رفت و برگشت قیمت دلار با تکانه برجامی مجلس
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|
روز چهارشنبه پس از اعلام خبر ایراد شورای نگهبان به طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها مصوب مجلس، بازار ارز بار دیگر روند نزولی به خود گرفت و دلار که روز سه شنبه تا 26500 افزایش یافته بود به کانال 25 هزار سقوط کرد و با نرخ 25700 تومان معامله شد و فعالان بازار اعلام کردند که قیمت دلار احتمالا بیش از این کاهش خواهد یافت و روند نزولی خود در هفته گذشته را پی خواهد گرفت.
اما در عین حال برخی کارشناسان معتقدند که در صورت رفع ایراد شورای نگهبان از سوی مجلس، ممکن است که این طرح سرانجام قانونی و لازم‌الاجرا شود و باید دید که آیا این مصوبه با ایراد شورای نگهبان مبنی بر مغایرت با وظایف شورای عالی امنیت ملی را به همراه خواهد داشت یا خیر؟ براین اساس باید دید که این مصوبه در هفته‌های آینده چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد. ظهر روز چهارشنبه، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان ایراد این نهاد به طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را اعلام کرد: شورای نگهبان نسبت به طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها ایراد گرفت و برای مجلس فرستاده شد و از آنجا که طرح دو فوریتی بود پس از ایراد به مجلس ارسال شد. ایراد شورا نسبت به ماده ۶ این طرح بود زیرا زمان یک ماهه‌ای برای آن لحاظ کرده بودند که ابهام وجود داشت و شورا نسبت به آن ایراد گرفت و طرح فوق به مجلس ارسال شد.
طبق ماده ۶ طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران، «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد طرف از جمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) توافق هسته‌ای در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، یک ماه پس از تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. » به دنبال انتشار این خبر، قیمت ارز و طلا در بازار کاهش یافت و پیش بینی می‌شود که با کاهش بیشتری همراه شود. روزهای سه شنبه و چهارشنبه بازار ارز درگیر التهابی جدی شد که در نتیجه آن بهای دلار بیش از یک هزار تومان افزایش داشت. این در حالی است که بازار ارز طی ماه گذشته در حال تجربه روندی آرام و کاهشی بود. اما در روز سه شنبه بار دیگر قیمت دلار تا کانال 26 هزار تومان پیش رفت و روز چهارشنبه نیز به 26 هزار تومان رسید. صرافی‌ها نیز دلار را 25620 و یورو را 30550 و نرخ خرید آنها را 1 هزار تومان کمتر اعلام کردند. صبح چهارشنبه با اعلام نرخ دلار به قیمت 26 هزار تومان در بازار آزاد و اونس جهانی به قیمت 1813 دلار، قیمت طلا و سکه نیز اندکی افزایش داشت. اما با انتشار خبر مخالفت شورای نگهبان با مصوبه مجلس با عنوان دو فوریت طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، بار دیگر قیمت دلار به 25700 رسید و به دنبال آن سکه 12 میلیون، طرح قدیم 11 میلیون، نیم سکه 6 میلیون و 200 هزار، ربع سکه 4 میلیون و 200 هزار و سکه گرمی 2 میلیون و 300 هزار تومان معامله شد. در ساعات قبل از ظهر نیز سکه 12 میلیون و 150 هزار، طرح قدیم 11 میلیون و 100 هزار، نیم سکه 6 میلیون و 250 هزار، ربع سکه 4 میلیون و 250 هزار، گرم 18 عیار را 1 میلیون و 117 هزار و مظنه مثقال طلای آبشده را 4 میلیون و 839 هزار تومان معامله شد.
قیمت فروش دلار در صرافی‌ها با ثبات نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 25 هزار و 620 تومان و قیمت خرید دلار نیز با اختلاف 1000تومانی نسبت به قیمت فروش، 24 هزار و 620 تومان تعیین شده است. قیمت فروش یورو نیز با افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل معادل 30 هزار و 950 تومان و قیمت خرید یورو نیز 29 هزار و 950 تومان اعلام شده است. پس از آنکه طی پنج هفته متوالی، قیمت ارز در بازارهای داخلی ایران روند کاهشی را تجربه کرد و به این ترتیب بهای دلار از کانال ۳۲ هزار تومانی به کانال ۲۴ هزار تومانی کاهش یافت، طی سه روز گذشته، به یک‌باره این روند معکوس شد و شاهد افزایش قیمت ارز در بازار هستیم. این اتفاق در حالی رخ داده است که طی هفته گذشته، قریب به اتفاق کارشناسان اقتصادی در اظهارنظرهای خود اذعان کرده بودند، در صورت عدم بروز اتفاقی ویژه و غیرقابل پیش‌بینی، ارز روند کاهش بهای خود را ادامه خواهد داد و حتی برخی این پیش‌بینی را اعلام کرده بودند که قیمت دلار به محدوده قیمت ۲۰ هزار تومان و کمتر از آن هم خواهد رسید و حتی برخی معتقدند بودند که بازار و بانک مرکزی قیمت 18 هزار تومان را هدف قرار داده‌اند. برخی فعالان بازار معتقدند که شهادت محقق هسته‌ای کشور، شهید محسن فخری‌زاده، در جمعه گذشته، مهم‌ترین تحول پیش‌بینی نشده روزهای گذشته کشورمان است که ادامه تحرکات امریکا، اسراییل و کشورهای منطقه در هفته‌های اخیر بوده است و سفرها و نشست‌های مختلف، نشان‌دهنده افزایش فشار بر نظام جمهوری اسلامی است که پس از اعلام شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، فرصت خود را برای مضاعف ساختن فشارها کوتاه یافته‌اند و به دنبال آن هستند که در فرصت کوتاه باقی مانده تحرکاتی را انجام دهند. بنابراین برای برخی از فعالان اقتصادی این انتظار وجود داشت که ترور این مدیر ارشد کشور می‌تواند محرکی باشد که با بر هم ریختن معادلات اقتصادی، آرامش حاکم بر روند منطقی بازار ارز را دچار التهابات جدی سازد.
معاملات روز شنبه بازار ارز هم در ابتدا این گمانه را تقویت کرد و دلار در بازار آزاد با ۶۰۰ تومان افزایش قیمت نسبت به روز پنجشنبه خرید و فروش شد. اما در ادامه روند بازار و با توجه به واکنش‌های انجام شده از سوی مقامات ارشد کشوری و لشگری، به نظر می‌رسد فعالان بازار با اطمینان یافتن از اقتدار و ثبات داخلی، بازار به سرعت با روند صعودی قیمت‌ها مخالفت کرد و قیمت دلار در پایان معادلات روز شنبه در محدوده قیمت ۲۴ هزار و ۸۰۰ تومان معامله شد.
عامل تاثیرگذار بر بازار ارز
بررسی روند تحولات قیمت ارز در روزهای یکشنبه تا سه‌شنبه نشان می‌دهد؛ در ابتدای روز یکشنبه قیمت دلار ۱۰۰ تومان کمتر از آخرین نرخ معامله شده روز قبل معامله شد. این یعنی انتظار دلالان و فعالان بازار ارز ادامه روند کاهشی قیمت‌ها است. اما از میانه این روز با شیب بسیار ملایمی قیمت‌ها روندی افزایشی به خود می‌گیرند. بر این اساس بهای دلار در ساعات پایانی روز یکشنبه ۲۵ هزار تومان و در روز دوشنبه از ۲۵ هزار و ۱۰۰ شروع و به ۲۵ هزار و ۳۰۰ تومان پایان یافت. در این واکنش بازار می‌توان انتظار و نگرانی را مشاهده کرد. نگرانی که مسبب مثبت شدن روند قیمت‌ها شده است و انتظاری که موجب شده است این افزایش قیمت شیبی بسیار ملایم داشته باشد.اما پیگیری تحولات بازار ارز در روز سه شنبه نشان می‌دهد که گویا، انتظار بازار به پایان خود رسیده است. چراکه دیروز بازار ارز با شوک قیمتی مواجه بود و معاملات دلار که در حدود ساعت ۱۰ صبح آغاز شد، ۴۰۰ تومان گرانتر از بالاترین قیمت روز قبل آغاز شد و با افزایش سریع قیمت در پایان روز به قیمت ۲۶ هزار و ۴۰۰ تومان هم رسید. این روند افزایشی به سرعت در بازار طلا هم خود را نشان داد و در حالی که قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در روز یکشنبه ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان بود، در پایان معاملات روز سه‌شنبه به قیمت ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید. به اعتقاد کارشناسان اقتصاد کلان، پس از بررسی اخبار تحولات داخلی و بین المللی و تطبیق آنها با روند معاملات بازار ارز، عامل افزایش قابل توجه انتظار تورمی فعالان بازار ارز می‌تواند متاثر از اتفاقات رخ داده در صحن مجلس شورای اسلامی باشد. رصد اخبار نشان می‌دهد که در روز یکشنبه، نمایندگان مجلس با دو فوریت طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها موافقت کردند. همین اتفاق باعث شد روند نزولی معاملات بازار ارز از میانه روز یکشنبه یه یک‌باره تغییر جهت داده و روندی صعودی پیدا کند. البته این طرح همچنان در حد صحبت بود و تا مشخص شدن مفاد آن و تصویب در مجلس امکان بروز هر گونه تحولی وجود داشت. کمیسیون امنیت ملی و سیاست داخلی مجلس، یکشنبه عصر در جلسه‌ای فوق‌العاده با حضور رییس مجلس به بررسی مفاد این طرح پرداخت و تا جلسه بعد مجلس در روز سه شنبه، بازار همچنان هوشمندانه روند تحولات مجلس را نظاره‌گر بود و این انتظار باعث شد تا نگرانی ایجاد شده، نتواند التهابی عمده را در بازار ایجاد کند. اما این انتظار در شروع روز معاملاتی سه شنبه پایان یافت، چرا که دقایقی قبل از شروع کار بازار ارز، ۲۵۱ نماینده مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» موافقت کردند. به گفته رییس مجلس با تصویب این طرح، جاده یک طرفه برجام در مقابل غربی‌ها را پایان داده بودند. به اعتقاد کارشناسان هرچند مجلس‌نشینان از پایان دادن به جاده یکطرفه برجام سرخوش بودند، اما همزمان با آن در بازار ارز، نگرانی صادرکنندگان، واردکنندگان و سایر فعالان بازار ارز از آینده تحولات اقتصادی تشدید شد که تاثیر آن در شیب تند افزایش قیمت ارز خود را نشان داد. می‌توان امیدوار بود واکنش روز گذشته بازار ارز، واکنشی احساسی باشد. چرا که مصوبه مجلس تا پیش از تصویب در شورای نگهبان قابلیت اجرایی ندارد.از سوی دیگر علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری روز دوشنبه خود، درباره طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم هامطرح کرد که به اعتقاد دولت این موضوع از اختیارات شورای عالی امنیت ملی بوده و مسوولیت هرگونه تصمیم درباره برجام و برنامه‌های هسته‌ای، براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، فراقوه‌ای است.بنابراین می‌توان انتظار داشت که شورای نگهبان در بررسی این مصوبه نمایندگان مجلس، با استناد به این اصل از قانون اساسی آن را رد کرده و مجددا شرایط بازگشت آرامش به بازار ارز را فراهم سازد. به اعتقاد برخی از کارشناسان مالی، در صورت تقویت احتمال رد این مصوبه مجلس توسط شورای نگهبان می‌توان پیش‌بینی کرد که شیب صعودی ایجاد شده در معاملات روز سه‌شنبه، طی روزهای آتی معتدل شود.
