ابهام دوم بورس حل می‎شود؟

گروه بازار سرمایه|

پیش‌ازاین ابهامات بازار سرمایه را مورد تحلیل و بررسی قرار دادیم و اکنون تنها یک ابهام اصلی یعنی مذاکرات وین در بازار سرمایه باقی مانده است. با توجه به اخبار موجود به نظر می‌رسد اخبار حول و محور برجام توانسته به صورت موقت تأثیر مطلوبی بر روی بورس بگذارد البته؛ مذاکرات وین در بلندمدت می‌تواند وضعیت بورس را تغییر دهد.

طی ماه‌های اخیر ابهامات مختلف سیاسی و اقتصادی در بازار سرمایه وجود داشت اما؛ مهم‌ترین آنان انتخابات ریاست‌جمهوری و مذاکرات وین است که معاملات را تحت تأثیر قرار داده است. وضعیت سیاست که مشخص است و تنها باید نتیجه مذاکرات وین اعلام شود اما؛ ابهامات اقتصادی که شامل کسری بودجه، نرخ دلار و امثال آن می‌شود هنوز هم  تا پیش از جای‌گیری دولت جدید ادامه‌دار خواهد بود وتنها پس از مشخص شدن این مسائل می‌توان تأثیر آن را بر روی بازار بررسی کرد اما؛ درحال حاضر مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر روی معاملات بازار سرمایه مذاکرات وین است.

     خوش‌بین باشیم

بررسی اخبار نشان می‌دهد که می‌توان به برجام خوش‌بین بود چراکه؛ طی روزهای گذشته میخاییل اولیانوف، رییس هیات مذاکره‌کننده روسیه در وین، احتمال داد مذاکرات وین درباره احیای برجام حداکثر تا هفته آینده از سر گرفته ‌شود. در آخرین نشست برجام هیات‌های مذاکره‌کننده برای دریافت دستورالعمل‌های سیاسی درباره مسائل باقیمانده راهی پایتخت‌های خود شده بودند. در این بین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به پیشواز رفت و از امریکا خواست تحریم‌های ایران را لغو و معافیت‌ها در تجارت نفت و پروژه‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، در چارچوب برجام را تمدید کند. به گفته کارشناسان اگر اخبار خوش‌بینانه نزدیک به رخ دادن باشد و احتمال انجام یک توافق سیاسی به بالاترین نقطه برسد این موضوع احتمالاً به صورت نوسانی اثر مثبت این توافق بر روی بورس و معاملات آن منعکس خواهد شد. به عقیده بسیاری از کارشناس اقتصادی و بازار سرمایه امضای توافق هسته‌ای در وین و احیای دوباره برجام در گام نخست و به‌صورت فوری می‌تواند نزول بازار سرمایه را فراهم سازد. بررسی نرخ دلار و شاخص کل طی یک دوره چندماهه نشان می‌دهد که تأثیر نوسان نرخ دلار به همین زودی‌ها در بازار سرمایه اجرایی می‌شود. اما گروهی دیگر از کارشناسان می‌گویند: این نزول به صورت سطحی رخ خواهد داد و عمیق نخواهد بود زیرا بازار سرمایه پیش‌ازاین آثار کاهش قیمت دلار را پیشخور کرده و دوم اینکه متغیرهای اقتصادی اجازه کاهش دلار به کمتر از 20 هزارتومان را نمی‌دهد که ما در گزارش‌های پیشین موضوع کاهش نرخ دلار و تأثیر آن بر روی بازار سرمایه را بررسی کردیم. البته این سناریوها زمانی رخ می‌دهد که قیمت مواد خام شرکت با کاهش زیادی مواجه شوند و کاهش نرخ دلار در بازار را خنثی کنند. یکی از کارشناسان بازار سرمایه در خصوص مذاکرات وین می‌نویسد: در صورت احیای برجام، صادرات نفت تا حدودی افزایش می‌یابد و بخشی از درآمدهای نفتی به کشور بازمی‌گردد. بنابراین اگر برجام نهایی شود شاهد کاهش قیمت دلار به محدوده 20 هزار تومان خواهیم بود. کارشناس دیگری می‌گوید: برای فعالان بازار مشخص شده کف قیمت دلار نمی‌تواند به کمتر از ٢٠هزار تومان برسد، همچنین به نظر می‌رسد قیمت جهانی مواد خام در جهان با نزول چندانی مواجه نشود. با توجه به پایان ریسک حاکم در بازار مانند انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، روند صعودی بازار می‌تواند ادامه‌دار باشد. بررسی آمارها نشان می‌دهد که نرخ دلار در بازار آزاد نمی‌تواند به کمتر از 20 هزارتومان برسد و حتی اگر بهترین نوع مذاکره در وین رخ دهد متغیرهای اقتصادی تغییر نمی‌یابند و نباید فراموش کرد بازار پیش‌ازاین نرخ دلار و امثال این موارد را پیش‌خور کرده و حتی اگر نرخ دلار به کمتر از 20 هزارتومان برسد نمی‌تواند تأثیر منفی چندانی بر روی بازار سرمایه داشته باشد.

     تأثیر مذاکرات بر روی شرکت‌های بورسی

شاخص کل بورس طی هفته گذشته بازدهی بسیار مطلوبی در سال جاری کسب کرد و حتی روز گذشته اولین روز کاری هفته نیز با رشد شاخص به پایان رسید. با توجه به رشد بازار طی روزهای اخیر و رکوردشکنی طی سه‌ماهه نخست مقدمات حرکت صعودی بازار آغاز شده و اگر وضعیت بر اساس پیش بینی‌ها، حرکت کند بازدهی بسیار خوبی تا پایان سال در این بازار خواهیم داشت.  صورت مالی اغلب شرکت‌ها خبر از سودآوری می‌دهد و افزایش ارزندگی اغلب سهام در بازار باید در انتظار روزهای خوش بود. درحال حاضر دو متغیر درونی و بیرونی در بازار سرمایه فعالیت می‌کند و این متغیرها باعث شده که معاملات جذاب‌تری در تالار شیشه‌ای داشته باشیم و سهامداران تنها به خرید سهم فکر کنند اما؛ نباید فراموش کرد که روند صعودی این روزهای بازار سهام می‌تواند با سد مواجه شود و یک‌باره وضعیت تغییر کند. توافقات و برجام می‌تواند یک در جدید سودآوری برای شرکت‌های بورسی از طریق توسعه و گشایش تجارت باز کند. درحال حاضر اگر توافقی رخ دهد شرکت‌های کامودیتی محور می‌توانند سود بسیار خوبی به دست آورند. آزاد شدن معاملات طرف‌های خارجی با شرکت‌های ایرانی، تهیه مواد اولیه تولید را آسان‌تر می‌کند و بهبود عملکرد و افزایش سودآوری شرکت‌ها را به دنبال خواهد داشت. این موضوع در صورتی است که بر اساس توافق نقل‌و‌انتقال بانکی نیز برای طرف‌های (شرکت ها) ایرانی از دایره تحریم‌ها خارج شوند. در این صورت در کنار افزایش معاملات و مبادلات بانکی، هزینه کمتری برای نقل‌و‌انتقال پول برعهده شرکت‌ها خواهد بود و درنهایت تمامی تحولات بر روی صورت مالی و عملکرد مثبت شرکت‌ها تأثیر خواهد داشت و در مدت کوتاهی رشد سود را برای سهامداران و شرکت‌ها شاهد خواهیم بود. با توجه به این موضوع که مذاکرات وین می‌تواند بر روی نرخ دلار تاثیرگذار باشد، نرخ دلار این روزها به یک معیار مهم برای تصمیم‌گیری سهامداران تبدیل شده، البته کاهش نرخ دلار به معنای کاهش درآمد شرکت‌های صادرات‌محور و افزایش زیان از محل عدم تناسب هزینه و درآمد خواهد بود که ممکن است نرخ سهام آنان را با نوسانات زیادی روبرو کند.

همچنین روند کاهشی لیدرهای بازار ممکن است به نمادهای دیگر نیز سرعت یابد و تا زمان متناسب شدن مجدد هزینه‌ها و درآمدها، بورس با افت مواجه شود. در مقابل اما گفته می‌شود که در صورت کاهش نرخ دلار، شرکت‌های ریالی که عموم تولیدات خود را در داخل به فروش می‌رسانند، کاهش هزینه و افزایش درآمد را تجربه خواهند کرد.  از همین رو به نظر می‌رسد شرکت‌های غذایی، دارویی و شوینده‌ها بتوانند با رشد مواجه شوند. این در صورتی است که معامله‌گران گرفتار هیجان و عدم تحلیلگری نباشند. در این میان اما گفته می‌شود در صورت عدم توافق، چشم‌انداز تورمی سبب رشد نرخ دلار، افزایش قیمت سهام و در نتیجه صعود شاخص کل بازار سرمایه خواهد شد.

     خوش‌بینی ادامه دارد

احتمال این وجود دارد که با احیای برجام شاخص بورس تحت تأثیر قرار بگیرد و شاهد کاهش نرخ دلار به صورت مقطعی باشیم اما در بلندمدت چشم‌انداز منفی و اثرات منفی برای بازارسرمایه قابل تصور نیست و حتی بخش عمده‌ای از کارشناسان بازار سرمایه بر این‌ باورندکه احیای برجام می‌تواند اثرات مطلوبی داشته و موجبات افزایش درآمد شرکت‌های بورسی و شرکت‌های کامودیتی محور را پدید سازد. احیای برجام و رفع تحریم‌ها همچنین می‌تواند مشکلات شرکت‌های بورس را در نقل‌وانتقال ارز کمتر کند و این عامل خود زمینه‌های بهبود تولید و سودآوری را در شرکت‌های بورس فراهم می‌کند. یکی از فعالین اقتصادی درصفحه مجازی خود درخصوص احیای برجام نوشته بود: اگر با برداشته‌شدن تحریم‌ها گشایش اقتصادی حاصل شود و شرکت‌ها بتوانند صادرات خود را راحت‌تر انجام دهند، وضع اقتصاد بهتر می‌شود و افزایش امید به آینده در میان‌مدت باعث رشد بازار سهام می‌شود. یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی نیز به موضوع بازگشت امریکا به برجام و اثرات تورمی اشاره کرده و نوشته بود: بازگشت امریکا به برجام برای شرکت‌های بنیادی، بزرگ و شرکت‌هایی که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مبادلات ما را انجام می‌دهند می‌تواند خبر خوبی باشد. هر اندازه سیاست‌ها به سمت و سوی واقعی‌شدن اقتصاد پیش برود و از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها خارج شویم، وضع خوبی در بنگاه‌های اقتصادی حاکم می‌شود.  چنانچه در ماه‌های آینده فاکتورهایی به بازار مخابره شود که تأثیر منفی و کاهشی روی بازار نگذارد با درنظرگرفتن شرایط بنیادی شرکت‌ها می‌توان به روزهای آینده بازار امیدوار بود.