ریسک‌های بازار سرمایه
محمدحسین ادیب
این حرف و ادعا که برخی افراد، جریانات و رسانه‌ها این روزها مدام مطرح می‌کنند و می‌گویند در بورس دارایی‌های مردم به باد رفت و در ادامه هم تاکید می‌کنند که آقای رییس‌جمهوری، وزیر اقتصاد و... گفتند «مردم از بورس حمایت کنید»؛ بنابراین مردم راهی بورس شده‌اند، یک موضوع اشتباه است. باید از این افراد و جریانات پرسید شما به کدام صحبت، توصیه و دستورالعمل رییس‌جمهوری عمل کرده‌اید که حالا به این توصیه‌اش عمل کرده باشید؟ اصفهانی‌ها یک اصطلاحی دارند و می‌گویند، صحبت‌های طرف مثل آه است. یعنی کسی به حرفش گوش نمی‌کند. این اصطلاح را در خصوص برخی سیاستمداران در خاورمیانه نیز به کار می‌برند. در شرایطی که دولت مجموعه‌ای از اظهارنظرها و دستورالعمل‌ها را داشته است، برخی فعالان اقتصادی، انگشت روی یک موضوع خاص، گذاشته‌اند و فریاد سر می‌دهند که ما به خاطر حرف رییس‌جمهوری دارایی‌هایمان را راهی بورس کرده‌ایم. اگر رییس‌جمهوری گفته که از بورس حمایت کنید در ادامه هم توصیه کرده که مشورت درست داشته باشید و بی‌گدار به آب نزنید. حالا شما در همین یک مورد می‌گویید که به خاطر حرف رییس‌جمهوری در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌ایم؟ این‌طور نیست؛ این افراد نباید طلبکار کسی باشند.80 درصد شرکت‌هایی که از خردادماه99به بعد، ارزش آنها سقوط کرده و برخی سرمایه‌گذاران نیز آنها را خریده‌اند و اغلب هم نیمی از دارایی خود را از دست داده‌اند، شرکت‌هایی هستند که یا با صرفه‌جویی ناشی از مقیاس مشکل دارند یا اینکه با تکنولوژی مساله دارند. جالب اینجاست که نه‌فقط در بازار سرمایه بلکه در بیرون از بازار سرمایه نیز یک چنین معادله‌ای صدق می‌کند. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که بیرون بورس هستند و با صرفه‌جویی ناشی از مقیاس و تکنولوژی مشکل دارند، تنها در یک حالت می‌توانند به کار خود ادامه دهند و آن اینکه برای سرمایه‌گذاری خود هیچ سودی لحاظ نکنند. یعنی اینکه طرف بگوید، هزار میلیارد تومان ارزش سرمایه‌گذاری من است، اما هیچ سودی نمی‌خواهم!تنها در این صورت است که شرکتی بدون صرفه‌جویی ناشی از مقیاس و استفاده از تکنولوژی به روز می‌تواند در بازار فعالیت خود را تداوم بخشد. چگونه است در 99درصد موارد در خارج از بازار سرمایه، شرکتی که از این 2گزاره استفاده نمی‌کند؛ باید هیچ سودی روی سرمایه‌گذاری خود حساب نکند تا بتواند محصول خود را به فروش برساند، بعد شما توقع دارید در بورس با دلار 100هزار تومان حساب کند و سود بالا ببرد.
آقای رییس‌جمهوری یا هر چهره اقتصادی دیگری هم اگر گفته باشد که مردم از بورس استقبال کنند، نگفته که سرمایه‌گذاران بروند، بر روی شرکت‌هایی که فاقد بهره‌وری و تکنولوژی هستند، سرمایه‌گذاری کنند. نگفته که کارخانه‌هایی که از حد معینی بزرگ‌تر نیستند را بخرید. این نوع نگاه به بورس اصولی و قابل قبول نیست.
کسانی که وارد بازار سرمایه می‌شوند باید ریسک‌های بورس را بشناسند و مبتنی بر این آگاهی قوام‌یافته عمل کنند. بر اساس «آقای می‌گویند»؛ نباید وارد بورس شد. کسانی که بر اساس «آقای می‌گویند»وارد بورس می‌شوند به همان مصائبی دچار خواهند شد که امروز بسیاری از افراد با آن دست به گریبان شده‌اند و بخش قابل توجهی از دارایی‌های خود را از دست داده‌اند. همان‌طور که گفتم فعالان بازار سرمایه باید ریسک‌های بورس را بشناسند و مبتنی بر این شناخت دست به تصمیم‌گیری بزنند.
