بازارسهام
جابه‌جایی شرکت‌ها در تابلوی رنگی فرابورس
زهرا زارع، مدیر نظارت بر ناشران بازار پایه فرابورس با اشاره به اینکه اطلاعیه طبقه‌بندی شرکت‌های درج‌شده در بازار پایه، سی‌ام دی‌ماه ۱۳۹۹ در وب‌سایت فرابورس ایران در اختیار عموم قرار گرفته است، گفت: رتبه‌بندی شرکت‌های بازار پایه بر اساس ماده ۲۱ دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام) صورت گرفته است. به گفته او سهامداران شرکت‌های بازار پایه با مطالعه این ماده از دستورالعمل مذکور و بررسی شرایط و سطح افشای اطلاعات شرکت‌ها در سامانه کدال، می‌توانند انتقال یا عدم انتقال شرکت‌ها را در تابلوهای رنگی بازار پایه در مواقع رتبه‌بندی تشخیص بدهند. مدیر نظارت بر ناشران بازار پایه فرابورس ایران با بیان اینکه شرکت‌های بازار پایه ۲ بار در سال، یک‌بار پایان مردادماه و یک‌بار هم پایان دی‌ماه از لحاظ اطلاعاتی که منتشر می‌کنند و به‌موقع بودن انتشار آن، طبقه‌بندی می‌شوند، افزود: از سال ۱۳۹۶ طبقه‌بندی شرکت‌های بازار پایه در حال انجام است و تاکنون بیش از ۸ بار این رتبه‌بندی انجام شده و معیارهای آن تغییر نکرده است. او در همین زمینه افزود: علاوه بر این دو زمان مشخص‌شده، به منظور رعایت دستورالعمل، طی مقاطعی بلافاصله رتبه‌بندی انجام می‌شود یعنی زمانی که صورت‌های مالی شرکت، عدم اظهارنظر یا اظهارنظر مردود باشد، بلافاصله فرایند انتقال از تابلوها انجام می‌شود. مدیر نظارت بر ناشران بازار پایه فرابورس ایران یادآور شد: عدم ارایه اطلاعات در زمان‌های تعیین‌شده از سمت اعضای هیات‌مدیره شرکت‌ها نه تنها تخلف از دستورالعمل افشاست بلکه تخلف از ماده ۴۵ قانون بازار نیز به شمار می‌رود. زارع در ادامه تاکید کرد: شرکت‌ها از زمانی که ثبت نزد سازمان بورس می‌شوند ملزم به رعایت دستورالعمل افشای اطلاعات هستند و این طبقه‌بندی نافی مسوولیت‌های هیات‌مدیره شرکت‌های بازار پایه در قبال ارایه اطلاعات نیست چراکه اعضای هیات‌مدیره باید حساسیت‌های لازم را نسبت به انتشار به موقع اطلاعات مطابق با مهلت‌های زمانی تعیین‌شده رعایت کنند. او تاکید کرد که فرابورس ایران صرفا دستورالعمل پذیرش را رعایت کرده است و سهامداران شرکت‌ها که در مجامع حضور پیدا می‌کنند و با ناشران در ارتباط هستند، بهتر است از ناشران افشای به موقع اطلاعات را مطالبه کنند تا از نزول نمادها در تابلوهای بازار پایه جلوگیری کنند. زارع همچنین در خصوص شرکت‌هایی که از تابلو زرد بازار پایه به تابلو نارنجی منتقل شده‌اند، اظهار کرد: در مورد این شرکت‌ها صرفا دامنه نوسان تغییر کرده و از ۳ درصد به ۲ درصد کاهش یافته است که این موضوع هیچ‌گونه تاثیری بر عملکرد شرکت ندارد؛ ضمن آنکه شرکت‌هایی که از تابلو زرد منتقل می‌شوند در صورتی که در ادامه بتوانند معیارهای حضور در این تابلو را کسب کنند، مجددا به تابلو زرد ارتقا خواهند یافت. او در خصوص شرکتی که به تابلو قرمز منتقل شده است نیز اظهار کرد: طبق بررسی‌های صورت‌گرفته این شرکت ریسک انتقال به تابلو پایه قرمز را داشت که فرابورس با ناشر نیز مکاتبه کرده اما اقدامی از سوی ناشر صورت‌نگرفت و در راستای رعایت دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار ملزم به انتقال آن به تابلو پایه قرمز شدیم.
دشواری عیارسنجی بورس با مداخلات غیرقانونی
علی سعیدی، عضو سابق هیات‌مدیره سازمان بورس با اشاره به ماهیت تخصصی بازار سرمایه، اظهار کرد: خیلی از مواقع، مسوولان سیاسی ناآشنا به ریزساختارهای بازار سرمایه آشنایی، برای اظهارنظر بورسی ناچار می‌شوند از مشاوران خود استفاده کنند و گاهی به نظر می‌رسد، این مشاوران دچار تضاد منافع هستند. یعنی ممکن است یک مسوول سیاسی و یک نماینده مجلس از روی خیرخواهی نظراتی بورسی اعلام کنند، اما آیا چنین مقاماتی اطمینان دارند که توصیه‌های مشاورانشان خیرخواهانه است و برخاسته از تضاد منافع نیست؟ این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: مداخلات غیرقانونی مقامات نهادهای گوناگون در تصمیم‌گیری‌های سازمان بورس، عیارسنجی کارنامه این سازمان را بسیار دشوار می‌کند، مانند شرایط کنونی که مشخص نیست، وضعیت فعلی شاخص‌ها، ناشی از واکنش طبیعی بازار به رخدادهای موثر است یا نتیجه عملکرد و تصمیم‌گیری‌های مقامات بورسی یا خروجی ناگزیر دخالت‌های برخی نهادها و مقامات غیربورسی؟ به دلیل همین آشفتگی، امکان تعیین سهم هریک از این متغیرها هم ممکن نیست.
وی در ادامه به نقش بانک مرکزی اشاره کرد و یادآور شد: نقش بانک مرکزی در اتفاقات اقتصادی نکته‌ای است که نباید از نظر دور داشت. در اقتصاد، نهادی که باید ثبات اقتصادی ایجاد کند بانک مرکزی است، همچنین وظیفه حفظ ارزش پول، کنترل بازار ارز، مدیریت و کنترل و نظارت بازار طلا و ابزارهای پولی، مالی، کنترل حجم نقدینگی و ... هم بر عهده بانک مرکزی است. علاوه براین، تصمیمات وزارتخانه‌های اقتصادی شامل وزارت اقتصاد، وزارت نفت، وزارت صمت و چند وزارتخانه دیگر، از متغیرهای تأثیرگذار در افول و صعود شاخص‌های بورسی هستند. شیوه تنظیم متغیرهای اقتصادی که به نرخ تورم منتهی می‌شود، تنظیم مقررات برای بازار پول، شامل تعیین نرخ‌ها و تخصیص ارز، شیوه قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها، شیوه قیمت‌گذاری محصولات کارخانجات فلزی، نرخ بهره مالکانه دولت روی معادن و ... همگی بر بالا و پایین رفتن ارقام تابلوی بورس موثرند. سعیدی تصریح کرد: اینکه نمایندگان مجلس یا وزرا در مورد مسائل داخلی سازمان بورس و ازجمله، رفت‌وآمدهای روسای سازمان بورس دخالت کنند، تأثیر منفی شدیدی بر استقلال این سازمان دارد و اقدامی خلاف قانون است. یادمان باشد که رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، نه منتخب مجلس است، نه وزیر و نه شورای عالی بورس، بلکه رییس این سازمان را هیات‌مدیره سازمان بورس انتخاب می‌کند.
