تراز مثبت تجاری در بهار ۱۴۰۰
تعادل |
ارزیابی آمارها حکایت از تراز مثبت تجاری در فصل بهار دارد. بررسی آمارهای ارایه شده از سوی گمرک نشان می‌دهد، مجموع تجارت خارجی ایران در بهار سال جاری ۲۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بوده که حدود ۷ میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد نشان می‌دهد. ریز جزییات تجارت خارجی نشان می‌دهد، ۳۰ میلیون تن کالا به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار در فصل بهار از ایران روانه بازارهای جهانی شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی رشد ۳۸ درصدی و از نظر ارزشی رشد نزدیک به ۷۰ درصد را نشان می‌دهد. در مقابل اما واردکنندگان ایرانی تا پایان فصل نخست سال جاری، ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار خریداری کرده‌اند، که نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی ۶ درصد کاهش و از حیث ارزش ۳۴ درصد رشد را نشان می‌دهد. روند افزایشی بازرگانی خارجی ایران در نخستین فصل از سال ۱۴۰۰ نشانه بهبود نسبی است که تراز تجاری مثبت ۴۷۶ میلیون دلاری را برای کشور به وجود آورده است. براساس آمارها، مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران در مدت مذکور کشورهای «چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و افغانستان» بوده است. در مقابل عمده کشورهای طرف معامله واردات با ایران در فصل نخست سال جاری، پنج کشور «امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان، سوییس» به چشم می‌خورد.
جرئیات صادرات دربهار ۱۴۰۰
رییس کل گمرک از افزایش ۶۹ درصدی صادرات غیرنفتی ایران در بهار ۱۴۰۰ خبر داد .سید مهدی میراشرفی گفت: مقایسه آمار تجارت خارجی کشورمان در سه ماهه بهار سال ۱۴۰۰ با مدت مشابه سال قبل حاکی از افزایش ۲۵ درصدی در وزن و ۵۰ درصدی در ارزش کالاهای تجاری مبادله شده بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای خارجی است.براساس آمار اعلامی از سوی رییس کل گمرک ایران، مجموع تجارت خارجی ایران در بهار سال جاری ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بوده است که از نظر وزنی ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تن و از حیث ارزش حدود ۷ میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد نشان می‌دهد. به گفته او، روند افزایشی بازرگانی خارجی ایران در نخستین فصل از سال ۱۴۰۰ نشانه بهبود نسبی است که تراز تجاری مثبت ۴۷۶ میلیون دلاری را برای کشور به وجود آورده است.
آمارهای اعلامی نشان می‌دهد، در بهار امسال ۳۰ میلیون تن کالا به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار از گمرکات کشور به نقاط مختلف جهان صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۳۸ درصد و از لحاظ ارزش ۶۹ درصد رشد داشت.براساس آمارها مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران در مدت مذکور پنج کشور «چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و افغانستان» بوده است. جزییات تجارت خارجی بیانگر این است که تا پایان فصل بهار صادرکنندگان ایرانی برایر با ۷ میلیون و یک صد هزار تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و یکصد میلیون دلار کالا روانه بازارهای چین کرده‌اند. دومین مقصد صادراتی ایران کشور عراق بوده که در این بازه زمانی برابر با ۹ میلیون و ۶۰۰ هزارتن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار از ایران خریداری کرده است. در لیست صادراتی بهار ۱۴۰۰ امارات متحد عربی در جایگاه سوم قرار دارد که ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار از ایران وارد کرده است. دیگر شریک تجاری ایران در فصل بهار، کشور ترکیه است که ۶۶۳ هزار تن کالا به ارزش ۵۹۵ میلیون دلار از ایران وارد کرده است. بنابراین آمار، افغانستان نیز با خرید یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۵۷۰ میلیون دلار پنجمین مقصد مهم صادرات کالای ایرانی درفصل نخست سال جاری بوده است.
دلیل افزایش عجیب صادرات ایران
به عراق چیست؟
افزایش چشمگیر صادرات ایران به کشور عراق در خردادماه واکنش دبیرکل سابق اتاق ایران و عراق را در پی داشت. سید حمید حسینی دبیرکل سابق اتاق بازرگانی ایران و عراق در مورد آمار اعلامی گمرک در مورد افزایش صادرات ایران به عراق در مطلبی نوشت: گمرگ آمار سه ماهه صادرات کشور را اعلام ومدعی شد که صادرات به عراق به رقم ۲.۳ میلیارد دلار رسیده است که خبر بسیار خوشحال‌کننده‌ای است ونشانه افزایش صادرات ماهانه از حدود ۵۵۰ میلیون دلار به بیش از ۷۵۰ میلیون دلار دارد. او ادامه داد: اما نکته عجیب این آمار افزایش صادرات قابل توجه در خردادماه است که یک‌باره صادرات از ۹۵۰ میلیون دلار در دو ماهه اول امسال به رقم ۲میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار در پایان خردادماه رسیده که حاکی از صادرات ۱.۳۵۰ میلیون دلاری در خردادماه است که با آمار کامیون‌های حمل بار صادراتی در مرزهای عربی همخوانی ندارد (حدود ۵۰۰ کامیون عراقی در روز) . به نظر بنده احتمالا یک فاکتور مربوط به صادرات چند ماهه گاز صادر شده و باعث افزایش فوق‌العاده آمار سه ماه صادرات به عراق شده است، به هرحال این رقم صادرات قابل ملاحظه ونشانه پتانسیل بازار عراق برای جذب کالای ایرانی است.»
روند واردات در بهار
اما واردات ایران در فصل بهار سال جاری چگونه رقم خورده است؟ بنابرآماری که میراشرفی اعلام کرده، تا پایان فصل نخست سال جاری، ۸ میلیون و ۴۰۰ هزارتن کالا به ارزش ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزن ۶ درصد کاهش و از حیث ارزش ۳۴ درصد رشد داشت. عمده کشورهای طرف معامله واردات با ایران در مدت مذکور، کشورهای «امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان، سوییس» است. جزییات تجارت با این کشورها نشان می‌دهد، امارات متحده عربی با فروش ۲میلیون و ۵۰۰ هزارتن کالا به ارزش ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به ایران در صدر مبادی وارداتی قرار دارد. چین هم در این بازه زمانی ۶۸۳ هزارتن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار روانه بازارهای ایران کرده است. سومین مبدی وارداتی ایران تا پایان فصل نخست، ترکیه با ۸۸۸ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد دلار است. اما در لیست مبادی وارداتی ایران در این بازه زمانی نام دو کشور اروپایی نیز دیده می‌شود. مطابق آمارها، واردکنندگان ایرانی توانسته‌اند، ۲۳۹ هزار تن کالا به ارزش ۴۱۴ میلیون دلار در فصل بهار از کشور آلمان خریداری کنند. پنجمین مبدا وارداتی که در لیست وارداتی ایران به چشم می‌خورد «سوییس» است که تا پایان خردادماه ۴۷۲ هزار تن کالا به ارزش ۳۸۴ میلیون دلار روانه ایران کرده است.
همچنین براساس اعلام رییس کل گمرک ایران، حجم ترانزیت کالای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۰ به میزان ۲ میلیون و ۷۴۲ هزار تن بود که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۲۱ درصد افزایش نشان می‌دهد و همچنان که پیشتر هم اعلام شد، این امر می‌تواند نشانه بهبود نسبی وضعیت ترانزیت و احتمالاً افزایش میزان آن در ماه‌های آینده باشد. میراشرفی همچنین در خصوص آمار کشفیات کالای قاچاق از سوی گمرکات کشور گفت: در سه ماهه ابتدای سال جاری کارکنان زحمتکش و سخت‌کوش گمرک به ویژه در گمرکات مرزی موفق به کشف ۵۳۰ میلیارد تومان انواع کالای قاچاق شدند و ۵۸۰ فقره پرونده در این خصوص در گمرک تشکیل شد.
آمار دوماهه به روایت صمت
در همین حال، معاونت طرح و برنامه وزارت صمت در گزارشی آمار مقدماتی واردات و صادرات کالاهای غیرنفتی در 2 ماهه اول سال 1400 را منتشر کرد؛ بر اساس این گزارش حجم تجاری خارجی کالاهای غیرنفتی در این بازه زمانی از نظر وزنی 22.2میلیون تُن و از نظر ارزشی نزدیک به 13 میلیارد دلار برآورد شده است؛ این در حالی است که برای 2 ماه نخست سال 99، حجم تجارت خارجی این گروه از کالاها از نظر وزنی 20.8 میلیون تُن و از نظر ارزش 9.3 میلیارد دلار اعلام شده بود. این گزارش در ادامه با اشاره به کاهش 16.5 درصدی واردات کالا در فروردین و اردیبهشت امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، حجم کالاهای وارداتی را 5.3 میلیون تُن و ارزش آنها را 6.5 میلیارد دلار اعلام کرده است. در عین حال، صمت با اشاره به اینکه بارها اعلام کرده که سیاست واردات مبتنی بر تولید را در دستور کار خود قرار داده است، آورده است: «بیشترین واردات کالاها مربوط به کالاهای اساسی و واسطه‌ای و مواد اولیه تولید است به‌طوری‌که در سال گذشته حدود 85 درصد واردات کشور را شامل شده است. در خصوص صادرات نیز با توجه به تشدید تحریم‌های اقتصادی و تلاش دشمنان برای جلوگیری از درآمدهای ارزی کشور در سال‌های اخیر و محدودیت‌هایی که برای صادرات در حوزه نفت برای کشورایجاد شده بود؛ صادرات کالاهای غیرنفتی به عنوان منبع درآمد ارزی کشور مورد توجه بیشتر قرار گرفت.» همچنین بر اساس آمار اعلام شده از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت، در بازه زمانی گفته شده 16.9 میلیون تُن کالاهای غیر نفتی به ارزش بالغ بر 6.3 میلیارد دلار از کشور صادر شده است؛ در صورتی‌که در 2 ماه نخست سال 99، حدود 14.4میلیون تُن به ارزش 4.2 میلیارد دلار کالاهای غیرنفتی از کشور صادر شده بود که نشان‌دهنده افزایش 17 درصدی از نظر وزنی و رشد 47.9 درصدی از نظر ارزشی است.
رشد صادرات ایران به اوراسیا
از سوی دیگر، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گزارشی به بررسی وضعیت تجارت کالایی ایران با کشورهای اوراسیا طی دو ماهه نخست ۱۴۰۰ پرداخته است. براین اساس، ارزش صادرات و واردات کالایی ایران به کشورهای اوراسیا طی دو ماهه نخست ۱۴۰۰ به ترتیب ۱۸۰.۲ میلیون دلار و ۲۰۱.۸ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۶۶ درصدی و کاهش ۴۶ درصدی همراه بوده است. مطابق آمار ارایه شده، طی دوماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، صادرات کالایی ایران به همه طرف‌های تجاری اوراسیا افزایش، و در مقابل واردات (باستثنای بلاروس)، کاهش داشته است. همچنین طی مدت مورد بررسی، تراز تجاری ایران با همه کشورهای اوراسیا به جز روسیه، به نفع ایران، مثبت بوده ضمن اینکه کسری تراز تجاری با روسیه نیز در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۹، کاهش یافته است. در مجموع، برآیند تحولات مزبور منجر به بهبود ۹۱.۹ درصدی کسری تراز تجاری ایران با کشورهای اوراسیا طی دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ شده است.
