اثر روانی فرمول جدید بر بازار خودرو

تعادل |

از نیمه دوم سال جاری، بحث‌هایی پیرامون قیمت‌گذاری خودرو و آزادسازی قیمت هامطرح شد که بیشتر هم مطابق خواست خودروسازان بود. اما متولیان امر معتقدند که در شرایط کنونی آزادسازی قیمت خودرو به صلاح نیست. بر همین اساس، پس از توافق شورای رقابت با خودروسازان، فرمول جدید برای قیمت‌گذاری خودروهای پرتیراژ اعلام شد اما مشروط بر افزایش تولید خودرو. با اعلام این فرمول جدید، روند کاهشی چند ماهه قیمت‌ها در بازار خودرومتوقف و نوسان افزایشی جزئی به خود دید. بطوریکه فرمول جدید شورای رقابت برای قیمت‌گذاری خودروها و آزادسازی قیمت 45 درصد خودروهای داخلی، علاوه بر افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها، نرخ‌های بازار را نیز تا حدی افزایش داد. در این میان، برخی از کارشناسان معتقدند که باعلام فرمول جدید، جو روانی ایجاد شدهبه زودی برطرف و مجدد ثبات در قیمت‌ها شکل خواهد گرفت. دلیل آنها برای بازگشت ثبات به بازار خودرو این است که در بازار ارز شاهد نوسان نیستم واز سوی دیگر، عرضه خودرو به اندازه کافی صورت می‌گیرد وهمین امر سبب می‌شود که قیمت خودرو تا پایان سال افزایش نیابد. با این حال اما رییس سازمان بازرسی کل کشور در نشست با وزیرصمت تاکید کرد که این تصمیم باید مورد بازبینی قرار بگیرد. روز گذشته نیز بازرس کل امور صمت سازمان بازرسی نیز در اظهاراتی گفته است که طرح شورای رقابت برای تعیین قیمت خودرو، مورد ایراد است و باید تجدیدنظر شود. از این رو، سازمان بازرسی رسماً خواستار لغو مصوبه شورای رقابت برای گرانی خودرو شد. 

  روایت جدید شیوا از فرمول جدید

مصوبه هفته گذشته شورای رقابت برای قیمت‌گذاری جدید خودروها، علاوه بر افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها باعث گران شدن خودرو در بازار نیز شد بطوری که اواخر هفته گذشته شاهد رشد قیمت اکثر خودروها در بازار بودیم. هرچند در این وضعیت فروشندگان برای عرضه خودروهای خود دست نگه داشته‌اند و منتظر بالارفتن دوباره قیمت‌ها هستند. براساس تصمیم جدید شورای رقابت قرار شده یک فرصت یک ماهه به خودروسازان داده شود تا آنها بتوانند متناسب با افزایش تولید و فرمول جدید شورای رقابت نسبت به تغییر قیمتی محصولات خود اقدام کنند.در فرمول جدید کیفیت و افزایش تولید، عوامل اصلی در افزایش قیمت هستند یعنی بطور نمونه متوسط قیمت سه ماهه آبان، آذر و دی ماه خودرو در بازار آزاد را محاسبه و قیمت شورای رقابت را از آن کسر و عدد به دست آمده را بر سه تقسیم می‌کنیم در صورتی که متوسط 50 درصد افزایش در تولید اتفاق افتاده باشد این عدد به دست آمده را به قیمت شورای رقابت اضافه و قیمت جدید خودرو برای ماه بهمن مشخص می‌شود اما اگر به هر نسبتی افزایش 50 درصدی تولید محقق نشود به همان نسبت افزایش قیمت کمتری اعمال می‌شود. رییس شورای رقابت در اظهاراتی گفته که با این روش به دنبال این هستیم تا تا تفاوت قیمت و به اصطلاح برخی‌ها رانت را کم و دلال بازی و واسطه‌گری را در بازار خودرو حذف کنیم.او معتقد است که این فرمول جدید باعث می‌شود خودرو ساز نیز به سمت افزایش تولید متمایل شود البته علاوه بر دو خودرو ساز بزرگ، قرار شد سه خودرو ساز دیگر نیز به شرط رفع موانع تولید خود را افزایش دهند. به گفته رضا شیوا، هر قدر تولید افزایش یابد هزینه تمام شده تولید نیز کاهش می‌یابد بنابراین افزایش قیمت به شرط افزایش تولید هم صرفه اقتصادی برای خودرو ساز دارد و هم در نهایت منطقی شدن قیمت خودرو را در پی خواهد داشت. حال چنانچه به گفته رییس شورای رقابت، خودروساز نتواند تولید خود را در دی ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش دهد، درصد کمی را در افزایش قیمت‌ها کسب خواهد کرد. به عنوان نمونه اگر خودروساز به جای افزایش تولید 50 درصدی به رشد تولید 25 درصدی برسد، در فرمول به جای تقسیم قیمت‌ها به 3 رقم 6 برای آنها در نظر گرفته شد و مجوز افزایش قیمت برای آنها بسیار ناچیز خواهد بود. البته شیوا این راهم گفته که بحث تغییرات قیمتی 18 محصول از همین حالا مطرح نیست و انتشار این مطلب نادرست بوده است.

  واکنش بازار به فرمول شورا 

اما ببینیم واکنش بازار به رونمایی از فرمول جدید شورای رقابت چگونه بوده است؟ رصد قیمتی بازار خودرو نشان می‌دهد، قیمت پراید که تا قبل از اعلام فرمول جدید به 100 میلیون تومان رسیده بود، هم‌اکنون به مرز ۱۱۰ میلیون تومان هم نزدیک شده است. تیبا 2 نیز که با قیمت 122 میلیون تومان به فروش می‌رسید، امروز قیمتش به ۱۲۷ میلیون تومان افزایش یافته است. خودروی سمند نیز که یک شبه و در واکنش به فرمول جدید، از 176 میلیون تومان به مرز ۱۸۰ میلیون تومان رسیده و قیمت پژو 405 مدل جی ال ایکس نیزبا افزایش چند میلیون تومانی به ۱۸۰ میلیون تومان در یک روز رسیده است. در این میان قیمت پژو 206 تیپ 2 با افزایش ۱۰ میلیون تومانی از ۱۹۰ میلیون تومان به مرز قیمتی ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. قیمت پژو 206 تیپ نیز 5 با افزایش بیش از ۵ میلیون تومانی در یک روز به 251 میلیون تومان رسیده است. 

  نوسان قیمت و بهم خوردن ثبات بازار 

در این میان کارشناسان بازار خودرو معتقدند که اعلام فرمول جدید از سوی شورای رقابت، اثر روانی بر بازار خودرو داشته است. بطوریکه مصوبه این شورا باعث نوسان قیمت‌ها و بالا رفتن قیمت خودرو در بازار شده است، هر چند با توجه به ثبات نرخ ارز پیش‌بینی می‌کنیم این نوسان موقتی باشد. این در شرایطی است که در اویل آبانماه شاهد کاهش ۳۰ درصدی قیمت خودروها در بازار بودیم. به عبارتی دیگر، قیمت‌ها در بازار خودرو تقریبا به ثبات رسیده بود و فروشنده و خریدار خود را به این قیمت‌ها عادت داده بودند اما با فرمول جدید شورای رقابت شاهد نوسان در قیمت‌ها هستیم.سعید موتمنی، رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو با تایید اثر روانی فرمول شورا بر بازار خودرو در اظهاراتی به «فارس» گفته است: وضعیت خودرو در بازار طوری شده بود که اگر کسی نیاز به خودرو داشت خریدش را انجام می‌داد اما با اعلام فرمول جدید، فروشندگان برای فروش خودروی خود دست نگه داشته‌اند و قیمت‌ها افزایش یافته است.به گفته او، طبق دستورالعمل شورای رقابت قرار است با افزایش تیراژ تولید، قیمت کارخانه‌ای خودروها نیز افزایش یابد. در صورتی که عرضه خودرو زیاد شود، شاهد ثبات در بازار خواهیم بود. از سوی دیگر، برخی کارشناسان بازار خودرو می‌گویند که با ثبات نرخ ارز در بازار، احتمال افزایش قابل توجه قیمت خودرو در بازار وجود ندارد، زیرا قیمت خودرو در بازار زمانی بالا می‌رود که نرخ ارز افزایش یابد. برخی دیگر امابر لزوم آزاد‌سازی واردات خودرو به منظور رفع انحصار از بازار خودرو، تاکید می‌ورزند. به گفته آنها، در صورتی که خودرو به کشور وارد شود، خریدار تصمیم‌گیر اصلی در بازار خواهد بود و تصمیم می‌گیرد که چه خودرویی را با چه قیمتی بخرد. در نتیجه انحصار از بین می‌رود و قیمت‌ها واقعی می‌شود. اما تا زمانی که محدودیت عرضه خودرو و وجود انحصار در بازار، قیمت‌ها روبه افزایش خواهد بود. چراکه مردم به خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای نگاه می‌کنند، به همین دلیل با نوسان قیمت ارز، قیمت خودرو نیز افزایش می‌یابد.

  پیش‌بینی قیمت خودرو تا پایان سال

البته برخی پیش‌بینی‌ها از وضعیت بازار خودرو نشان می‌دهد، از آنجایی که در بازار نوسان ارز وجود ندارد، آن تقاضاهای کاذبی که در بازار شکل می‌گرفت و همه به دنبال سوددهی بیشتر بودند، ایجاد نمی‌شد؛ فلذا بازار دچار نوسان هیجانی و افزایش قیمت‌های قابل توجه نمی‌شد. بنابراین طی ماه‌های آتی و چند ماهه باقیمانده تا پایان سال، چنانچه نوسان شدیدی در بازار ارز نداشته‌ باشیم، در قیمت خودرو هم نوسان نخواهیم داشت. همانطور که مشهود است، از زمانی که نوسان چندانی در بازار ارز نداشته‌ایم، بازار خودرو هم آرام پیش آمده است و نوسان جزیی و در محدوده یک الی سه میلیون تومان افزایش یا کاهش داشته است. از سوی دیگر، باید این موضوع را نیز باید در نظر داشت که طی چند مدت اخیر عرضه خودرو بسیار بیشتر شده و همان عرضه ۴۰ هزار خودرویی که وعده آن داده شده بود، در حال ورود به بازار است. بنابراینن زمانی که عرضه به حد کافی است و در مقابل خریدار در بازار کم است، تقاضای کاذب و واسطه‌گری نیز شکل نخواهد گرفت. همانطور هم که اشاره شد، بعید است که تا پایان سال افزایش قیمتی در بازار آزاد خودرو شکل بگیرد.

  سازمان بازرسی: مصوبه شورا لغو شود 

اما اعلام شورای رقابت نه تنها صدای کارشناسان خودرویی بلکه صدای صدای مقام‌های بالادستی را نیز درآورد. به‌طوری‌که حسن حجت‌الاسلام والمسلمین حسن درویشیان رییس سازمان بازرسی کل کشور پس از پایان نشست با وزیر صنعت، معدن و تجارتدر گفت‌وگو با خبرنگاران هدف از تصمیم جدید شورای رقابت را نزدیک شدن قیمت‌ها به قیمت واقعی بازار دانست. اما تاکید کرد که این تصمیم البته باید مورد نظارت قرار بگیرد که به افزایش قیمت منجر نشود.علیرضا رزم حسینی وزیر صمت نیز در ای ن جلسه با بیان اینکه تمام فعالیت‌های صنعت خودرو در سازمان ایدرو متمرکز شده تا هم انحصار شکسته شده و هم زیان خودروسازها رفع شود، گفت: پذیرفتنی نیست که ملت شریف ایران خودرویی با ضریب اطمینان و قیمت مناسب نداشته باشند.در همین حال، اشکان میرمحمدی بازرس کل امور صمت سازمان بازرسی، درباره مصوبه اخیر شورای رقابت برای افزایش قیمت خودرو با فرمول جدید افزود: با بررسی‌های به عمل آمده، شرایط بازار برای به کنترل گرفتن قیمت خودرو متوقف نخواهد ماند و همزمان با این مصوبه قیمت‌ها هم افزایش پیدا می‌کند.میرمحمدی تصریح کرد: مقرر شده تا در بازه زمانی یک ماهه و طی سه ماه به صورت 30 درصد، 30 درصد این قیمت برای تعدادی از خودرو‌ها افزایش پیدا کند، ولی این رقم در مابقی خودرو‌ها هم موثر خواهد بود و بازار را دچار التهاب می‌کند. وی گفت: با این مصوبه شورای رقابت؛ مرجع تعیین قیمت بازار به نوعی تحت هدایت خودروسازان قرار می‌گیرد و با عرضه قطره چکانی خودرو توسط خودروسازان، نبض بازار را کنترل می‌کنند که این شرایط یک فشار را به مردم تحمیل خواهد کرد. به گفته این مقام مسوول، با توجه به این شرایط که ایده آل هم نیست تصمیم گرفته شده مستلزم تجدید نظر خواهد بود. میرمحمدی ادامه داد: پیشتر نامه‌ای به شورای رقابت ارسال کردیم و درخواست تجدید نظر را ارایه دادیم، اما مصوبه شورای رقابت ابلاغ شد. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه افزایش تولید منجر به کاهش قیمت یا افزایش قیمت می‌شود به «تسنیم» گفت: افزایش تولید در صورت عرضه مناسب در بازار می‌تواند قیمت را به نوعی کاهش دهد، ولی مدیریت این موضوع در اختیار خودروساز قرار می‌گیرد. میرمحمدی افزود: اقدام شورای رقابت شتابزده است و بایستی با شاخص‌های دیگر در ارتباط با کاهش قیمت خودرو و تدبیر برای زیان انباشته خودروسازان تصمیمی اتخاذ کند تا هم از تولید حمایت شود و هم به مصرف‌کننده فشار وارد نشودوی ادامه داد: اگر قرار باشد که مدیریت بازار در اختیار تولیدکنندگان باشد قطعاً برای حفظ منافع خودشان اتفاقاتی رخ می‌دهد که زیان آن به مردم می‌رسد.