مسوولان به دنبال تدبیر برای بازارسرمایه

گروه بورس|

این روزها بازار سرمایه شرایط نابسامانی دارد. انتقادات به دولت و مسوولان به علت تدبیر نامناسب در وضعیت بازار ادامه دارد. شرایط به گونه‌ای رقم خورد که ریاست سازمان بورس در عرض تقریبا یکسال سه بار تغییر یافت. بازار سرمایه نه تنها از نظر مالی، بلکه از منظر اجتماعی حتی امنیتی نیز پتانسیل تبدیل به بحران را دارد. ریاست سازمان بورس و شورای عالی بورس نیز سعی دارند با اتخاذ تصمیمات جدید یک تعادل نسبی در بازار سرمایه ایجادکنند. البته باید در نظر داشت که با توجه به پایان سال و همچنین پیش رو بودن انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد ۱۴۰۰، بازار همچنان احتیاط را در دستور کار خواهد داشت در نتیجه خیلی نباید انتظار افزایش حجم معاملات را داشت. در این گزارش به بررسی مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار بر بازار سهام تا خرداد ۱۴۰۰ خواهیم پرداخت.

بازارهای موازی و بازارهای جهانی تاثیر بسیار زیادی بر روی بازارسهام دارند و ممکن است با یک خبر کوتاه از این بازارها وضعیت بازارسرمایه را تغییر دهند. یکی از مولفه‌های مهم در بازار سرمایه ارز است؛ هم از جهت اثرگذاری بر سودآوری شرکت‌ها و ارزش دارایی شرکت‌های بورسی و هم از جهت اثرگذاری بر ارزش حقیقی قیمت‌های سهام. اما روند آتی قیمت ارز و اثر آن بر بازار سهام چگونه خواهد بود؟

بعد از آنکه به‌صورت هیجانی و با چشم‌انداز مثبت ایجاد شده سیاست خارجی با انتخاب جو بایدن به ریاست‌جمهوری امریکا، قیمت دلار امریکا تا نزدیک ۲۰ هزار تومان کاهش یافت، بار دیگر به بیش از ۲۵ هزار تومان بازگشت. دلایل مختلفی برای افزایش قیمت ارز وجود دارد. کمرنگ‌تر شدن چشم‌انداز مثبت سیاست خارجی با اظهارنظرهای طرفین درخصوص برجام و تحریم‌ها، افزایش ادامه‌دار بالای ۳۰ درصد نقدینگی در کشور، تراز تجاری منفی با وجود سرکوب واردات، ادامه‌دار بودن چشم‌انداز تورمی و اینکه ارز خود نوعی کالا است و از تورم اثر می‌گیرد، ادامه‌دار بودن کسری بودجه دولت، عدم گشایش درخصوص آزاد شدن پول‌های بلوکه شده کشور و... در نتیجه باید بپذیریم دلار زیر ۲۰ هزار تومان حداقل تا چند ماه آتی بعید است. از سوی دیگر بازار سهام دیگر آن ترس از ریزش قیمت ارز را ندارد و پس از پیش‌خور شدن کاهش قیمت ارز در قیمت‌های سهام، حال بازار سهام به دنبال فاصله گرفتن خود از قیمت ارز است. در این باره افزایش احتمالی فروش نفت هم در ماه‌های آتی کمکی به کاهش قیمت ارز نخواهد کرد چرا که از زمان فروش نفت در صورت نبود تحریم‌ها، حدود چهار ماه زمان خواهد برد که ارز نفت فروخته‌شده دریافت شود. در بازار سهام، نه تنها طی چند ماه آتی تاثیر از قیمت ارز ندارد، بلکه به سمت فاصله گرفتن از وابستگی افراطی خود به قیمت ارز خواهد رفت.

کسری بودجه سنت همه دولت‌های کشور و افزایش تورم نتیجه همیشگی آن بوده است و به نظر بودجه سال ۱۴۰۰ سنت‌شکنی نخواهد کرد. افزایش هزینه‌های قطعی در مقابل درآمدهای احتمالی بیش از پیش تورمی بودن بودجه را هشدار می‌دهد و بودجه سال ۱۴۰۰ به افزایش تورم دامن خواهد زد. البته کسری بودجه می‌تواند باعث آن شود که دولت به فکر دست کردن در جیب صنایع باشد. این احتمال معمولا در نیمه دوم سال و زمانی که کسری بودجه آشکارتر می‌شود رخ خواهد داد و البته با متمم بودجه توسط دولت جدید. لذا تا چند ماه ابتدایی سال بعد این ریسک بازار سرمایه را تهدید نخواهد کرد. باید در نظر داشت که تامین کسری بودجه دولت از بازار سرمایه از طریق عرضه اولیه، فروش سهام، صندوق‌های ETF‌ و... نیاز به یک دوره رونق دارد و سپس در دوران رونق فروش سهام و تامین مالی توسط دولت انجام شود. در نتیجه برای تامین کسری بودجه دولت مجدد به رونق بازار سرمایه نیاز دارد. تامین مالی از طریق فروش اوراق بدهی در بازار سرمایه توسط دولت هرچند برای بازار سهام یک تهدید باشد اما اولا به علت اینکه در بودجه سقف فروش اوراق بدهی مشخص‌ می‌شود و ثانیا عمدتا صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به سمت این اوراق خواهند رفت، کمتر پولی از بازار سهام به سمت این اوراق بدهی خواهد رفت. پس بودجه سال ۱۴۰۰ هم می‌تواند به افزایش قیمت سهام در چند ماه ابتدایی سال منجر شود.

   روند عادی معاملات

با کاهش هیجان در بازار

سلمان نصیرزاده، کارشناس بازارسرمایه در گفت‌وگو با ایرنا به روند فعلی معاملات بورس اشاره کرده و می‌گوید: انتظار می‌رود که شرایط بازار تا پایان اسفند ماه رو به بهبود برود، در هفته‌های گذشته بازار با برخی از ابهام‌ها همراه بود که تا حدودی شرایط بازار را تحت تاثیر قرار داد. یکی از مسائلی که به‌شدت بر روند بازار تاثیرگذار بود موضوع بودجه به خصوص در مورد مساله افزایش حامل‌های انرژی و نرخ هزینه سوخت و برق بود.

نصیرزاده اظهار می‌کند: در لایحه بودجه ارایه شده از سوی دولت به موضوع افزایش حامل‌های انرژی پرداخته نشده است که این مساله می‌تواند به عنوان یکی از ابهامات منفی در بازار برطرف شده باشد و به عنوان اتفاقی مثبت برای معاملات بازار تلقی شود. در کنار این موضوع بحث مناقشات سیاسی و نرخ ارز مطرح شد که این موضوع، کلیت بازار را به‌هم ریخت و انتظارها بر این اساس بود تا حدودی نرخ ارز تا قیمت ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان کاهش پیدا کند و در آن محدوده تثبیت شود در حالی که چنین اتفاقی رخ نداد.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد مسائل سیاسی در شرایط کنونی به نتیجه نهایی نرسد، می‌گوید: با توجه به چنین موضوعی ممکن است نرخ ارز در محدوده‌های فعلی و در قیمت ۲۵ هزار تومان به ثبات برسد که این موضوع می‌تواند به عنوان اتفاقی مثبت برای بازار تلقی شود. براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته نرخ ارز فصل زمستان و بهار را با میانگین حدود ۲۵ هزار تومان به پایان خواهد رساند، در حالی که تا چند وقت گذشته انتظارها بر این اساس بود که نرخ ارز به قیمت‌های کمتر از ۲۵ هزار تومان برسد و حتی تا نرخ حدود ۲۲ هزار تومان کاهش یابد.

این کارشناس بازار سرمایه اضافه می‌کند: با توجه به قرار گرفتن قیمت‌های جهانی در سطوحی مناسب، عملکرد مطلوب شرکت‌ها و قرار گرفتن تحلیل‌های بنیادی و تکنیکالی می‌توان به آینده بازار خوشبین بود و انتظار داشت که تا حدودی روند بازار بهبود پیدا کند و سیگنال‌های خوبی به بازار داده شود. همه این خوش‌بینی‌ها به این معنا نیست که موج جدیدی از صعود را در بازار شاهد خواهیم بود اما انتظارها این است که تا حدودی روند بازار به سمت تعادل برود.

نصیرزاده با بیان اینکه در اسفند ماه خطری معاملات بازار را تهدید نمی‌کند، می‌گوید: تنها موضوعی که اکنون بازار را با مشکل همراه کرده، نوعی بی‌اعتمادی است که بر کلیت روند بازار حاکم شده است. صف‌های فروش ایجاد شده در بازار در دامنه نوسان منفی دو است بنابراین نمی‌تواند چندان تاثیری بر روند بازار داشته باشند و خطر زیادی را در بازار داشته باشند. در صورت ایجاد تعادل در معاملات بورس و کاهش هیجان روند بازار می‌تواند تا حدودی بهبود پیدا کند. انتشار گزارش ماهانه شرکت‌ها در کنار دیگر عوامل می‌تواند کمک‌کننده به وضعیت بازار باشد و تا حدودی شرایط بازار را به سمتی پیش ببرد که معاملات بورس عملکرد بهتری را از خود نشان دهد.

وی خاطرنشان می‌کند: از جمله گروه‌هایی که بازار را تحت تاثیر منفی قرار داد گروه پالایشی بود، این گروه اصلاح زیادی را تجربه کرد اما در عین حال گزارش سه ماهه این شرکت‌ها به گونه‌ای بود که تا حدودی زمینه نگرانی‌های بازار را کاهش داد. این موارد می‌تواند تا یک یا سه ماه آینده و تا زمان برگزاری فصل مجامع بازار را فضای بهتر و با ثبات‌تری قرار دهد اما سهامداران نباید در انتظار رشدهای غافلگیرکننده شاخص بورس همچون چند ماه گذشته باشند.

   شاخص در مسیر نزول

براساس معاملات روز سه شنبه بیش از ۶ میلیارد و ۶۷۰ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۶ هزار و ۱۳۶ میلیارد ریال داد و ستد شد. همچنین شاخص کل (هم وزن) با ۹۹۷ واحد کاهش به ۴۳۵ هزار و ۹۶ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با ۶۵۱ واحد افت به ۲۸۴ هزار و ۳۰۰ واحد رسیدند. شاخص بازار اول ۴۱۴ واحد و شاخص بازار دوم ۱۰ هزار و ۹۹۸ واحد کاهش داشتند. حقوقی‌ها در روز مذکور حدود ۴۶۰میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد پنج هزار و ۵۵۰میلیارد تومان بود، اشخاص حقوقی ۱۹درصد یعنی هزار و ۳۰میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشان هشت درصد از کل معاملات شد. بیشترین تزریق پول حقوقی در بازارسرمایه در گروه‌های «بانک‌ها و موسسات اعتباری»، «محصولات شیمیایی» و «سرمایه‌گذاری‌ها» رقم خورد در حالی که برآیند معاملات گروه‌های «فلزات اساسی» و «کاشی و سرامیک» به نفع حقیقی‌ها تمام شد. افزایش سهام حقیقی‌ها در ۳۸نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در ۱۳۰نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید که جمع تغییر مالکیت دسته اول ۲۰۰میلیارد تومان و تغییر مالکیت دسته دوم ۶۲۰میلیارد تومان بود.

علاوه بر این در بین تمامی نمادها، نماد «ملی صنایع مس ایران» با دو هزار و ۴۱۴ واحد، «فولاد مبارکه اصفهان» با ۸۴۰ واحد، «توسعه معادن و فلزات» با ۲۴۸ واحد، «فولاد کاوه جنوب کیش» با ۲۴۵ واحد، «تامین سرمایه امید» با ۱۰۰ واحد، «سیمان فارس و خوزستان» با ۷۴ واحد، «پتروشیمی بوعلی سینا» با ۷۳ واحد و «گسترش نفت و گاز پارسیان» با ۷۱ واحد و «معدنی و صنعتی چادرملو» با ۵۵ واحد تاثیر مثبت را بر شاخص بورس داشتند. نماد «صنایع پتروشیمی خلیج فارس» با ۷۲۱ واحد، «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» با ۵۲۳ واحد، «ایران خودرو» با ۳۷۹ واحد، «گروه مپنا» با ۲۹۱ واحد، «بانک ملت» با ۲۶۰ واحد، «سرمایه‌گذاری غدیر» با ۲۵۳ واحد، «بانک تجارت» با ۲۲۵ واحد، «بانک صادرات» با ۲۲۰ واحد، «معدنی و صنعتی گل گهر» با ۱۸۷ واحد با تاثیر منفی بر شاخص همراه بودند. برپایه این گزارش روز گذشته نماد «ملی صنایع مس ایران»، «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی»، «فولاد مبارکه اصفهان»، «پالایش نفت تهران»، «سایپا»، «پالایش نفت بندرعباس» و «ایران‌خودرو» در گروه نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. «گروه فلزات اساسی» هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۵۰۹ میلیون و ۶۰۳ هزار برگه سهم به ارزش هفت هزار و ۴۸۲ میلیارد ریال داد و ستد شد.

 شاخص فرابورس نیز ۲۹ واحد کاهش داشت و بر روی کانال ۱۷ هزار و ۲۲۳ واحد ثابت ماند. همچنین در این بازار یک میلیارد و ۲۴۲ هزار برگه سهم به ارزش ۴۶ هزار و ۵۸۴ میلیارد ریال داد و ستد شد. روز سه شنبه نمادهای «فولاد هرمزگان جنوب»، «پلیمر آریا ساسول»، «شرکت آهن و فولاد ارفع»، «پتروشیمی مارون»، «پتروشیمی تندگویان»، «کشت و دامداری فکا»، «مبین وان کیش»، «پالایش نفت لاوان»، «مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان» با تاثیر مثبت بر شاخص این بازار همراه بودند. همچنین سهامی «ذوب آهن اصفهان»، «سرمایه‌گذاری صبا تامین»، «سنگ آهن گهرزمین»، «بانک دی»، «موسسه اعتباری ملل»، «پتروشیمی زاگرس»، «گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی»، «گروه توسعه مالی مهر آیندگان» و «زغال سنگ پروده طبس» با تاثیر منفی بر شاخص بورس همراه بودند.