اولویت‌ها را فراموش کرده‌ایم

مهدی علیپور

شعار درباره بهبود وضعیت اقتصاد کار پیچیده‌ای نیست، اما اینکه در عمل چه برنامه‌ای برای آن در نظر بگیریم، اهمیت دارد و در واقع تا زمانی که برنامه‌های عملی و اجرایی تدوین نشود، نمی‌توان انتظار داشت که تغییری در عرصه عمل رخ دهد. اقتصاد ایران در سال‌های گذشته شرایط عادی را پشت سر نگذاشته است. از سویی با توجه به تحریم‌های امریکا، مراودات تجاری و درآمدهای ارزی ایران بسیار محدود شده و با توجه به عدم همکاری بانک‌های بین‌المللی، فعالان اقتصادی ایران، فشار شدیدی را تحمل کرده‌اند و در این بین با شیوع کرونا، وضعیت پیچیده‌تر از قبل نیز شد. در چنین شرایطی استفاده حداکثری از توان و ظرفیت داخلی و کاهش مشکلاتی که در درون کشور وجود دارد بیشترین اهمیت را دارد. موضوعی که ما متاسفانه در سیاست‌های اجرایی کشور آن را نمی‌بینیم و هر دستگاه و نهادی حرف خود را می‌زند و به دنبال تصویب قوانینی است که در شعارهایش به آن اشاره کرده و همین موضوع باعث می‌شود که هیچ تغییری در عمل به وجود نیاید. در کنار آن، دستگاه‌های اجرایی حتی در عمل به وعده‌های خود نیز جدیتی نشان نمی‌دهند. برای مثال چه دولت و چه مجلس همواره بر لزوم حمایت از تولید تاکید دارند و از برنامه‌های خود برای حمایت از سرمایه‌گذاران می‌گویند در عمل اما ما نه تنها نشانه‌ای از این تغییر نمی‌بینیم که حتی همچنان تمام فشار مشکلات بر دوش تولید‌کننده است. در ایران اگر یک سرمایه‌گذار بخواهد پول خود را وارد تولید کند، راهی طولانی در پیش دارد و باید از نهادها و دستگاه‌های مختلف مجوزهایی دریافت کند که ماه‌ها زمان می‌برد و همین روال پیچیده، باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران در میانه راه پشیمان شوند. حتی در صورتی که تولید کلید بخورد نیز همچنان مشکلات ادامه دارند. تولید‌کننده باید همواره به سازمان امور مالیاتی، سازمان تامین اجتماعی و بانک‌ها جوابگو باشد و هزینه‌های جانبی تولید بسیار گسترده است. این در حالی است که در ایران سفته‌بازی و خرید و فروش در بازارهای مختلف نه مالیاتی دارد و نه بر آن نظارتی می‌شود و افراد با استفاده از تورم می‌توانند به راحتی سرمایه خود را به شکلی جدی افزایش ‌دهند. در کشورهای توسعه‌یافته و حتی در کشورهای منطقه، وضعیت طوری تغییر کرده که اگر فردی قصد داشته باشد سرمایه خود را به تولید اختصاص دهد، در کمترین زمان می‌تواند تولید خود را آغاز کند و با استفاده از تسهیلات دولتی در راحت‌ترین شرایط به کار خود ادامه دهد و این در حالی است که حتی تحریم یا محدودیتی نیز وجود ندارد. اگر ما قصد داریم تغییری در شرایط اقتصادی به وجود آوریم، اولویت باید به تولید اختصاص یابد در غیر این صورت، همه حرف‌ها تنها در حد شعار باقی می‌ماند.