هسته معاملات پاسخگوی سهامداران

حجت‌الله فرهنگیان

اتفاقی که در ۱۰ ماه گذشته در بازار سرمایه رخ داد به صورت نسبی در گذشته نیز رخ داده بود، اما هر زمانی که این نوع اتفاقات در بازار رخ داده زیرساخت‌ها و شرایط باتوجه به قوانین موجود وسیع‌تر شده‌اند. درحال حاضر باتوجه به حجم معاملات مشکلی در هسته و قوانین مربوط به آن وجود ندارد و یک‌سری تحولات درخصوص نرم‌افزارها و فرآیندهای زیرساختی در تمامی بخش‌ها ایجاده شده است، بنابراین باید گفت که سامانه معاملات بازارسرمایه از پس تمامی مشکلات بازار برآمده است. معماری بازارسرمایه براساس نیاز‌های روزهای شروع خود شکل گرفته و معماری حرفه‌ای نیست و به‌طور کلی مطابق با معیارهای موجود در دنیا نیست. این بدان معناست که معقول نیست هسته معاملات بتواند پاسخگوی 40 میلیون سهامدار باشد. در میانه‌های تابستان بحث تغییر معماری در بازارسهام مطرح شده بود و مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس درخصوص نبود هسته مطلوب برای 40 میلیون کاربر خبر داد و گفت در هیچ کجای دنیا یک هسته معاملاتی آماده برای این تعداد فعال در بازار وجود ندارد.

در همان زمان بحثی به نام بروکر بیزینس مطرح شد که در واقع مشتری و یا یوزر به نهادهای مالی شامل کارگزاری‌ها، سبدگردان‌ها، صندوق‌ها و امثال این موارد محدود شود در این معماری عملاً کارگزاری تبدیل می‌شوند به یکسری سپرده‌گذاری‌های کوچک که دارایی‌ها را نگهداری می‌کنند و عملاً سفارشی که مشتری پیش کارگزاری می‌گذارد به اسم کارگزاری در هسته ثبت می‌شود. طبیعتا هرچه تعداد یوزرها و سهامداران موجود در بازار سرمایه کاسته شود مدیریت بار و حجم بازار نیز به سادگی انجام می‌شود. البته در اصل این داستان نیز نقص‌هایی وجود دارد و هسته معاملات قدیمی است و تکنولوژی دست ما نیست و امکان اختصاصی کردن و سفارشی کردن بر اساس نیازهای جدید وجود ندارد. نیاز ارتقای جدی هسته نیز وجود دارد اما این مورد یک پروسه چندین ساله است و حتی اگر تمامی امکانات آماده وجود داشته باشد و به صورت ماژول- ماژول جایگزین شود بازهم یک پروسه چهار ساله زمان لازم دارد. اما هسته معاملات پاسخگوی نیازهای فعلی بازار است. اما محدودیت‌هایی نیز دارد مثلا ما در بازار توانایی راه‌اندازی معاملات پر بسامد را نداریم. درست است هسته در برخی از موارد و به علت برخی از عرضه‌ها به مشکل برخورد می‌کند ولی به‌طور کلی باتوجه به نیازهای فعلی بازار و علمکرد سهامداران هسته معاملات پاسخگوی این وضعیت است.