سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر از کل ظرفیت نیروگاه‌های احداث شده
مرجان باقری|
افزایش نیاز روز افزون به انرژی، ذخایر محدود انرژی فسیلی و ضرورت حفاظت از محیط زیست، از جمله مسائلی است که نگرانی‌های زیادی را در سطح بین‌المللی ایجاد کرده و اکثر کشورهای جهان را به یافتن راهکارهای مناسب نظیر ارتقای کارایی انرژی و بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر انرژی جهت نیل به اهداف توسعه پایدار، تامین منافع اقتصادی، ارتقای امنیت انرژی و کاهش آسیب‌ها به محیط زیست معطوف داشته است. کشور ایران به عنوان یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان در خصوص دسترسی به منابع متنوع انرژی‌های تجدیدپذیر، در طی سال‌های گذشته سیاست‌ها و برنامه‌های مختلفی را در دستور کار قرار داده و تلاش کرده تا با تدوین راهبردهای زیربنایی و تصویب قوانین مناسب، بستر مناسبی را جهت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بومی‌سازی فن‌آوری‌های مربوطه با بهره‌گیری از آخرین پیشرفت‌ها فراهم کند.
از آنجا که الگوی تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر منطبق با مصرف انرژی الکتریکی کشور در ماه‌های گرم سال است، به طوری که همزمان با افزایش مصرف برق در ماه‌های گرم سال، میزان تولید این نیروگاه‌ها نیز افزایش می‌یابد، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور تاثیر بسزایی در غلبه بر مشکلات پیک بار و تامین برق مورد نیاز کشور خواهد داشت. ضمن آنکه به دلیل محدودیت‌های برق‌رسانی و تأمین سوخت مورد نیاز برای نقاط و روستاهای دورافتاده، بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر باعث افزایش دسترسی به منابع انرژی پایدار و مطمئن برای مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته خواهد شد.
با نگاهی به روند استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور مشاهده می‌شود که ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک، با افزایش چشمگیر در طی سال‌های اخیر، به 845 مگاوات تا پایان آذرماه 1399 رسیده است. از آنجا که ظرفیت کل نیروگاه‌های تولید برق در کشور حدود 84369 مگاوات است، لذا نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک حدود یک درصد از ظرفیت کل نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین به دلیل موقعیت استراتژیک ایران از جنبه دارابودن دسترسی مناسب به انواع منابع تجدیدپذیر و پاک، تلاش شده است تا نصب و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر، متناسب با پتانسیل‌ها و ظرفیت مناطق مختلف کشور در هر یک از منابع متنوع تجدیدپذیر صورت پذیرد و به این ترتیب تقریبا در تمامی استان‌های کشور این نیروگاه‌ها توسعه یافته‌اند.
در حال حاضر نیروگاه‌های خورشیدی با اختصاص رقم 48.75 درصد از کل ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر (با احتساب 7.13 درصد سامانه‌های خورشیدی محدود به ظرفیت انشعاب)، بالاترین سهم را در بین نیروگاه‌های تجدیدپذیر به خود اختصاص داده و پس از آن، نیروگاه‌های بادی (با سهم 35.88 درصد)،
نیروگاه‌های برق‌آبی کوچک (با سهم 12.52 درصد)، نیروگاه‌های بازیافت تلفات حرارتی ( با سهم 1.61 درصد) و نیروگاه‌های زیست توده (با سهم 1.25 درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند. شایان ذکر است که به دلیل مزایای حاصل از نصب سامانه‌های خورشیدی محدود به ظرفیت انشعاب (نیروگاه‌های خورشیدی
پشت‌بامی) برای مشترکین خانگی به منظور تامین برق مورد نیاز خود و کسب درآمد حاصل از فروش مازاد آن و نیز ایجاد جذابیت جهت سرمایه‌گذاری با توجه به آخرین نرخ‌های مصوب خرید تضمینی برق، به کارگیری این گونه سامانه‌ها با اقبال ویژه‌ای همراه بوده، به طوری که با مشارکت بیش از 4530 مشترک خانگی در این طرح، نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی بیش از 55 مگاوات از کل ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک در کشور را به خود اختصاص داده‌اند. ضمنا از دیگر مزایای به کارگیری نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی می‌توان به حذف هزینه‌ها و تلفات انتقال و توزیع شبکه برق و ارتقای شاخص‌های پدافند غیرعامل اشاره نمود.
همچنین پیش‌بینی می‌شود که با راه‌اندازی حدود 121 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید تا پایان سال جاری، ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک در کشور به رقم 966 مگاوات برسد.
