افزایش ۸۰ هزار میلیاردی پایه پولی حاصل کسری بودجه دولت

گروه بانک و بیمه|

رییس کل بانک مرکزی در دیدار با فعالان بازار سرمایه اعلام کرد که رشد پایه پولی و نقدینگی ۸۰ هزار میلیارد تومانی در بهمن و اسفند ۹۸ حاصل رشد 20 درصد پایه پولی و کسری بودجه 60 هزار میلیارد تومانی دولت بوده است. همچنین ۷۵ هزار میلیارد تومان در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، برای کمک به معیشت خانوارها و نیز اعطای تسهیلات یک میلیون تومانی و بخش‌های مختلف اقتصادی مطرح شد. از طرفی برای تحقق این رقم، بانک مرکزی نیز نسبت به آزادسازی ۲۰ هزار میلیارد تومان سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی اقدام کرد.  وی ادامه داد: مجموع این اتفاقات موجب شد عرضه پول از تقاضای آن پیش بیفتد. بنابراین تحت این شرایط بانک‌ها با بیش از ۷۰هزار میلیارد تومان منابع مازاد بین بانکی مواجه شدند.این تحلیل عبدالناصر همتی از وضعیت پولی کشور، مورد توجه برخی رسانه‌ها قرار گرفته و برخی آن را چاپ ۸۰ هزار میلیارد تومان اسکناس بدون پشتوانه ارزیابی کرده‌اند. هر چند که بانک مرکزی این جمله « چاپ ۸۰ هزار میلیارد تومان اسکناس بدون پشتوانه در بهمن و اسفند 98 » را تکذیب کرده، اما در ماهیت واقعیت رخ داده در اقتصاد ایران تفاوتی ایجاد نمی‌کند، زیرا سال‌هاست که متاثر از بانک محور شدن اقتصاد ایران و پولی شدن بیشتر مبادلات اقتصادی، کاهش کسری بودجه دولت، تبدیل دلار نفتی به ریال قبل از فروش در بازار، اضافه برداشت بانک‌ها و موضوعات دیگر، پایه پولی رشد کرده و متاثر از ضریب فزاینده در بازار بین بانکی، تبدیل به نقدینگی بزرگی می‌شود، که عامل عمده رشد تورم و قیمت‌ها در کشور بوده است. در نتیجه چه رشد پایه پولی را بدون پشتوانه یا با پشتوانه در نظر بگیریم، نتیجه تورم 50 درصدی در یکسال اخیر است که قیمت یک کالا را در یکسال به‌طور متوسط 50 درصد رشد داده و برخی قیمت‌های مواد غذایی و خوراکی بالای 68 درصد رشد کرده‌اند و همین عامل موجب از دست رفتن بیش از 50 درصدی قدرت خرید مردم شده است. روابط عمومی بانک مرکزی، اعلام کرده که جلسه‌ای با حضور تعدادی از فعالان حوزه بازار سرمایه در بانک مرکزی برگزار شد و برداشت سوء از سخنرانی رییس کل بانک مرکزی، شائبه چاپ پول بدون پشتوانه را در فضای رسانه‌ای ایجاد کرد که بدین وسیله تکذیب می‌شود.برخی از رسانه‌ها به نقل از همتی این مطلب را منتشر کردند که رییس کل بانک مرکزی از چاپ ۸۰ هزار میلیارد تومان اسکناس بدون پشتوانه در بهمن و اسفند ۹۸ خبر داده است. رییس کل بانک مرکزی در این جلسه گفت: پرداخت سود سپرده کوتاه‌مدت به تدریج حذف می‌شود و فقط به سپرده‌های بلندمدت و یکساله سود پرداخت می‌شود.همتی افزود: پیش بینی‌پذیری اقتصاد را پیش نیاز ثبات بازارها خواند و گفت: در مقام مسوول بازار پولی کشور معتقدم که ثبات همه بازارها در راستای یکدیگر اعم از بازارهای پولی، سرمایه، تولید و کار از اهمیت بالایی برخوردار است و در این زمینه بانک مرکزی از رونق بازار سرمایه حمایت می‌کند. همتی در دیدار با فعالان بازار سرمایه، با تاکید بر اینکه رویکرد بانک مرکزی حمایت از بازار سرمایه است، تصریح کرد: یکی از محورهای اعتقادی اقتصادی شخصی من این است که مشکل ما در اقتصاد عدم تکامل بازارهای مالی و به‌طور ویژه بازارسرمایه است. 

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه ابتدای سال 1399، اقتصاد کشور با شرایط حادث شده ناشی از شیوع ویروس کرونا مواجه شد، گفت: در نتیجه شیوع همه‌گیری کرونا فعالیت‌های اقتصادی کشور به‌شدت کاهش یافت؛ در این بین با تصویب ستاد ملی مبارزه با کرونا ۷۵ هزار میلیارد تومان در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، برای کمک به معیشت خانوارها و نیز اعطای تسهیلات یک میلیون تومانی و بخش‌های مختلف اقتصادی مطرح شد. از طرفی برای تحقق این رقم، بانک مرکزی نیز نسبت به آزادسازی ۲۰ هزار میلیارد تومان سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی کرد. وی ادامه داد: مجموع این اتفاقات موجب شد عرضه پول از تقاضای آن پیش بیفتد. بنابراین تحت این شرایط بانک‌ها با بیش از ۷۰هزار میلیارد تومان منابع مازاد بین بانکی مواجه شدند و نرخ بین بانکی به‌شدت کاهش یافت و بانک مرکزی به منظور حفظ ثبات بازارها و جلوگیری از بحران پولی ناچار شد نرخ بازار بین بانکی را درمحدوده ۱۲-۱۴ درصد قرار دهد. در حالی که درحالت عادی بانک‌ها همیشه ۱۰-۱۵ هزار میلیارد تومان پول نزد بانک مرکزی داشتند. این ادعا که بانک مرکزی نرخ بهره بین بانکی را کاهش داد، صحیح نیست.رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه از رونق بازار سرمایه حمایت می‌کنیم، تصریح کرد: در مقام مسوول بازار پولی کشور، معتقدم که ثبات همه بازارها در راستای یکدیگر اعم از بازارهای پولی، سرمایه تولید و کار از اهمیت بالایی برخوردار است و در این زمینه بانک مرکزی از رونق بازار سرمایه حمایت می‌کند. به گفته دکتر همتی انتظارات تورمی بر نرخ سود بانکی‌ موثر است و از این رو امید است کاهش انتظارات تورمی، منجر به کاهش تورم و نیز کاهش نرخ شود .رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بازارها نسبت به انتظارات از حساسیت بالایی برخوردارند، گفت: تمام بازارها نسبت به تغییرات و انتظارات از حساسیت بالایی برخوردارند و این امر تنها منحصر به بازار سرمایه نیست. رییس کل بانک مرکزی با تأکید بر این مهم که درخصوص رمزارزها نباید شتابزه عمل کرد، یادآور شد: تراکنش‌های حوزه رمزارزها از پیچیدگی‌های خاص خود برخوردار است و تنها با بستن شتابزده درگاه‌های بانکی مشکلات برطرف نمی‌شود. البته در این زمینه دولت کارگروهی را با مسوولیت بانک مرکزی تعیین کرده است و جلساتی نیز در این باره برگزار شده است. بانک مرکزی در هر حال هشدارهای لازم را درباره مخاطرات رمزارزها مطرح کرده است و البته در این مسیر تلاش می‌کنیم هرچه سریع‌تر با همکاری دولت و مجلس شورای اسلامی تصمیماتی اتخاذ کنیم. نرخ تسعیر دارایی‌های بانک‌ها، نرخ ارز، مباحث کلان اقتصادی، نرخ سود بانکی، رمزارزها و ... از جمله مباحث طرح شده از سوی فعالان بازار سرمایه در این جلسه بود.عالی‌ترین مقام بانک مرکزی در این زمینه گفت: اقتصاد باید از پیش‌بینی‌پذیری لازم و ثبات برخوردار باشد و از حالت دستوری و دخالت خارج شود. همچنین رییس کل بانک مرکزی از رشد پایه پولی و نقدینگی ۸۰ هزار میلیارد تومانی در بهمن و اسفند ۹۸ خبر داد و گفت: عامل رشد 20 درصد پایه پولی در بهمن و اسفند 98 کسری بودجه 60 هزار میلیارد تومانی دولت بود.وی افزود: پولی که قرار شد در قالب 5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت شود، پولی که اصلا وجود نداشت و پشتوانه نداشت. متعاقب این اتفاق به دلیل کرونا 75 هزار میلیارد تومان نیز بابت خسارت و بیکاری ناشی از کووید 19 در قالب وام‌های یک میلیون تومانی با نرخ 12 درصد پرداخت شد که این نقدینگی با ضریب فزاینده 7.5 رشد کرد. پولی که بانک‌ها به دلیل شرایط خاص کرونا نتوانستند با آن کاری کنند. بخشی از این پول به بورس آمد و آن شرایط عجیب در ماه‌های نخستین سال 99 رقم خورد.رییس کل بانک مرکزی افزود: برای اینکه رشد پایه پولی را درک کنید باید بدانید که از اول 98 تا بهمن 98 رشد پایه پولی 10 واحد درصد بود، دقت کنید این رشد در بهمن و اسفند 98 شد 20 واحد درصد پایه پولی. در نهایت در بهار 99 معادل 80 هزار میلیارد تومان عرضه مازاد پول ایجاد شد و کشور تاب تحمل چنین نقدینگی را نداشت.وی با بیان اینکه آرزوی من نرخ بهره زیر 10 درصد است، گفت: بانک‌های عامل حدود 10 میلیارد دلار بابت تفاوت نرخ ارز از صندوق توسعه ملی طلب دارند ولی این طلب قابل وصول نیست. معتقدم مالیات ناحقی از بانک‌ها بابت تسعیر ارز دریافت می‌شود و نباید سهامدار زیر بار این موضوع برود. 

  درباره رمزارزها نباید شتابزده عمل کرد 

رییس کل بانک مرکزی با تأکید بر این مهم که درخصوص رمزارزها نباید شتابزده عمل کرد، یادآور شد: تراکنش‌های حوزه رمزارزها از پیچیدگی‌های خاص خود برخوردار است و تنها با بستن شتابزده درگاه‌های بانکی مشکلات برطرف نمی‌شود. البته در این زمینه دولت کارگروهی را با مسوولیت بانک مرکزی تعیین کرده و جلساتی نیز در این باره برگزار شده است. بانک مرکزی در هر حال هشدارهای لازم را درباره مخاطرات رمزارزها مطرح کرده است و البته در این مسیر تلاش می‌کنیم هرچه سریع‌تر با همکاری دولت و مجلس شورای اسلامی تصمیماتی اتخاذ کنیم. عالی‌ترین مقام بانک مرکزی ضمن تشکر از مباحث طرح شده در این جلسه گفت: از تمام کسانی که انتقادات و نکات خود را مطرح کردند، تشکر می‌کنم. البته ضروری است یادآور شوم اقتصاد باید از پیش‌بینی‌پذیری لازم و ثبات برخوردار باشد و از حالت دستوری و دخالت خارج شود. نرخ تسعیر دارایی‌های بانک‌ها، نرخ ارز، مباحث کلان اقتصادی، نرخ سود بانکی، رمزارزها و ... از جمله مباحث طرح شده از سوی فعالان بازار سرمایه در این جلسه بود.