمان خصوصی‌سازی همکاری‌های لازم را در این زمینه داشته است. این مقام مسوول در پاسخ به اینکه آیا وزارت نفت برای بازارگردانی این صندوق برنامه‌ای ندارد، اظهار داشت: وزارت نفت وظیفه‌ای در این زمینه ندارد و تمام اختیارات لازم را به سازمان خصوصی‌سازی سپرده‌ایم.
با این وجود و سخنان ضد ونقض برخی از مسوولان سهامدارانی که این صندوق را خریداری کرده‌اند آینده روشنی را برای سهام خود متصور نیستند و اغلب منتظر بازگشایی این صندوق برای فروش هستند. با وجود ویروس کرونا اغلب کسب و کارها به مشکل برخورد کرده‌اند و مردم نیز سرمایه خود را وارد بازارهای مالی می‌کنند تا سودی کسب کنند اما؛ عدم هماهنگی و تزریق بی‌اعتمادی در بازار سهام باعث شده که اغلب مردم سعی کنند سرمایه خود را از بورس خارج کنند و خروج نقدینگی هم به زیان بورس است و هم به زیان سایر بازار چراکه؛ اگر این حجم از نقدینگی وارد هر یک از بازارهای مالی شود موجبات حباب را در آن بازار فراهم میکند در نتیجه دولتی‌ها باید به کمک سازمان بورس بیایند تا اعتماد از دست رفته بازار را بازگرداندند همچنین درزمان عرضه‌های دولتی هماهنگی لازم را درخصوص وضعیت عرضه و آزادسازی عرضه‌ها انجام دهند.
