زیرساخت‌های حمایت از مردم
یحیی آل اسحاق
نگاهی به شرایط اقتصادی امروز کشور نشان می‌دهد که با توجه به مشکلاتی که چه در حوزه تحریم‌ها و چه در سیاست‌های داخلی وجود داشته، فشار بر اقشار کم درآمد جامعه افزایش یافته و در این تردیدی وجود ندارد که باید دولت سیاست‌های حمایتی لازم را از آنها در دستور کار قرار دهد.
در این بین اینکه چه سیاستی اجرایی شود و چه درسی از اشتباهات گذشته گرفته شود، بیشترین اهمیت را دارد. ما در سال‌های گذشته با موضوع افزایش نرخ ارز مواجه بودیم و همین امر باعث شد شرایط برای مردم دشوار شده و قیمت تمام شده برخی کالاها در بازار افزایش پیدا کند. برای عبور از این شرایط چند گزینه مطرح بود و باید به این سوال پاسخ می‌دادیم که آیا بناست حمایت مستقیم از مردم صورت بگیرد یا این حمایت‌ها می‌تواند به شکل غیرمستقیم انجام شود.
سیاستی که برگزیده شد نوعی حمایت غیر مستقیم با تخصیص ارز 4200 تومانی بود. این ارز در سال‌های گذشته با هزینه بسیار زیادی به برخی کالاها تعلق گرفت و امروز باید این سوال را بپرسیم که تا چه حد توانسته پاسخگوی نیازهای کشور باشد؟ در واقع نگاهی به قیمت تمام شده این کالاها در بازار امروز به خوبی نشان می‌دهد که این ارز تا چه حد موفق عمل کرده است.در سال‌های ابتدایی برخی کالاها ارز گرفتند که بررسی بازارهایشان نشان می‌داد که نه تنها ارز حمایتی کمکی به ثبات قیمتی نکرده که حتی افزایش قیمت آنها با دیگر کالاها تفاوتی نیز ندارد.
در ماه‌های گذشته نیز ما همین روند را دیده‌ایم که کالایی مانند مرغ ارز دولتی می‌گیرد اما قیمت آن همچنان صعودی است و حتی در فضای به وجود آمده برخی افراد به نفعی شخصی خود نیز عمل کرده‌اند. در این بستر، نه مردم بهره‌ای برده‌اند و نه هزینه چند میلیارد دلاری دولت راهگشا بوده است.
با در کنار هم قرار دادن این شرایط ما به این نتیجه می‌رسیم که منابع لازم برای حمایت از مردم وجود داشته اما در عمل این هزینه‌ها راه به جایی نبرده‌اند. برای کنار زدن این مشکل، باید مجلس و دولت با یک نگاه ملی و به دور از شعارزدگی و نگاه جناحی طرح‌هایی را اجرایی کنند که لااقل نفع آن به مردم برسد. یکی از طرح‌هایی که ما سابقه اجرای آن را داریم و در ماه‌های گذشته نیز بار دیگر مطرح شده بود بحث احیای کوپن بود. هرچند برخی نسبت به کوپن گارد منفی دارند اما این سیاست در سال‌های قبل توانسته بود لااقل نیازهای ابتدایی اقشار کم درآمد جامعه را تامین کند. حتی اگر بنا نیست به این طرح به شکل جدی نگاه شود نیز باید با در نظر گرفتن تجارب گذشته و با رسیدن به یک رویکرد ملی، منابع موجود در بهترین مسیر به کار گرفته شوند تا به شکل مستقیم مردم از آن بهره مند شوند، زیرا در غیر این صورت جز بر هم خوردن نظم اقتصادی کشور و فشار برای تامین منابع، هیچ جنبه مثبتی دیده نخواهد شد.
