ضرورت پیمان‌های پولی در شرایط کنونی

محمد  واعظ

موافقتنامه‌های پولی از یک سو به هژمونی دلار در اقتصاد بین‌الملل لطمه خواهد زد و از سوی دیگر امکان خروج بخش‎هایی از اقتصاد ایران از تحریم‌های شدید را فراهم خواهد ساخت. تحریم‌ها سال‌هاست که تنفس برای اقتصاد کشور را سخت کرده و کشور را با مشکلاتی روبرو ساخته است. یکی از راه‌ها برای مقابله با آن توافقنامه‌های پولی- بانکی است. به این معنا که کشورها به جای دلار با پول‌های رایج کشورخود دست به معامله زنند و با این روش به سلطه دلار در دنیا پایان دهند. اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در نوزدهمین اجلاس شورای نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در همین خصوص بهترین راه مقابله با تحریم‌های غیرقانونی را استفاده از پول‌های ملی و یا تعریف ارز واحدی دانست که بتواند جایگزین مناسبی برای ارز واسط دلار در روابط تجاری کشورهای منطقه شود. در رابطه با حذف دلار از مراوادات اقتصادی بین‌المللی از طریق موافقتنامه‌های پولی دو و چند جانبه می‌توان برای تسویه‌های تجاری بابت کشورهای طرف مقابل ایران در کوتاه‌مدت استفاده کرد و هزینه‌های مستقیم یا غیرمستقیم از سوی ایالات متحده امریکا را کنترل کرد. بنابراین انعقاد چنین موافقتنامه‌هایی و عملیاتی شدن آنها در بستر همکاری‌ها و توافقات راهبردی با طرف‌های مقابل امکان‌پذیر است. به‌طور نمونه چنانچه بتوانیم یک زیرمجموعه قابل توجهی از کشورهای همسایه آسیای میانه، چین و روسیه را  متقاعد به همکاری‌های تجاری راهبردی کنیم، آنگاه کلید اصلی انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه دراختیار ایران قرار خواهد گرفت. در غیر اینصورت یا پیمان‌های پولی دوجانبه منعقد نخواهد شد و یا عملیاتی نمی‌شود و چنانچه عملیاتی هم شود در محدوده کوچکی از معاملات به اجرا درخواهد آمد.

روی آوردن به سیاست انعقاد پیمان‌های پولی دو جانبه برای تسویه تجارت خارج از سامانه دلاری و پایش‌هایی که در این سامانه مانند U_TURN وجود دارد، مستلزم همکاری‌های راهبری تجاری است، اما این مساله چه ضرورتی دارد؟ برای مثال می‌توانیم با فعال کردن گفت‌وگوهای تجاری و اقتصادی راهبردی خود با چین و روسیه با توجه به اینکه هم‌اکنون سامانه پیام‌رسان مالی CIPS در چین فعال است، یک سامانه پیام‌رسان مالی دو یا چندجانبه که در آن دو کشور ایران و چین حضور داشته باشند، برپا کنیم.‌ تلاش‌های فوق درعمل از یک سو به هژمونی دلار در اقتصاد بین‌الملل لطمه خواهد زد و از سوی دیگر امکان خروج بخش‎هایی از اقتصاد ایران از تحریم‌های شدید موجود را فراهم خواهد ساخت. علاوه بر اینها تامین‌کننده منافع قابل قبول برای طرف‌های تجاری کشور خواهد شد و بنیان مستحکمی را در تجارت خارجی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد که روی آن بنیان مستحکم می‌توان تجارت خارجی به نسبه پایداری را با سایر مناطق مانند منطقه اقتصادی اروپا ایجاد ساخت.با توجه به شرایط موجود پیمان‌های پولی لازم است و حتما باید عملی شود.