از گور برخاسته

زهرا سلیمانی|«از گور برخاسته»عنوانی است که می‌توان برای وضعیت تیم ملی فوتبال کشورمان پس از پایان دور اول مسابقات فوتبال مقدماتی جام جهانی 2022 قطر در منطقه آسیا در نظر گرفت. تیمی که بعد از دوره‌ای از ناامیدی‌های فزاینده، بعد از باخت به دو تیم بحرین و عراق در دور رفت در آستانه حذف از مسابقات جام جهانی و جام ملت‌های آسیا قرار گرفت. اضطرابی که بعد از گرفته شدن میزبانی بازی‌های دور برگشت از ایران، شکل و شمایلی جدی‌تر به خود گرفت. اما در میان همه ناامیدی‌ها، آندسته از تحلیلگرانی که با شاخص‌ها و ویژگی‌های جامعه ایرانی آشنایی داشتند، اشاره می‌کردند که تجربیات تارخی نشان می‌دهد هر اندازه که شرایط پیرامونی برای ایرانیان دشوارتر شود، ایرانی جماعت سرسختی بیشتر برای توفیق و رستگاری از خود نشان خواهند داد. نمونه تاریخی که این دسته از تحلیلگران به آن اشاره می‌کردند، حماسه ملبورن و بازی با استرالیا بود که ایران بعد از پشت پا زدن به تمام بخت‌هایی که برای صعود با جام جهانی 1998فرانسه داشت، سرنوشت خود را به بازی سخت با استرالیا گره زد. در شرایطی که در آن بازی مثالی، ایران 2بر صفر از استرالیا عقب افتاده بود و همه کار ایران را تمام شده فرض می‌کردند، ناگهان جوهره هویت ایرانی، ورق را به نفع ایران بازگرداند و نام ایران به عنوان آخرین تیم صعود کننده به جام جهانی ثبت شد. مبتنی بر این ویژگی‌های هویتی بود که یک‌بار دیگر تیم ملی فوتبال کشورمان که از 8بازی دور نخست جام جهانی 7بازی را بیرون از خانه برگزار کرده بود و تنها یک بازی کم اهمیت با کامبوج را در خانه برگزار کرده بود، توانست از دل آتش حوادث منامه به سلامت عبور کند و بعد از شکست 3بر صفر بحرین، عراق را نیز با نتیجه یک بر صفر ببرد و به عنوان تیم نخست به مرحله دوم بازی‌های مقدماتی جام جهانی صعود کند. بر این اساس ایران و عراق دیشب در حساس‌ترین دیدار گروه C مرحله مقدماتی انتخابی جام جهانی 2022 قطر از ساعت 21 به مصاف هم رفتند. این دیدار با پیروزی یک بر صفر ایران به پایان رسید که تک گل ایران در دقیقه ۳۶ توسط سردار آزمون به ثمر رسید. با این نتیجه ایران 18 امتیازی شد از عراق 17 امتیازی سبقت گرفت و به عنوان صدرنشین به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی 2022 صعود کرد. عراق هم به عنوان یکی از تیم‌های برتر دوم مانند ایران به مرحله نهایی صعود کرد.

    هگل و جوهره روح ایرانی

در اساطیر آمده است، ققنوس (سیمرغ)، مرغی نادر و تنهاست که جفت و زایشی ندارد. اما هر هزار سال یک بار، بر توده‌ای بزرگ از هیزم بال می‌‌گشاید، آواز می‌‌خواند و چون از آواز خویش به وجد و اشتیاق آمد، به منقار خویش آتشی می‌افروزد و با سوختن در آتش تخمی از وی پدید می‌آید که بلافاصله آتش می‌گیرد و می‌سوزد و از خاکستر آن ققنوسی دیگر متولد می‌شود. انگار که تار و پود هویت ایرانی را با سختی و دشواری پیوند داده اند؛ مردمی که به پیروزی در دقیقه 90عادت کرده و به تحولات در لحظات آخر خود گرفته‌اند. کشوری که در بزنگاه‌های تاریخی خود، همواره با فراز و فرود پیوند خورده و ققنوس وار از دل آتش رخدادها، اهورا وار به سلامت گذشته است. سرزمینی که از عهد باستان در بطن تحولات جهانی قرار داشته و مبتنی بر ظرفیت‌های درونی‌اش همواره از دل حوادق تلخ و شیرین تاریخی عبور کرده است.مجموعه تحولاتی که تاریخ ایرانی را در برهه‌های گوناگون شکل داده و تمدن ایرانی را بر بلندای تاریخ جهانی ثبت کرده است. هگل در تفسیری که از اصالت تاریخ جوامع مختلف ارایه می‌می دهد تاکید می‌کند هر قوم یا ملتی روحی دارد که در طول سیر تاریخی خود به شکل و شیوه‌ای مستمر ظهور و بروز پیدا می‌کند.روح و جوهره‌ای که در زمان‌های مختلف نمایان می‌شود و شاکله کلی جوامع مختلف را شکل می‌دهد. از این منظر اگر قرار باشد، یک ویژگی منحصر به فرد را به عنوان جوهره مانای جامعه ایرانی در نظر بگیریم، می‌توانیم به برخاستن از دل شکست‌ها و نوزایی مستمر جامعه ایرانی اشاره کنیم. اساسا رمز مانایی تمدن ایرانی در طول بیش از 10هزار سال قبل به همین شاخصه باز می‌گردد. ایرانیان به خوبی آموخته‌اند که از دل خاکستر شکست‌ها و ناکامی‌ها، دوباره برخیزند و خود را بازسازی کنند. این ویژگی که اندیشمندانی چون هگل و پوپر آن را جوهره تاریخی و روح تاریخی ملت‌ها نام گذاری کرده‌اند، باعث شده تا در دوران جدید نیز به اشکال گوناگون نمایان شود. در حوزه ورزشی این شاخص باعث می‌شود تا ایرانیان تا لحظات آخر به نبرد ادامه دهند و مانند تیم ملی فوتبال دشوارترین مسیرها را برای رسیدن به آوردگاه‌های جهانی و منطقه‌ای برگزینند و در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی نیز باعث شده تا از زمان مشروطه تا به امروز در برابر تمان ناملایمات و گژکاردی نهادی مقاومت کنند و در نهایت به خواسته خود دست پیدا کنند. هرچند ممکن است، تلاش‌های دامنه‌دار ایرانیان در نهضت مشروطه برای بهره مندی از مجلس و ساختار قضایی عادلانه منجر به استداد صغیر و کودتای رضاخانی شود، اما ملت دست از تلاش برنمی دارند تا زمانی نو از راه برسد و از طریق انقلاب اسلامی 57 مسیری تازه را برای دستیابی با آزادی و عدالت طی کنند. 

    در مسیر حیاتی تازه

حالا تیم ایران در راس گروه Cبازی‌های مقدماتی جام جهانی نشسته است. بدون اینکه برایش اهمیتی داشته باشد، نتیجه بازی استرالیا و اردن چه شده و یا اینکه آیا ویتنام توانسته امارات را ببرد یا نه؟ ایران در جایگاهی نشسته است که همواره شایسته آن است. در شرایطی که بحرینی‌ها به اعتبار شیخ سلمان آل خلیفه رییس بحرینی کنفدراسیون آسیا بر خلاف تمام قوانین ایران را از حق طبیعی میزبانی خود محروم ساختند، ایرانیان به هویتی چنگ انداختند که طی قرن‌ها و هزاره‌های پی در پی آنها از گزند رخدادهای مختلف حفظ کرده و برای آنها افتخار آفریده است. تیم ملی فوتبال ایران با استفاده از ظرفیت‌های درونی خود هر 4بازی دور برگشت را در منامه با پیروزی پشت سر گذاشت تا به عنوان تیم نخست به دور دوم بازی‌های مقدماتی جام جهانی در منطقه آسیا صعود کند. جایی که 12تیم برتر آسیا در دو گروه 6تیمی قرار خواهند گرفت تا از هر گروه 2تیم به جام جهانی صعود کنند و در کنار قطر (میزبان جام جهانی) 5سهمیه اسیا در این بازی‌ها را تشکیل دهند. اما موعد بازی‌های دور دوم در شهریورماه بسیار سریعتر از آنچه که تصور کنیم از راه خواهد رسید. تیم فوتبال ایران علی رغم توانایی‌هایی که دارد، نیازمند بازی‌های تدارکاتی گسترده و هماهنگی بیشتر است. رقبای ایران برای رسیدن به جام جهانی ده‌ها میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم انجام می‌دهند، ایران هم باید تلاش کند تا سرمایه‌گذاری‌های لازم برای این حضور را صورت دهد. شاید بد نباشد این بار بدون ایجاد استرس‌های دامنه‌دار مسیری آسان برای حضور در جام جهانی طی شود. برای این منور لازم است تا برنامه‌ریزی‌های مدونی برای توفیق در دور نهایی بازی‌ها تدارک دیده شود و نیازهای فنی و لجستیکی مورد نظر سرمربی تیم ملی آماده شود. ورزش نمونه برجسته‌ای است که می‌تواند فاصله جوامع مختلف با توسعه پایدار را نمایان کند. همانطور که برای دستیابی به توسعه پایدار نیازمند برنامه‌ریزی‌های اصولی، هم افزایی، توجه به دانایی و...هستیم، برای توفیق در ورزش نیز باید از ظرفیت‌های درونی و دانش جهانی و...بهره‌برداری کنیم. صعود تیم ملی فوتبال به دور دوم فرصتی است برای فکر کردن به این ضرورت‌های جدی در امر توسعه...