مذاکره احتمالی ایران و امریکا چه تاثیری بر بورس دارد؟
گروه بورس |
این روزها خبرهای زیادی از برجام و مذاکرات می‌شود و حتی روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» روز جمعه 13 فروردین ماه در گزارشی مدعی شده بود که در نشست روز سه‌شنبه در وین که در ادامه نشست مذکور کمیسیون مشترک برجام برگزار خواهد شد، امریکا هم حاضر می‌شود، اما مذاکره مستقیم با ایران انجام نخواهد شد.
اما؛ محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران بعد از پایان نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام در پیامی توییتی اعلام کرد که هرگونه نشستی بین تهران و واشنگتن «غیرضروری» است. پیام توییتری وزیر امور خارجه ایران در واکنش به اظهارنظر ادعایی روزنامه وال استریت ژورنال درباره حضور امریکا در نشست سه شنبه آینده کمیسیون مشترک برجام است. «هیچ دیداری بین ایران-ایالات متحده (نخواهد بود) و این کار غیرضروری است».
طی همان روز نیز یک مقام و منبع بلند پایه ادعا کرد: جمهوری اسلامی ایران تا قبل از رفع کلیه تحریم‌ها هیچ گفت‌وگویی با امریکا چه با واسطه و چه بدون واسطه انجام نخواهد داد.همانطور که امریکا بدون مذاکره از برجام خارج شد و تحریم‌ها را بر ایران تحمیل کرد اکنون نیز بدون مذاکره باید همه تحریم‌ها را بردارد. جمهوری اسلامی ایران هیچ طرحی که بر مبنای رفع گام به گام تحریم‌ها توسط امریکا باشد نمی‌پذیرد. طبق دستورالعمل رهبری در سخنرانی ۸ ژانویه ۲۰۲۱جمهوری اسلامی ایران تنها پس از برداشته شدن کلیه تحریم‌های امریکا و راستی آزمایی آن به تعهدات برجامی بازخواهد گشت.
به گفته این منبع بلندپایه بر اساس دستورالعمل غیر قابل تغییر رهبری، هرگونه نتیجه کمیسیون مشترک برجام که در آن ایده رفع گام به گام تحریم‌ها و یا مذاکره
غیر مستقیم با امریکا مبنا باشد قابل پذیرش نیست.
باز اخبار روز جمعه 13 فروردین ماه را بررسی می‌کنیم، که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا برنامه‌ها برای مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای با ایران را تایید کرد.
وی افزود: امریکا پذیرفته که با شرکای اروپایی، روسیه و چین برای تشخیص موضوعات دخیل در بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، گفت‌وگو کند.اما این تازه شروع ماجراست و انتظار تحول فوری را نداریم چرا که مباحث دشواری پیش رو است حال آنکه بر این باوریم که این گامی درست و رو به جلو است. به گفته این مقام امریکایی، موضوع مذاکرات درباره گروه‌های مشترکی است که اتحادیه اروپا قصد تشکیل آنها را دارد. موضوعات اولیه‌ای که درباره آنها بحث خواهیم کرد اقداماتی است که ایران برای عمل به تعهدات برجامی انجام می‌دهد و قدم‌هایی در راستای رفع تحریم که امریکا باید برای بازگشت به توافق بردارد. امریکا در حال حاضر انتظار برقراری گفت‌وگوهای مستقیم با ایران را ندارد حال آنکه واشنگتن همچنان از این ایده استقبال می‌کند. پیش‌تر، وال استریت ژورنال نیز چنین ادعایی را مطرح کرده بود.
ارتباط بازارسرمایه و برجام
این خبرها دقیقا یک روز پیش از شروع مجدد بورس رخ داد و بسیاری از فعالین بورسی نسبت به این اخبار واکنش ندادند و درنهایت بورس تهران در روزشنبه با سقوط 9/0 درصدی شاخص کل، 3/0 درصدی شاخص هم وزن به محدوده یک میلیون و 282 هزار واحد رسید و تالارشیشه‌ای در پنجمین روز کاری خود یکپارچه
سرخ پوش شد. یکی از مهم‌ترین عوامل این ریزش صحبت‌ها درخصوص برجام بود. برجام و مذاکرات روی تمامی اقتصاد تاثیر دارد و می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را به‌طورخاص تغییر دهد. بسیاری از شرکت‌های بورسی درگیر تحریم‌ها و مشکلات صادرات و واردت هستند در نتیجه نمی‌توانند به جایگاه واقعی خود دست پیدا کنند (نکته مهم اینجاست که بسیاری از شرکت‌ها کادمویتی محور هستند درنتیجه با دلار و تحریم‌ها رابطه مستقیم دارند.) و بخش عمده‌ای از بازارسهام را نیز این نوع از شرکت‌ها تشکیل می‌دهد.
اگر اقتصاد ایران رشد داشته باشد بورس نیز می‌تواند رشد کند، رشد اقتصادی نیز در گرو تغییر متغیرهای موجودی است و با این تغییرات می‌توان به آینده اقتصاد و بورس امیدوار شد.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی و بین‌الملل بر این نظرند که اگر تفاهم و مذاکره‌ای به صورت عملی و نه فقط به صورت کاغذی رخ دهد می‌تواند وضعیت را تغییر دهد. یکی از این تغییر وضعیت‌ها مربوط به امور بانکی و نفتی است و اگر گشایشی در امور بانک‌ها و یا فروش نفت شود بورس می‌تواند رشدی شگفت‌انگیز داشته باشد.
بهبود وضعیت اقتصادی با مذاکرات سازنده
پیمان مولوی، دبیرانجمن اقتصاددانان در گفت‌وگو با «تعادل» درخصوص تاثیر مذاکره ایران و امریکا بر بورس می‌گوید: یکی از سناریوهای مهم درباره کسانی که در بازارهای موازی فعالیت می‌کنند مذاکرات و برجام بوده و نکته اساسی اینجاست که اگر مذاکرات آغاز شود و بخشی از پول‌های بلوکه شده آزاد شود چه اتفاقی برای ما می‌افتد؟ طبیعی است که دولت فعلی و حتی دولت بعدی نرخ دلار را به عنوان یک عامل ذهنی کاهش بدهد و این کاهش ذهنی نیز به این ترتیب اعمال می‌شود که شاهد کاهش نرخ دلار باشیم و نمی‌دانیم این کاهش تا کجا و به چه شکلی ادامه‌دار خواهد بود و ممکن است به کمتر از 20 هزارتومان برسد. به همین دلیل ریسک کاهش نرخ ارز در بازارهای موازی و بازارسرمایه نیز بسیار شدید بود و این عامل باعث شد که روزهای منفی بازار در اوایل سال به صورت واضح دیده شود. همچنین اگر هر نوع مذاکره‌ای رخ دهد وضعیت اقتصادی بهبود می‌یابد و در نتیجه شاهد سروسامان یافتن فضای کسب و کار و بورس خواهیم بود.
رابطه دلار و بورس
معاملات بازار سهام در پنجمین روز معاملاتی سال جدید یعنی 14 فروردین ماه، در شرایطی آغاز شد که شاخص کل بورس تهران در نیمه دوم سال قبل و هفته گذشته نخست سال 1400 نزول‌های سنگینی را ثبت کرده بود. این نزول‌های سنگین از 20مرداد‌ماه سال قبل منجر شده ارزش معاملات بازارسهام هم به‌شدت کاهش یابد و شتاب خروج نقدینگی از سوی سهامداران حقیقی بیشتر شود. همین شرایط در 2هفته نخست سال هم ادامه یافت و بسیاری از سهامداران حقیقی از روزهای نخست سال به عنوان فرصت خروج از بازار سهام استفاده کردند و با وجود اینکه در نخستین روز معاملاتی سال شاخص کل با رشد مواجه شد اما در روزهای بعد تا 14فروردین شاخص کل بورس تهران با نزول مواجه شد. آمار‌ها نشان می‌دهد شاخص کل بورس تهران طی2هفته نخست سال جدید با 13هزار واحد کاهش مواجه شده و اکنون به محدوده یک میلیون و 282هزار واحد رسیده است. این به‌معنای آن است که سهامداران در طول 2هفته نخست سال جمعا نزدیک به 2/1 درصد زیان کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد دامنه نزول بورس با درنظر گرفتن ارزش روزانه معاملات و میزان خروج نقدینگی از بازار سهام به سال جدید هم سرایت کرده است. با این تعارف باید شرایط ارز موجود در بازار را سنجید و قیمت هر دلار امریکا در بازار متشکل ارزی هم که در پایان سال گذشته در محدوده 23هزارو700تومان دادوستد می‌شد اکنون به محدوده 25 الی 24 هزار تومان رسیده و تقربیا طی 14 روز رشد 3 درصدی را تجربه کرده است.
همان‌گونه که گفته شد که نرخ ارز روی بورس تاثیر بسزایی دارد و اگر این رشد سه درصدی مستمر باشد می‌تواند وضعیت شرکت‌های کامودیتی محور بورس را تغییر دهد. علاوه بر آن نباید فراموش کرد که انواع ارز به خصوص دلار تاثیر عمده‌ای روی اقتصاد و کشور خواهد داشت. باتوجه به اخبار و وقایع موجود می‌توان آینده درخشانی برای بورس و اقتصاد کشور متصور بود اما؛ نباید متغیرهای اساسی و عمده را نادیده گرفت.
