از مردم اصرار، از مسوولان انکار
این روزها بسیاری از شهرهای ایران دچار خاموشی‌های طولانی‌مدت چندساعته شدند و مساله آموزش آنلاین با چالش‌های زیادی مواجه شده است. از آن‌سو شرکت توانیر در این رابطه اعلام کرده که هیچ‌یک از این خاموشی‌ها برنامه‌ریزی‌شده نیست و تنها با ۱۰ درصد کاهش مصرف گاز و برق، امکان استمرار تأمین مطمئن گاز و برق در کشور فراهم خواهد بود. در عین حال رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین ایران از تبلیغات در مورد نقش استخراج رمزارز در کمبود انرژی و آلودگی هوا انتقاد کرده است و با مقایسه آمار مصرف انرژی در کشور طی سال‌های گذشته، نشان می‌دهد که رشد مصرف انرژی در سال جاری نسبت به روند سال‌های گذشته جهش معناداری نشان نمی‌دهد و همچنین رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید، مخالفان افزایش روابط تجاری دو کشور از هر اتفاق و چالشی استفاده می‌کنند تا مشکلات ایران را به بر گردن چینی‌ها بیندازند.
استخراج رمز ارز، کسب‌‌وکاری نوپاست. همه ابعاد این کسب‌و‌کار هنوز کاملا شناخته‌شده نیست. در ایران با توجه به سوق پیدا کردن علاقه‌مندان به این سمت، وزارتخانه‌های صمت، نیرو و ارتباطات از سال گذشته، پس از تصویب قوانین مربوطه، موانع را از پیش پای سرمایه‌گذاران برداشتند و راه حضور آنها را تسهیل کردند. اما این روزها به دلیل خاموشی‌هایی که در کشور صورت گرفته، این شائبه ایجاد شده که در کشور و آن هم در زمان صعود قیمت بیت‌کوین، استخراج این رمزارز صورت می‌گیرد که منجر به قطعی گسترده برق شده است. این در حالی است که وزارت نیرو در پاسخ به این موارد اعلام کرده: با تصویب هیئت وزیران از ۱۳ مرداد سال ۱۳۹۸ استخراج بیت‌کوین و سایر رمزارزها در ایران یک فعالیت قانونی به حساب آمده و پس از کسب مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) برای عموم مردم آزاد است. تأمین برق مراکز استخراج رمزارزها با تعرفه برق صادراتی (بدون یارانه) انجام می‌شود و این امر به یکی از دو طریق دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید توسط متقاضی میسر است. این در حالی است که چندی پیش سخنگوی صنعت برق مصرف فعالان ماینینگ حوزه ارزهای دیجیتال را یکی از دلایل ازدیاد مصرف برق کشور اعلام کرده بود، آمار و ارقامی که توسط کمیسیون بلاکچین نصر کشور رد شده و گفته شده که میزان مصرف برق ماینینگ در کشور نهایتا ۱ درصد میزان مصرف برق کشور در روز است و نباید تاثیری روی خاموشی‌های بیش از حد بگذارد. این کمیسیون باور دارد دولت آدرس غلطی به مردم می‌دهد و دولت سوءمدیریت خود در این زمینه را به گردن مردم می‌اندازد. تابستان سال ۹۷ نیز موجی علیه ماینینگ در کشور راه افتاده بود و قطعی برق به این فعالیت نسبت داده شده بود. به نظر می‌رسد با توجه به پیشرفت تکنولوژی و آمدن موضوعی به اسم ارز مجازی، طبیعتا استفاده از منابع برق هم بیشتر خواهدشد، مثل زمانی که رایانه‌ها گسترش پیدا کردند و برق بیشتری در دنیا استفاده شد، حالا با وجود ارزهای مجازی هم این روند، سیر طبیعی خود را طی می‌کند. همچنین چندی پیش عیسی کلانتری، رییس حفاظت از محیط زیست کشور میزان مصرف مردم از انرژی برق و گاز را دلیل خاموشی‌ها دانسته بود و در اظهار نظری جنجالی گفته بود «مردم در رختخواب لخت شوند و در اتاق نشیمن لباس بپوشند تا از انرژی کمتری مصرف کنند.» او چندی پیش نیز گفته بود «بهتر است که روزی دو ساعت خاموشی داشته باشیم اما از سوخت مازوت استفاده نکنیم چون موجب آلودگی هوا می‌شود. در حالی که برخی از کارشناسان بر این باورند طی سال‌های اخیر در زمینه انرژی‌های پاک سرمایه‌گذاری بسیار کمی در کشور صورت گرفته است و دولت‌ها در این زمینه کم‌کاری زیادی داشته‌اند و نتیجه این موضوع به کمبود برق در سال‌های اخیر انجامیده است.
تبلیغات علیه صنعت استخراج رمزارز
با صعود بیت‌کوین
در پاسخ به این انتقادات، محمدرضا شرفی، رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین ایران، با اشاره به اختصاص ۳۱۰ مگاوات انرژی به صنعت رمزارز کشور و دریافت تعرفه‌ای چندین برابر برق صنعتی از فعالان استخراج، تاکید کرده‌است که نباید صنعت استخراج رمزارز را «علاوه بر درآمدزایی برای صنعت برق» به «بلاگردان سوءمدیریت» در این حوزه تبدیل کرد. صنعت استخراج رمزارز به عنوان صنعتی نوپا در کشور مسیر دشواری را پیش رو دارد. برآورد دقیق سهم ایران از توان پردازشی زنجیره جهانی بلاکچین بیت‌کوین امکان‌پذیر نیست ولی برآورد موسسات معتبر بین‌المللی حاکی است که حدود ۳ الی ۴ درصد از توان پردازشی در کشور ایران متمرکز باشد. رشد مصرف برق در کشور به دلیل واگذاری انشعابات جدید و افزایش جمعیت و توسعه شبکه مصرف، امری غیرقابل اجتناب بوده و طی سالیان گذشته از الگویی مشخص پیروی کرده؛ به نحوی که در مطالعات و پیش‌بینی‌های وزارت نیرو لحاظ شده، بنابراین این میزان افزایش، قابل پیش‌بینی است. رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین با بیان اینکه بررسی میزان مصرف برق در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ و در بازه زمانی ۴۹ روزه از ابتدای آذر ماه تا ۱۹ دی ماه بیانگر افزایشی معادل ۲۵۲۳ مگاوات است، افزود: این یعنی در مقایسه با افزایش مصرف در بازه زمانی مشابه در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ (۲۲۱۷ مگاوات) رشدی معادل ۳۰۶ مگاوات را نشان
می دهد که کاملا منطبق بر مطالعات و پیش بینی وزارت نیرو جهت تامین نیاز کشور و پایداری شبکه توزیع برق است. اما اخیرا بی‌توجه به این حقیقت، مطالبی در خصوص تاثیر صنعت استخراج رمزارز بر مصرف انرژی کشور منتشر می‌شود. شرفی با بیان اینکه تعرفه انرژی صنعت استخراج رمزارز رکورددار در میان تمام مصارف برق کشور است، اظهار کرد: صنعت استخراج رمزارز از صنعت فقط نام آن را یدک می‌کشد؛ حال آنکه برق تخصیصی به این صنعت، رکورددار تعرفه در میان تمام مصارف کشور است. این نرخ ۸ برابر تعرفه صنعتی و به نحوی است که علاوه بر پوشش هزینه‌های تولید و انتقال، سود قابل ملاحظه‌ای را نیز به صنعت برق کشور می‌رساند. وی ادامه داد: بررسی میزان افزایش مصرف برق در سال جاری نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد که افزایش مصرف متناسب و متوازن با سال‌های قبل بوده و افزایشی معادل ۳۰۰ مگاوات نسبت به روند متداول را نمایش می‌دهد. این در حالی است که بنا به اعلام وزارت نیرو ۳۱۰ مگاوات انشعاب برق به صنعت استخراج رمزارز (فارغ از چگونگی تخصیص این ظرفیت به متقاضیان و اختصاص بیش از ۵۰ درصد آن به یک واحد استخراج دوملیتی) داده شده و با لحاظ این نکته می‌توان اذعان داشت مطالب و آمارهای جهت‌دار منتشره در نشریات و جامعه به دور از واقعیت بوده و این صنعت به دلیل نوپایی و کمبود اطلاعات عموم جامعه در مورد آن با بی‌مهری و انواع هجمه‌ها روبروست. شرفی اظهار کرد: هم‌زمان با افزایش قیمت بیت‌کوین، با نگاهی به جدول پیش‌بینی وزارت نیرو در مورد روند رشد مصرف برق کشور چنین به نظر می‌رسد که این صنعت علاوه بر درآمدزایی برای صنعت برق، نقش بلاگردانی سوءمدیریت را نیز بر عهده دارد. محاسبات مصرف برق و پیش‌بینی و چشم‌انداز افزایش مصرف در سایت توانیر، گویای همین مطالب است.
آیا چینی‌ها باعث خاموشی برق ایران هستند
همچنین مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید، مخالفان افزایش روابط تجاری دو کشور از هر اتفاق و چالشی استفاده می‌کنند تا مشکلات ایران را به بر گردن چینی‌ها بیندازندو حریری در گفت‌و‌گو با ایسنا، درباره شرایط صادرات در صنعت برق ایران، بیان کرد: در این رابطه ابتدا باید کارشناسان این حوزه اعلام کنند که تا چه میزان ظرفیت صادرات برق وجود دارد و در صورت تامین نیاز داخل، چه قدر می‌توان به صادرات امید داشت. پس از آن باید در نظر داشت که چه صادرات مستقیم برق و چه فعال کردن مزارع استخراج بیت کوین، هر دو نوعی صادرات برق به شمار می‌روند، با تاکید بر این اصل مهم که قیمت ارائه برق با نرخ‌های جهانی سازگار بوده و سودی قابل قبول نصیب کشور کند. رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، با بیان اینکه اصلی‌ترین علت بر هم ریختن شرایط در تامین برق و قطعی آن عدم شفافیت است، گفت: متاسفانه ما به شکل دقیق اطلاع‌رسانی نکرده‌ایم که میزان ظرفیت تولید برق چگونه است، سوخت نیروگاه‌ها چگونه تامین می‌شود، در صورت صادرات چه میزان از برق به شکل مستقیم صادر می‌شود و در صورت سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در حوزه بیت‌کوین این قراردادها چگونه و با چه نرخی نهایی شده است؟ وقتی این سوالات با پاسخی دقیق مواجه نشود، با هر اتفاق جدید، موجی از نگرانی و انتقاد جامعه را فرا می‌گیرد و مردم حق دارند راجع به مسائلی که به آنها توضیحی ارائه نشده، با دیده تردید نگاه کنند. حریری در پاسخ به این سوال که آیا مصرف بالای برق یک مزرعه بیت‌کوین چینی باعث خاموشی‌های اخیر برق ایران شده، توضیح داد: در وهله اول باید این سوال را پرسید که آیا امکان آنکه یک شرکت خارجی به ایران آمده و در حوزه ای فعالیت اقتصادی خود را آغاز کند اما دولت در جریان آن نباشد و قراردادی در این زمینه منعقد نشود وجود دارد؟ قطعا این طور نیست. همانطور که در سال‌های گذشته نیز مطرح شده بود، بحث جذب و ورود سرمایه‌گذاران در حوزه بیت‌کوین به ایران اعلام شد و احتمالا پیگیری شده است. به گفته وی، چیزی که امروز قطعی به نظر می‌رسد این است که بحث استخراج بیت‌کوین در ایران امروز از سوی شرکت‌ها و افراد مختلف در حال اجراست و اینکه صرفا یک شرکت چینی را محور این موضوع در نظر بگیریم قطعا از واقعیت بسیار به دور است. شرکت‌های خارجی برای ورود به ایران مجوزهای لازم را از دولت می‌گیرند و با توجه به معامله خارجی، قطعا نرخ انرژی آنها با قیمت‌های بین المللی محاسبه می‌شود و با شفاف کردن اطلاعات و ارائه جزییات از سوی مسئولان که چه تعداد استخراج کننده بیت‌کوین و از سوی چه افراد یا شرکت‌هایی در ایران فعال است، قطعا سوالات و ابهام‌های جامعه برطرف خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: این صحبت که استراتژی کلان چین، استخراج رمزارز است درست نیست زیرا این فضا همچنان بسیار محدود است اما از تمام استخراج‌هایی که تا کنون انجام شده، برآوردها می‌گوید که حدود ۶۰ درصد مربوط به شرکت‌های چینی بوده و دولت چین در حوزه یوان دیجیتال نیز فعالیت‌های جدی داشته است که نشان دهنده قدرت گرفتن این کشور در عرصه‌های نوین اقتصادی است اما اگر بنا باشد یک شرکت چینی در ایران فعالیت کند، قطعا مجوزهای لازم را از دولت دریافت کرده و با شفاف کردن این مجوزها، قطعا بخشی از دغدغه‌ها برطرف خواهد شد و اجازه جوسازی نیز داده نمی‌شود.
