لغو اجلاس اقتصادی ایران و اروپا چه پیامی دارد؟

پس از آنکه ایران اعلام کرد حکم اعدام روح‌الله زم، گرداننده کانال تلگرام آمدنیوز را اجرا کرده، تعدادی از کشورهای اروپایی با صدور بیانیه‌هایی این اقدام را محکوم کردند، موضوعی که با واکنش صریح ایران مواجه شد و وزارت خارجه با احضار سفرای آلمان و فرانسه، مراتب اعتراض خود به مداخله این کشورهای اروپایی در امور داخلی ایران را اعلام کرد. در کنار این موضوع که در سطح سیاسی رخ داد، اجلاس اقتصادی ایران و اروپا نیز که بنا بود در روزهای آینده اجرایی شود به تعویق افتاد. این همایش با همکاری سازمان توسعه تجارت ایران، مرکز بین‌المللی (ITC) و حمایت اتحادیه اروپا، همایش بزرگ تجاری ایران-اروپا (Iran-Europe Business Forum) و با هدف ایجاد بستر لازم برای همکاری‌های تجاری، علمی و فناوری در جهت افزایش صادرات غیرنفتی ایران، سازماندهی شده بود. در این همایش که با کمک موسسه «آمبروزیتی» ایتالیا در روزهای ۲۴، ۲۵ و ۲۶ آذرماه برنامه‌ریزی شده بود، شرکت‌های ایرانی و اروپایی حضور داشته و قرار بود نشست‌های تجاری دوجانبه برگزار کنند. این اقدام در حالی از سوی کشورهای اروپایی اجرایی شد که ایران بارها اعلام کرده با وجود اختلاف نظر سیاسی با کشورهای اروپایی، همواره آماده انجام مذاکرات اقتصادی و نهایی کردن قراردادهایی در این حوزه است. رییس‌جمهوری در جدیدترین موضع‌گیری خود در این زمینه گفته: ‌همه ما در چارچوب حقوقی که داریم باید در روابط خود اعلام نظر کنیم این فردی که اعدام شده بدون حکم دادگاه نبود و بنابراین آنان به حکم و قوه قضاییه ایراد دارند که آزادند اعلام نظر کنند و ما هم بر طبق قوانین خود عمل می‌کنیم و بعید می‌دانم که این مساله به روابط ایران و اروپا لطمه‌ای بزند. با این وجود تعدادی از تحلیل گران اقتصادی معتقدند این اتفاق یک فرصت سوزی مهم در جریان همکاری‌های دو طرف است. پدرام سلطانی نایب‌رییس سابق اتاق بازرگانی در صفحه شخصی خود نوشته: همایش تجاری اروپا – ایران پس از اعدام روح‌الله زم به تعویق افتاد. این همایش می‌توانست آغازی بر بازیابی روابط از دست رفته اقتصادی ایران و اروپا و پیشواز دور تازه گفت‌وگوها باشد. آنان که مدام شعار بهبود معیشت مردم را می‌دهند، خود به تشدید تنش‌ها و بقای تحریم‌ها کمک می‌کنند. در روزهای گذشته تعداد دیگری از تحلیلگران نیز تصمیم جدید اروپا را یک فرصت سوزی مهم دانسته‌اند. با توجه به اینکه در هفته‌های آینده جو بایدن رییس‌جمهور جدید امریکا کار خود را در کاخ سفید آغاز خواهد کرد و او وعده کاهش تحریم‌ها و بازگشت به برجام را داده، بستر جدیدی برای افزایش همکاری‌ها میان شرکت‌های ایرانی و اروپایی فراهم شده و به نظر می‌رسد با ورود اروپایی‌ها به موضوع اعدام زم، بستر مثبتی که امکان بهره‌برداری از آن در ماه‌های بعد به وجود آمده بود با اما و اگر مواجه شده است. هرچند همچنان هر دو طرف بر لزوم تداوم همکاری چه در قالب برجام و چه در توافق‌های اقتصادی تاکید دارند، باید دید اختلاف نظرهای روزهای گذشته، چه تاثیری بر این همکاری‌های بلندمدت خواهد داشت.