انتقاد تند فعالان اقتصادی از مجمع تشخیص
غلامحسین شافعی: خجالت‌آور است که سهم ایران از اقتصاد جهانی نسبت به ۴۰ سال قبل نصف شده است
تعادل |
دومین میتینگ انتخاباتی پارلمان بخش خصوصی با حضور «محسن رضایی» نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری کلید خورد. در این نشست فعالان اقتصادی انتقادات و پرسش‌های خود را صریح‌تر بیان کردند. برخی وضعیت موجود را مورد نقد قرار داده و اینکه سهم ایران از اقتصاد جهانی نصف شده را خجالت‌آور توصیف کردند. برخی نیز با طرح این پرسش که تحریم به اقتصاد ایران آسیب جدی زده است، خواستند که تکلیف با دنیا مشخص شود. در میان برخی هم با طرح موضوعاتی از این دست که تجارت توسط سیاست گروگان گرفته شده، این پرسش را مطرح کردند که چه برنامه‌ای برای آزادسازی تجارت دارید؟ یا اینکه برنامه اتا برای ریشه کن کردن تورم و کسری بودجه دولت‌ها چیست؟ در طول 4 سال چقد از هزینه‌های دولت را کم می‌کنید؟ چگونه می‌خواهید با فساد مبارزه کنید؟ یکی دیگر از فعالان اقتصادی با بیان اینکه مدام شعار اقتصاد بدون نفت می‌دهیم، در اظهاراتی گفت: نمی‌شود با دنیا درگیر باشیم اما توسعه اقتصادی بدون نفت داشته باشیم یا شبکه بانکی ما از قوانین بین‌المللی تبعیت نکند. برخی هم وضعیت بورس و توزیع یارانه‌ها را نامساعد ارزیابی کردند. در این میان تعدادی از فعالان اقتصادی بحث «FATF» را پیش کشیدند و با انتقاد از عملکرد مجمع در این زمینه خطاب به رضایی گفتند: در مواجهه با شما، با فردی روبرو هستیم که با مسائل کشور بیگانه نیست و به‌خوبی می‌داند مشکل چیست؛ به عنوان نمونه۳ سال است که دولت تلاش می‌کند که FATF تصویب شود، اما مجمع شما جلوی آن را گرفته است! چرا؟ یا شما و مجمع شما جلوی آن ایستاده‌اید یا این تصمیم، تصمیم نهایی حاکمیت است؟ محسن رضایی که تلاش کرد به پرسش و انتقادات مطرح شده، پاسخ دهد، عدم تصویب «FATF» را کوتاهی دولت دانست. او گفت اگر در موعد مقرر مجمع نظر ندهد، نظر شورا باید مدنظر قرار بگیرد، دولت می‌توانست در همان زمان تصمیم‌گیری کند، اما نکرد. اما پس از پایان اظهارات رضایی، یکی از فعالان اقتصادی خطاب به او گفت: شما تحلیلی از وضعیت موجود کردید، از حذف مجوزها، ثبات اقتصادی، جایگاه اتاق‌ها و بخش خصوصی گفتید، اما از همه اینها مهم‌تر این است که فعالان اقتصادی به پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد تأکید دارند.
چند پرسش و انتقاد
در آستانه برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدهای این انتخابات با حضور در جمع فعالان بخش خصوصی در اتاق ایران، برنامه‌های اقتصادی خود را تشریح می‌کنند. در این راستا، امروز اتاق ایران میزبان محسن رضایی بود. در ابتدای این نشست رییس اتاق بازرگانی ایران در اظهاراتی کوتاه، گفت: خوشبختانه در این دوره رویکرد همه کاندیداها، رویکرد اقتصادی است. اما باید توجه داشت که در گذشته نیز شاهد این حرف‌ها بوده‌ایم. غلامحسین شافعی در ادامه گفت: امروز خجالت‌آور است که سهم اقتصاد ایران از اقتصاد جهانی نسبت به ۴۰ سال قبل نصف شده است، البته ما خودمان را با جهان مقایسه نمی‌کنیم. اینها همه نتیجه وعده و وعیدهاست. وی تصریح کرد: علیرغم صحبت از منابع معدنی، ظرفیت‌های نیروی انسانی که تقریباً درست است، اما پرسش این است که در حال حاضر چرا اینجا هستیم؟. در ادامه فعالان اقتصادی فرصت یافتند تا نظرات یا پرسش‌های خود را از کاندیدای ریاست‌جمهوری مطرح کنند. علی‌اصغر جمعه‌ای رییس اتاق سمنان با طرح این موضوع که شما سال‌ها به عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت کرده‌اید با توجه قدرت و مقامی که در اختیار داشته‌اید چطور تا حالا نتوانستید انسجامی در سه قوه ایجاد کنید؟ گفت: آقای رضایی! بالاخره ما جز جامعه جهانی هستیم یا نیستیم؟ تکلیف ما را مشخص کنید اگر هستیم باید قواعد جامعه جهانی را رعایت کنیم اگر نیستیم به شجاعت و صراحت اعلام کنید و مطابق این شرایط جدا افتادگی برنامه‌ریزی اقتصادی خود را تشریح کنید. در ادامه نشست محمدرضا انصاری، نایب‌رییس اتاق ایران هم در اظهاراتی عنوان کرد: در همه جلسه‌های این شکلی فهرست بلندی از گرفتاری‌ها گفته می‌شود. درمجموع مسائل متعددی اقتصاد کشور را قفل کرده است؛ شما حتماً فکر کرده‌اید که این مشکلات اگر حل نشود قفل اقتصاد بازنخواهد شد. به گفته انصاری یکی از مسائل اقتصاد کشور، فساد و رانت است که متأسفانه این مساله در اقتصاد کلان و خرد مشکلاتی را ایجاد کرده و منافع فردی و گروهی به رانت گره‌خورده است. شما چطور می‌خواهید با فساد مقابله کنید؟ البته نمی‌شود انتظار داشت هر کس رییس‌جمهور شد باید به همه اجزا ی اقتصاد تسلط داشته باشد. باید در این مسیر ازنظر صاحب‌نظران و تجربه‌داران کف میدان اقتصاد استفاده شود. اگر به این مسائل توجه نشود درنهایت برنامه‌ها مسیر دیگری را طی می‌کند. باید در تصمیم‌گیری‌ها انسجام داشت تا با فساد مبارزه شود. او همچنین گفت: رابطه ما با دنیا بعضی چگونه تعریف خواهد شد؟ همه می‌دانند که تحریم به اقتصاد آسیب جدی زده است. ما می‌خواهیم با همسایه‌ها رابطه تجاری داشته باشیم؛ استعداد تجارت با دنیا چقدر است؟ او گفت: در حال حاضر بخش خصوصی 20 میلیارد دلار صادرات دارد، اما مالزی 270 میلیارد دلار و ترکیه در سال گذشته 180 میلیارد دلار صادرات داشته است. ما اگر ارتباط سالم با دنیا نداشته باشم، صادرات در پیچ‌وخم‌ها گیر خواهد افتاد. لطفاً صراحتاً بگویید ارتباط با دنیا را چگونه مدیریت خواهید کرد؟ به گفته انصاری نگاه بخش خصوصی این است که دولت فربه سنگین و تصدی‌گر است؛ دولت باید مدیریت کند و نه رقابت. شما هم این را تأکید کردید. سال‌هاست حرف زده می‌شود و عمل نمی‌شود. چگونه می‌خواهید دولت را سبک کنید. خیلی از دولت‌ها قبلاً وضعیت ما را داشتند ولی الان تجربه رشد 7 درصدی را تجربه می‌کنند. ما می‌توانیم از این تجربه‌ها درس بگیریم و اقتصاد را رها کنیم؛ شما چه برنامه‌ای در این مسیر دارید؟
چرا هنوز FATF به سرانجام نرسیده؟
یکی دیگر از فعالان اقتصادی اما بحث FATF را پیش کشید و خطاب به این نامزد ریاست‌جمهوری گفت: امروز به 4 میلیون و 500 شغل نیاز داریم که ایجاد اشتغال به سرمایه، ماشین‌آلات، تکنولوژی و جذب سرمایه خارجی نیاز دارد. شما در مراجع بالای تصمیم‌گیری کشور حضور دارید. سوال من از شما این است که چرا هنوز FATF در ایران به سرانجام نرسیده است؟ حسین سلیمی، رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان با طرح این پرسش افزود: 192 کشور در دنیا پیوستن به این معاهده را پذیرفته‌اند و تنها ما و شش کشور دیگر دنیا هنوز از این توافق خارج مانده‌ایم. چرا؟ اگر پیوستن به معاهده بد است پس چرا تمام کشورها به آن پیوسته‌اند؟ از شما می‌خواهیم به این موضوع یک‌بار به‌طورجدی رسیدگی کنید. در همین راستا، علی‌اصغر زبردست، رییس اتاق همدان نیز در اظهاراتی مشابه با سلیمی گفت: آقای رضایی! در مواجهه با شما، با فردی روبرو هستیم که با مسائل کشور بیگانه نیست و به‌خوبی می‌داند مشکل چیست. بزرگ‌ترین مشکل ما این است که سیاست با مسائل اقتصادی گره خورده است. سه سال است که همه بدنه دولت تلاش می‌کند که FATF تصویب شود ولی مجمع شما جلوی آن را گرفته است! چرا؟ یا شما و مجمع شما جلوی آن ایستاده‌اید یا این تصمیم، تصمیم نهایی حاکمیت است. او گفت: مدام شعار اقتصاد بدون نفت می‌دهیم. نمی‌شود با دنیا درگیر باشیم اما توسعه اقتصادی بدون نفت داشته باشیم یا شبکه بانکی ما از قوانین بین‌المللی تبعیت نکند. این فعال اقتصادی همچنین با بیان اینکه من عملکرد اقتصادی این دولت را تأیید نمی‌کنم، افزود: اما این مشکلات پس‌لرزه‌های دولت‌های قبلی است اگر همان موقع که آقای احمدی‌نژاد انحرافات خود را شروع کرد و تحریم‌ها را کاغذ پاره نمی‌دانست، روبری آن می‌ایستادند، امروز کار این دولت به اینجا نمی‌رسید و بااین‌همه بحران مواجه نمی‌شد. این فعال اقتصادی، ادامه داد: اگر قرار است با دنیا مدام در جنگ باشیم، صادرات و مراوده بانکی چه معنایی دارد؟ امروز برای انتقال ساده پول، فعالان اقتصادی ما باید هزینه‌های سربار بسیاری پرداخت کنند و صرافی‌های مختلف پورسانت بدهند. همین روند قیمت تمام‌شده را بالا می‌برد. آقای رضایی شما سال‌ها در این کشور قدرت داشته‌اید. حالا با حضور شما در مقام رییس‌جمهور قرار است چه اتفاق جدیدی بیفتد؟ شما باید وضعیت خودتان را با سیاست و حاکمیت کشور روشن کنید. غلامحسین جمیلی، عضو هیات رییسه اتاق ایران نیز با طرح پرسش‌هایی گفت: اگر عهده‌دار ریاست‌جمهوری شدید، برنامه شما برای جبران محدودیت‌ها چیست تا هزینه‌های دولت بر دوش جامعه تحمیل نشود؟ برنامه تان برای برون رفت بورس از وضعیت بحران کنونی چیست؟ فکر می‌کنید دولت شما آمادگی این اقدام را خواهد داشت که مسیر یارانه را در جهت صحیح قرار دهید؟ سالیان سال است که شما صاحب‌منصب هستید، سوال من این است که تولید ثروت در کشور تا کجا مشروعیت دارد و مالکیت تا کجا احترام دارد؟ جواب این سوال خیلی مهم است تا مردم و سرمایه‌گذار و فعال اقتصادی بدانند آیا هر ثروتی که تولید می‌شود از نظام حاکمیتی مورداحترام قرار می‌گیرد؟
چندپرسش کلیدی
حسین سلاح‌ورزی در جمع‌بندی پرسش‌ها و نظرات بخش خصوصی گفت: روزی همایشی درباره مخاطرات اقلیمی و تغییرات آب و هوایی بود و معضل خشک‌سالی در آن مطرح شده بود. فردی در این جمع گفت: انقلاب کردیم که تاریخ را عوض کنیم اما حداقل جغرافیا را عوض کردیم! حالا نکاتی که دوستان گفتند هم به‌نوعی اشاره به همین موضوع دارد. بر اساس سند چشم‌انداز 1404 قرار بود قدرت اول اقتصادی منطقه باشیم که حتی به این هدف نزدیک هم نشدیم! سلاح ورزی از رضایی پرسید: آیا شما قبول دارید که تجارت توسط سیاست گروگان گرفته شده؟ اگر قبول دارید، برنامه شما برای آزادسازی تجارت چیست؟ این فعال بخش خصوصی افزود: در همه سال‌های گذشته، عارضه مزمن کشور تورم بوده و همه مشکلات کنونی نیز ناشی از تورم است. ریشه تورم هم به کسری بودجه دولت‌ها برمی‌گردد. حال شما باید بگویید که در طول چهار سال چند درصد از هزینه دولت را کم می‌کنید؟ از کدام بخش‌ها و به چه دلیلی کم می‌کنید؟ سلاح ورزی همچنین گفت: لطفاً بگویید که مبارزه با فساد را با توسعه نظارت دقیق‌تر انجام خواهید داد یا آزادسازی اقتصاد و توسعه اقتصاد آزاد؟
انتظار فعالان صنفی و تعاون
علی توسطی، نماینده اتاق اصناف به ضعف عملکرد دولت‌ها در برنامه‌نویسی اشاره کرد و گفت: در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با شکاف طبقاتی و کاهش سطح امید در جامعه مواجه شدیم. این موضوع را چگونه مدیریت خواهید کرد؟ بر اساس اظهارات او شاخص‌های اقتصادی مانند تورم، نقدینگی موجود، رشد منفی سرمایه‌گذاری و غیره، وضعیت مین‌گذاری شده‌ای را در اقتصاد ایجاد کرده که میراث دولت قبل برای شماست. برای مقابله با آن به فردی اقتصاددان و مبارز نیاز داریم. توسطی همچنین گفت: موضعتان را در ارتباط با « اف‌ای تی اف» و برجام تشریح کنید. علی مطیع جهانی، عضو هیات رییسه اتاق تعاون ایران نیز در ادامه نشست گفت: سیاست‌های اصل 44 جامع و ارزشمند است ولی خیلی از بندهای آن اجرایی نشده است. مساله بعدی مشکلات بازارچه‌های مرزی است که شما وعده سامان دادن به آن را داده‌اید. شما چگونه این بازارچه‌ها را سامان می‌دهید و نگاه شما به تعاونی‌ها در بازارچه‌های مرزی چگونه است؟و در خصوصی‌سازی‌ها چقدر به جایگاه تعاونی‌ها و بخش خصوصی فکر کرده و برنامه دارید؟ رضا وفایی یگانه، مدیر اقتصادی و سرمایه‌گذاری اتاق تعاون ایران هم در اظهاراتی گفت: این کشور در معرض تهدید است و تهدید اثراتی بر متغیرهای کلان دارد. چگونه در مقابل این تکانه‌ها باید از خود دفاع کنیم؟ دولت باید برای نوسانات ارز پوشش ریسک بدهد و قرار بود از صندوق توسعه این ریسک‌ها پوشش داده شود. شما چه برنامه‌ای در این زمینه دارید تا فعالان اقتصادی در زمان مشکلات رها نشوند. وفایی یگانه گفت: دستگاه‌های اجرایی ناهماهنگ هستند. وزارت خانه‌ها با بانک مرکزی هماهنگ نیستند و این ناهماهنگی باعث سردرگمی فعالان اقتصادی شده است. به گفته وفایی یگانه فساد با بگیروببند قابل‌حل نیست، فرآیندها مشکل دارد و باید این فرآیندها اصلاح شود. او در ادامه این پرسش را مطرح کرد که شما چگونه می‌خواهید از ابزارهای توسعه‌ای در حوزه تعاون که ظرفیت آن در تمام کشورهای توسعه‌یافته مشخص‌شده، استفاده کنید؟
پاسخی به پرسش‌های مطرح شده
محسن رضایی در این نشست به بخشی از سوال‌ها و ابهامات نمایندگان بخش خصوصی پاسخ داد و اعلام کرد که در موضوع تصویب اف‌ای تی اف کم کاری از سوی دولت بوده است؛ چراکه اگر در موعد مقرر مجمع تشخیص مصلحت نظام نظر ندهد، نظر شورا باید مدنظر قرار بگیرد، دولت می‌توانست در همان زمان تصمیم‌گیری کند. ۳۹ توصیه اف‌ای تی اف را ایران قبول کرده و دو مورد مانده اما این موسسه از این ۳۹ مورد تنها ۱۲ مورد ایران را پذیرفته است. به نظر می‌رسد دولت کم‌کاری کرده و تا حدی رفتارهای خوش‌بینانه داشت. او درباره توافقنامه‌ای که با چین بسته شد نیز گفت: آنچه با چین نوشته شده ناقص است و من آن را تکمیل کرده و دوطرفه‌اش می‌کنم. امروز روابط ایران با روسیه هم کفایت نمی‌کند. باید این روابط را احیا و بیشتر کنیم البته نه اینکه مانند گذشتگان خود ژاندارم منطقه شویم. او افزود: محور دولت آینده باید اقتصاد باشد اما لازم است سیاست و امنیت را هم درک کنیم. او با طرح این پرسش که گلوگاه‌های فساد در داخل کشور کجاست؟ گفت: اولین گلوگاه فساد، اختیارات بدون مرز دولت در اقتصاد است. رضایی تصریح کرد: واگذاری به بخش خصوصی واقعی را یک اصل می‌دانم و اقتصاد را به معنای واقعی مردمی خواهم کرد و در این بین دیگر هیچ تصمیمی بدون مشورت با شما نخواهیم گرفت. کار را به شما می‌سپاریم و از شما کار می‌خواهیم. شأن پارلمان بخش خصوصی را به‌جایی که باید باشد می‌رسانیم و در این بین مطالبات ما هم از شما بالا خواهد بود. رضایی همچنین پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد را بسیار مهم دانست و یادآور شد: دولت نباید روی نرخ ارز حرف بزند بلکه باید روی ثبات آن فکر کرد تا اقتصاد صادرات محوری داشته باشیم. درباره ارزش پول ملی نیز دو اصطلاح وجود دارد؛ اول پول قوی و دیگری نرخ برابری که با هم متفاوت هستند. پول قوی به کمک تولید ایجاد خواهد شد. در این روزها که اعلام کردم ریال را سومین پول قوی منطقه خواهم کرد، بسیاری این گفته را غیرواقع قلمداد کردند؛ اما نباید آن را با نرخ برابری اشتباه گرفت. پول قوی پولی است که در مبادلات خارجی موردقبول باشد. در این رابطه نرخ برابری ملاک نیست. او اظهار کرد: برنامه ما تنظیم نرخ برابری و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای ایجاد پول قوی در کشور است.
