ریزش بورس تا کجا ادامه دارد؟

ایمان اسلامیان 

دیگر کاهش روزانه شاخص کل بورس اتفاق عادی و روزمره‌ شده است. سهام ارزنده در کنار سایر سهام‌ها در حال کاهش قیمتند و بسیاری چشم‌اندازی را برای ریزش فرسایشی بورس متصور نیستند. ورود سهامداران حقیقی بسیار ناچیز و عدم مشارکت و خروجشان موجب کاهش نقدشوندگی بازار شده است. این در حالی است که بازارهای موازی مانند ملک، سکه و ارز نیز فروغ و رونقی ندارند. بخشی از این اصلاح بازار را باید در غیرمنطقی بودن بخشی از رشد خیره‌کننده اواخر سال 98 و بهار 99 بازار دانست اما اگرچه بخشی از آن صعود غیرمنطقی بود بخش زیادی از این سقوط نیز مبنایی ندارد. افکار عمومی و سهامداران که حالا نسبت بالایی از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده‌اند؛ این نکته را به درستی مطرح می‌کنند که این ریزش تا کجا ادامه دارد؟ برای پاسخ باید چند نکته را مطرح کرد: 

1- تاثیرات انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و تغییر الگوی انتظارات تورمی جامعه در... 

 حال به زیر کشیدن دلار و قدرت‌نمایی ریال است. اگرچه کاهش نرخ دلار بر کاهش ارزش دارایی‌های قابل معامله در بورس موثر است اما انتظار می‌رفت افزایش فضای اطمینان و تنش‌زدایی از روابط بین‌الملل کشور منجر به بهبود نسبی بازار بورس شود لیکن اعتماد از دست رفته سهامداران حقیقی و بدبینی آنها به بازگشت بورس به مدار منطقی موجب شده تا بازار همراستا با کاهش نرخ ارز مسیر ریزش را ادامه دهد. 

2- یکی از بزرگ‌ترین عوامل موثر بر بازار بورس؛ پیام‌هایی است که از دستگاه‌های اجرایی کشور سیگنال اضطراب و ناپایداری را مخابره می‌کند.نمی‌توان فراموش کرد که آغاز این این دومینوی ریزش از ناهماهنگی در صندوق پالایشی، الزام به کاهش سهام در صندوق‌های با بازدهی ثابت و کاهش حد اعتباری کارگزاران آغاز شد و هر از چندی نیز پیام‌هایی مانند مداخله در نرخ‌گذاری فولاد و پیش‌بینی دلار 15 هزار تومانی از دستگاه‌های اجرایی و مقررات گذار به بازارهای مالی می‌رسد که نتیجه آن می‌شود اضطراب بی‌پایان فعالان اقتصادی که نمود آن را در کاهش شدید معاملات اشخاص حقیقی می‌توان دید. 

3- دامنه نوسان یکی از موضوعات مهم برای تصمیم‌گیران اقتصادی است. اگر هر یک از ما در جایگاه حکمران اقتصادی باشیم چه خواهیم کرد؟ حذف دامنه ریزش و صعود شاخص‌های ارزنده و کلیت بازار را فرسایشی نکرده و روند تعادل‌بخشی به بازار را سرعت می‌دهد. از سوی دیگر نیز حذف این دامنه می‌تواند به سقوط‌ها و صعودهای هیجانی منجر شده و بازتاب‌های شدید اجتماعی و امنیتی را به دنبال آورد. به نظر می‌رسد شاید اکنون زمان پرداختن به اتخاذ راهبردهایی مانند دامنه نوسان پویا باشد. طرحی که شاید اندکی نامتعارف باشد اما بتواند باعث گشوده شدن بخشی از این کلاف سردرگم شود. 

4- روند چندماهه اخیر بورس، رسیدن به حد ضرر و شکستن مداوم کف‌های مقاومتی، موجب فرسایش ذهنی فعالان بازار و ناامیدی آنها به بهبود و بازگشت بورس شده است. با توجه به ورود هیجانی تعداد بسیار بالای سهامداران جدید به بازار؛ به نظر می‌رسد کم‌کم فضای ترس جایگزین حس ناامیدی شده و همین امر می‌تواند روند نزول را تشدید کند.

چه‌باید کرد و چه چیزی می‌تواند ورق تلخ این روزها را برگرداند؟ 

نخست ایجاد مرکز واحد حکمرانی اقتصادی در خصوص بورس و اطمینان‌سنجی از شنیدن صدای واحد از حاکمیت اقتصادی که آمادگی برای اتخاذ تصمیمات سخت نظیر اصلاح دامنه نوسان و در ادامه اضطراب‌زدایی از بازار. دوعاملی که می‌توان گفت سخت و ناممکن به نظر برسد اما شدنی و کارساز است.