منکری به نام پوپولیسم
علی قنبری
این واقعیت که برخی افراد و جریانات با استفاده از هر ابزاری تلاش خواهند کرد تا خود را به راس هرم قدرت برسانند، حقیقتی است که از ابتدای تاریخ بشر تا به امروز در تمام جوامع تداوم داشته است. نه تنها در ایران بلکه در کشورهایی چون امریکا، انگلیس، برزیل، فرانسه، ایتالیا و... نیز شاهد حضور افرادی در فرایند انتخابات هستیم که تلاش می‌کنند با استفاده از روش‌های مردم‌فریبانه و پوپولیستی توجه افکار عمومی را به خود جلب کنند.
تجربه تاریخی کشورمان نیز طی دهه‌های اخیر نشان داده که رویکردهای عوامانه و مردم‌فریب هم برای اقتصاد و معیشت خانواده‌ها خطرناک است و هم اینکه مردم را نسبت به چشم‌انداز آینده کشور بدبین می‌کند و بر حجم و دامنه نارضایتی‌های عمومی خواهد افزود. بسیاری از مشکلاتی که امروز ایران در حوزه‌های اقتصادی و معیشتی با آن دست به گریبان است به دلیل رفتارهای پوپولیستی است که از میانه‌های دهه 80 تا اوایل دهه 90 خورشیدی کشورمان با آن دست
به گریبان شد.
مشکلاتی که آثار و نتایج آن همچنان نیز در تار و پود اقتصاد ایران قابل ردیابی است. در واقع مهم‌ترین منکری که در زمان انتخابات توسط نهادهای نظارتی باید ابعاد زوایای گوناگون آن مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرد، وعده‌های پوچ و ناشدنی است که نامزدها درباره 10 برابر کردن پرداخت‌های یارانه‌ای یا پرداخت‌های نجومی تسهیلاتی و... مطرح می‌کنند.
اما متاسفانه بخش‌های نظارتی در انتخابات برخوردهای تخصصی و حرفه‌ای با موضوعات ندارند و بیشتر رفتارهای سیاسی دارند. البته شخصا معقدم امروز مردم کشور و نسل مختلف ایرانی به نسبت دهه‌های قبل بسیار آگاه شده‌اند و به راحتی خام یک چنین وعده‌های ناشدنی نخواهند شد.
مساله اساسی اما این است که این نوع وعده‌ها باعث افزایش انتظارات کلی خانواده‌ها خواهد شد. با گذشت زمان این مطالبات فروخورده روی هم تلنبار می‌شوند و سرانجام روزی این تبعات فروخورده، فوران خواهد کرد و خسارت‌های فراوانی به بار خواهد آورد.
رفتار درست انتخاباتی اما در حوزه اقتصاد آن است که نامزدها به جای رفتارهای عوامانه و وعده‌های نشدنی، رقابت کلی خود را مبتنی بر برنامه‌های علمی و اصولی شکل دهند و تلاش کنند تا از این طریق توجه افکار عمومی را به خود جلب کنند. در واقع باید واقعیت‌های کلی جامعه در حوزه اقتصاد برای مردم تشریح شود، مسائل و مشکلات ارایه شود. اولویت‌ها مشخص شود و با توجه به منابع کشور و منابع درآمدی برای چهارسال آینده برنامه‌های خود را ارایه دهند. مهم‌ترین توقعی که مردم از نامزدها دارند، صداقت و شفافیت است. وقتی نامزدی وعده‌ای را مطرح کند که با واقعیت فاصله زیادی دارد، مبتنی بر ظرفیت‌های کشور نیست و مهم‌تر از آن امکان عملیاتی شدن نداشته باشد، تاثیری در جلب‌توجه افکار عمومی نخواهد داشت.
معتقدم نسل‌های جدید این کشور که از اطلاعات فراوانی برخوردار هستند، می‌دانند که چه وعده‌ای علمی است و چه حرف‌هایی فقط برای سوءاستفاده‌های انتخاباتی مطرح شده‌اند. نامزدها باید پاسخ دهند در حوزه‌های اقتصادی و معیشتی برای مهار تورم، چه برنامه‌ای دارند؟ در خصوص مناسبات ارتباطی با جهان پیرامونی چه فکر می‌کنند؟ درباره حل مشکل بیکاری، مقابله با فقر مطلق، افزایش درآمد سرانه و... چه راهکارهای عملیاتی را در پیش خواهند گرفت؟ باید مشخص کنند در خصوص fatf چگونه می‌اندیشند؟چه برنامه‌ای برای بهبود مناسبات ارتباطی با جهان پیرامونی دارند و از آن مهم‌تر درباره برجام چطور می‌اندیشند؟
این نوع وعده‌های پوچ که یارانه‌های نقدی را 10برابر می‌کنم، به هر زوج 1میلیارد تومان پول نقد می‌دهم، یا 13 نوع کالای اساسی را به صورت روزانه در اختیار مردم قرار می‌دهم و مواردی مانند آن نه تنها گرهی از هزار توی مشکلات کشور در حوزه اقتصاد و معیشت باز نمی‌کند، بلکه بر دامنه مشکلات نیز خواهد افزود.
بنابراین معتقدم هرچند نسل‌های جوان کشور به اندازه‌ای آگاه شده‌اند که بدانند یک چنین وعده‌هایی پوچ است، اما نهادهای نظارتی نیز باید نسبت به این نوع وعده‌های دروغ و فریبکارانه واکنش نشان دهند و اجازه ندهند، برخی افراد و جریانات از مشکلات معیشتی خانواده‌های ایرانی سوءاستفاده کنند.
