پرهیز دولت از اقدام شتابزده در بازارسهام

امین دلیری، معاون اسبق وزارت اقتصاد درگفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه، درمنطق تحولات اقتصادی بازارهای مالی و سرمایه، بیشترین تأثیرپذیری را دردوران رونق یا رکود اقتصادی دارند، گفت: غیراز عوامل اقتصادی تأثیرگذار، عوامل اجتماعی و سیاسی وتحولات فرهنگی نیز به سهم خود در در نوسانات بازار سرمایه می‌تواند نقش‌آفرین باشد. به عنوان مثال بیماری کرونا که یک عامل اجتماعی تاثیرگذار در نوسانان بازارسرمایه محسوب می‌شود، در کشورهایی که درگیر این بیماری شده‌اند، ازطریق کاهش فعالیت‌های کسب وکار، تأثیرات منفی زیادی درحالت رکودی اقتصاد کشورهای درگیرداشته است.

البته متغیرهای اقتصادی، مالی وپولی تاثیرگذار بر بازار سرمایه با علامت‌های قبلی در اقتصاد داخلی و خارجی بروز می‌کنند. این متغییرها به صورت بنیادی وریشه‌ای می‌تواند بازار سرمایه را دچار دگرگونی کنند. در عدم تبعیت بازار سرمایه به متغیر‌های مذکور، مسلماً اثرات آن در زمان دیگر بروز خواهد کرد. به‌طور کلی دوران رونق یا رکود اقتصادی، بازار سرمایه از آن تأثیر می‌پذیرد، دارندگان سهام باید روند تغییرات شرکت‌هایی که سهام آنها به بورس ارایه شده با رصد تحولات اقتصادی داخلی و خارجی، تأثیرگذاری متغیراقتصادی را در تصمیمات خود لحاظ کنند. اگر خود فرصت انجام این تحلیل را نداشته باشند یا به علت تخصصی بودن موضوع، ازعهده تحلیل آن بر نیایند، لازم است از نظر خبرگان این رشته استفاده نمایند. با این استدلال مجدداً تأکید می‌شود سهامداران حقیقی تازه وارد نباید باهرخبر مثبت یامنفی که از منابع موهومی مختلف می‌رسد فوراً عکس العمل نشان دهند ودرصف خرید یا فروش قرارگیرند

معاون اسبق وزارت اقتصاد تاکید کرد، بورس از قبل از انقلاب اسلامی فعالیت خودرا به صورت بطئی وغیرمحسوس آغاز کرد. در بعد از انقلاب اسلامی از سال 63 شورای بورس صرفاً با تشکیل جلساتی، بیشتر درخصوص نحوه چگونگی فعالیت بازار سرمایه و راه‌اندازی آن تشکیل می‌شد. ولی بازار سرمایه عملاً از سال 68 فعالیت خود را به‌طور جد آغاز نمود. درحال حاضر پرداختن تاریخ بورس در ایران مد نظر نیست. فقط خواستم به قدمت فعالیت بورس در ایران گذری داشته باشیم و به نوپا بودن این بازار در مقام مقایسه با سایر بازارهای سرمایه جهان که از نظر فعالیت یک قدمت صد ساله یا بیشتر دارند نگاه گذرا داشته باشیم. باوجود سابقه فعالیت کم بازار سرمایه در اقتصاد کشور، نقش آفرینی این بازار به واسطه حضور سهامدارن حقیقی وحقوقی به بازار سرمایه قابل توجه است. طبق آمار منتشر شده بیش از 50 میلیون کد سهامداری برای متقاضیان بازار سرمایه صادر شده است. این نشان از اقبال خوب جامعه اعم ازسهامداران خرد وکلان به بازار سرمایه است. از طرف دیگر تأمین سرمایه شرکت‌ها وبنگاهای تولیدی از طریق بازار سرمایه حایز اهمیت است. طبق اظهارات رییس سازمان بورس تا آذر ماه 99 حدود 450 هزار میلیارد تومان ازطریق بورس، تأمین سرمایه شده است. وی افزود، ‌درحالی که این رقم طی سال 98 به میزان 260 هزار میلیارد تومان ودرسال 97 حدود 125 میلیارد تومان بوده است. به ترتیب رشد 108، 73 درصدی نسبت به سال قبل، تأمین سرمایه بنگاهای اقتصادی ازطریق بازار بورس رشد داشته است. به گفته این کارشناس اقتصادی، بازار سرمایه در ایران به رغم فراز ونشیب‌هایی که تاکنون داشته، ولی درمقام مقایسه با سایر بازارهای موازی نظیر سکه، ارز، مسکن وخودرو باتوجه به آمار وشاخص‌های اندازه‌گیری از بازدهی بیشتری برخوردار بوده و گذشته از خریداران خرد که به صورت هیجانی و آبشاری با مشاهده هرگونه نوسان یا با شایعه پراکنی سیگنالی، فضاهای مجازی درصف فروش قرار می‌گیرند و از بورس خارج می‌شوند، جزو بازارهای پر سود نسبت به سایر بازارها محسوب می‌گردد. 

براساس شواهد آماری، طی 10 سال گذشته (88 الی 1398)، بازدهی سهام خریداری شده در بازار بورس 27 برابررشد کرده ودر مقایسه با سایر بازارها رتبه بالایی داشته است. به عنوان مثال: بازدهی بازار ارز 17 برابر، سکه 13 برابر، مسکن 7 برابر وبانک 4 برابر دردوره مورد نظر رشد کرده است. مشاهده می‌شود، رشد بازارهای موازی در مقام مقایسه با رشد شاخص کل بورس در دوره مورد اشاره 27 برابر بوده، فاصله زیادی دارد. از ابتدای سال 99 تا پایان آذرماه نیز بازار سرمایه 180 درصد رشد داشته است. درحالی که رشد بازارهای موازی مانند سکه و دلار به ترتیب فقط 98 و60 درصد بوده است. باز مشاهده می‌شود با وجود ریزش شدید شاخص کل بورس از سقف دومیلیون واحد به یک میلیون و دویست هزار واحد از مردادماه 99 تا نیمه آبان ماه سال جاری، ولی رشد متوسط شاخص کل بورس از ابتدای سال 99 تا پایان آذر ماه سال جاری نسبت به سایر بازارهای موازی از رشد بالا‌تری برخوردار بوده است .دلیری در پاسخ به این سوال که، آیا شاخص بورس با تغییرات بازارهای موازی مانند سکه و ارز واکنش نشان داده یا تغییرات آن بدون تبعیت از این دومتغیر تاثیرگذار، راه خود را طی کرده است؟ گفت: به منظور مقایسه تغییرات شاخص بورس، با تغییرات ارز وسکه در دوره یک‌ساله (ازاول دی ماه 98 الی پایان آذرماه 99) درنظر گرفته شده و می‌توان ارتباط یا عدم ارتباط آنها را با یکدیگر سنجید. شاخص کل بورس از دی ماه 98 تا مردادماه 99 به رغم نوسانات ماهانه به اوج خود یعنی به رقم بالای دو میلیون واحد رسید. ولی رشد قیمت ارز و سکه دربازار داخلی به همراه نوسانات ماهانه، پیک رشد این دومتغیربه ترتیب درنیمه اول مهرماه و در آبان‌ماه 99 اتفاق افتاد. به این معنی گرچه شاخص کل بورس، قیمت ارز و سکه از دی ماه سال 98 تا مرداد 99به همراه نوسانات سینوسی، صعودی بوده، اما نقاط پیک رشد بازار ارز، سکه و بازار بورس یکسان نبوده به نحوی که پیک شاخص بورس در مرداد ماه 99، ارز از نیمه اول مهرماه و سکه درآبان ماه 99 اتفاق افتاده است.

دلیری گفت: به سهامداران بازار سرمایه به ویژه به سهامداران خرد توصیه می‌شود به بازارسرمایه به عنوان بازاری که در بلندمدت بازدهی آن از سایر بازارها بیشتر بوده، نگاه کنند و سرمایه‌گذاری در آن رابه عنوان بازاری که در کوتاه و بلندمدت بازدهی بیشتری خواهد داشت، توجه داشته باشند.خامساً، دولت و مسوولان بورس باید قواعد عرضه و تقاضا را هنگام عرضه سهام شرکت‌های دولتی در شرایطی که ارزش سهام درروند کاهشی قرار دارد، در نظرداشته باشند. چون تجربه نشان داده توجه نکردن به این امرناخواسته سبب در ریزش شاخص کل بازار بورس شده و نقش تعیین کننده‌ای دراین ریزش‌های ناگهانی دارد. این کارشناس اقتصادی در پایان تأکید کرد، ‌دولت باید از هرگونه اقدام که باعث وخامت بازارسرمایه شده و هیجانات سهامداران خرد را در تصمیم‌گیری شتابزده تحریک می‌کند، به‌شدت اجتناب نماید و در جهت حمایت از بازار سرمایه گام‌های اساسی برداشته وقوانین و مقررات تسهیل کننده در انجام معاملات بازار سهام با کمک قوه مقننه وضع کند تا موجب تسهیل، شفافیت تبادل و خرید وفروش سهام در بازار سرمایه گردد.