خیز ساخت و ساز در بهار

گروه راه و شهرسازی|

برخلاف تحولات قیمتی در بازار مسکن تهران که طی  سه ماهه نخست سال جاری حدود 2 درصد افت قیمت اسمی را ثبت کرده است، بازار ساخت و ساز حال و هوای دیگری دارد به گونه‌ای که از سویی تحت تاثیر ثبات نسبی نرخ دلار، قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم مورد نیاز قدری کاهش یافته و به همین نسبت صادرات کالا و خدمات نیز دچار افت شده است و از سوی دیگر، فعالیت‌های ساختمانی تحت تاثیر مناسبات فصلی با سفارشات بیشتر مشتریان، سرعت فرآیند کارها، افزایش استخدام نیروی کار، افزایش موجودی انبار، افزایش قیمت محصولات نهایی، افزایش فروش کالاها و خدمات و از همه این‌ها مهم‌تر، افزایش انتظار فعالیت شرکت‌های ساختمانی در ماه آینده رو به رو شده است. به این ترتیب، با توجه به آغاز روند صعودی شامخ ساختمان در اردیبهشت ماه نسبت به فروردین ماه سال جاری می‌توان گفت که ساخت و ساز در فصل بهار خیز برداشته و الگوی صعودی بهار سال گذشته را تکرار کرده است. البته این خیز به معنای رونق ساخت و ساز در کشور نیست. چون می‌دانیم میزان صدور پروانه‌های ساختمانی در تهران و در کل کشور و همچنین فعالیت‌های عمرانی دولت و شهرداری‌ها دچار رشد قابل توجهی نشده‌اند. از همین رو، می‌توان افزایش فعالیت‌های ساختمانی در بهار و همچنین انتظار تداوم آن در تابستان را به شرایط فصلی نسبت داد. شرایطی که حتی در دوران رکود نیز بر فضای کلی بازار مسکن و بازار ساخت و ساز سیطره دارد. به گزارش «تعادل»، با تکمیل سومین و آخرین قطعه از پازل شامخ ساختمان در بهار 1400 تصویر تازه‌ای از نوسان این شاخص در زمستان و بهار سال‌های اخیر به دست آمده است، به گونه‌ای که الگوی روند شامخ ساختمان در زمستان 98 تا اول تیر 99 در دوره مشابه زمستان 99 تا اول تیر 1400 تکرار شد. اگر چه این الگو بر پایه اعداد متفاوتی شکل گرفته است، اما نشان‌دهنده این است که در سه ماهه پایانی سال‌های 98 و 99 همواره مدیران فعال در حوزه ساختمان همگام با تحرک بازارها در موعد شب عید، انتظار رشد و رونق فعالیت‌های ساختمانی را داشته‌اند. رشدی که در فروردین ماه به دلیل تعطیلی نوروز و البته طی دو سال گذشته، به دلیل تعطیلات ناشی از کرونا به‌شدت دچار افت شده است. این روند اما در نیمه فصل بهار یعنی از اردیبهشت و خرداد صعودی شده و از وضعیت فروردین ماه فاصله گرفته است.

      شامخ ساختمان بر قله 60.55

شامخ ساختمان خرداد ماه با قرارگرفتن بر عدد 60.55 نسبت به اردیبهشت سال جاری، جهت صعودی گرفت که نشان‌دهنده افزایش میزان فعالیت‌های کسب و کار در خرداد نسبت به ماه قبل است. این شاخص در اردیبهشت به عدد 57.14 رسیده بود.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق تعاون ایران، عدد شامخ کل در خرداد ماه عدد ۶۰.۵۵ بود که نسبت به ماه قبل اندکی افزایش یافت که نشان‌دهنده افزایش میزان فعالیت‌های کسب و کار در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت است. با استناد به مجموع اظهارات فعالان ساختمانی در هر سه بخش ساخت بنا، مهندسی عمران و فعالیت‌های ساخت و ساز تخصصی ساختمان، عدد شامخ ساختمان نسبت به ماه گذشته افزایش یافت. با تداوم انجام فعالیت‌ها در خرداد علیرغم بی ثباتی موجود در بخش‌هایی از بازار، شاخص‌های میزان سفارشات جدید، سرعت انجام سفارشات، میزان مواد اولیه و تجهیزات خریداری شده و میزان به‌کارگیری نیروی انسانی افزایش یافتند. با توجه به ثبات نسبی نرخ ارز، شاخص قیمت خرید مواداولیه اندکی کاهش یافت، هرچند مواد اولیه داخلی در برخی اقلام مجددا با افزایش قیمت مواجه شد. 

به گزارش «تعادل» بر اساس داده‌های منتشره از سوی اتاق تعاون ایران، میزان سفارشات جدید از عدد 51.56 در اردیبهشت ماه به عدد 54.44 در خردادماه افزایش یافته است. سرعت انجام سفارشات نیز با رشد خیره کننده حدود 10 واحد از عدد 50.55 در اردیبهشت به عدد 59.44 در خرداد رشد کرده است. میزان مواد اولیه و تجهیزات خریداری شده رشد قابل توجه حدود 7 درصدی داشته و از عدد 48.9 در اردیبهشت به 55.55 در خردادماه رسیده است. میزان به‌کارگیری نیروی انسانی نیز از عدد 48.35 در اردیبهشت ماه به عدد 78.5 افزایش یافته است. 

همچنین شاخص میزان کارهای معوق نیز در این دوره افزایش یافت. شاخص میزان صادرات در حد اندکی در جهت کاهش پیش رفت. رقم شاخص قیمت فروش هم اندکی صعودی شد. اما شاخص میزان مصرف حامل‌های انرژی کاهش یافت که نشان می‌دهد افزایش فعالیت‌ها عمدتا در بخش‌هایی بوده است که انجام فعالیت‌شان مستقیم با حامل‌های انرژی در ارتباط نیست. شاخص میزان فروش نیز نسبت به ماه گذشته بیشتر شد.

شاخص انتظار بهبود فعالیت‌های کسب و کار در بین فعالان بخش ساختمان افزایش یافته است که انتظار افزایش میزان فعالیت‌ها در تیر را نشان می‌دهد. هرچند با توجه به شرایط موجود، بسیاری از فعالان اقتصادی پیش بینی وضعیت فعالیت‌های کسب و کار خود در ماه‌های آینده را دشوار دانستند اما با توجه به در پیش بودن تابستان، انتظار افزایش میزان سفارشات و میزان فعالیت‌ها را داشتند.

براساس این گزارش، صنعت ساختمان براساس استاندارد بین المللی طبقه بندی کلیه فعالیت‌های اقتصادی (ISIC)، به سه گروه اصلی ساخت بنا، مهندسی عمران و فعالیت‌های ساخت و ساز تخصصی ساختمان دسته‌بندی می‌شود. در یک تقسیم بندی دیگر، بخش ساختمان شامل دو بخش کلی مسکونی و غیرمسکونی (تجاری و عمرانی) است.

در طرح شامخ، از پاسخ‌دهندگان خواسته می‌شود به 12 پرسش مطرح شده در قالب سه معیار وضعیت نسبت به ماه پیش (بهتر شده، بدتر شده یا تغییری نکرده است) پاسخ دهند. در صورت انتخاب گزینه بیشتر از ماه قبل: عدد 1، گزینه بدون تغییر: عدد 0.5 و گزینه کمتر از ماه قبل: عدد صفر برای آن پرسش ثبت می‌شود. مجموع حاصل ضرب درصد پاسخگویان به هر یک از گزینه‌های در عدد همان گزینه، مبین عدد شامخ درآن پرسش است. در نهایت، معیار سنجش این شاخص عددی بین صفر و 100 است که به ترتیب به معنای آن است که 100 درصد پاسخگویان گزینه «بدتر شده است» و «بهتر شده است» را انتخاب کرده‌اند. عدد 50 نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل، بالای 50 نشانه بهبود وضعیت نسبت به ماه قبل و زیر 50 به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است.

     تغییر جهت بازار مسکن در خرداد 

به گزارش «تعال»، بر خلاف پیش بینی‌ها و روندهای پیشین در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال جاری، نه تنها قیمت اسمی مسکن در خرداد کاهش نیافت که تعداد معاملات ملکی نیز به بالای 5 هزار فقره در ماه رسید. به این ترتیب، میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران طی خرداد ماه سال جاری با 3 درصد رشد به 29 میلیون و 673 هزار تومان رسید. این در حالی است که این شاخص در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال جاری به ترتیب نسبت به ماه قبل از آن 3.1 درصد و 1.8 درصد رشد منفی را تجربه کرده بودند. افزون بر این، برخی از کارشناسان مسکن با توجه به حبابی بودن قیمت مسکن و همچنین امکان تعدیل انتظارات تورمی در صورت دستیابی به توافق هسته‌ای، پیش بینی کرده بودند که در نیمه نخست سال جاری، قیمت مسکن حدود 30 درصد افت را تجربه کند. اگر چه در دو ماهه نخست قیمت اسمی مسکن حدود 5 درصد و قیمت تعدیل شده با تورم مسکن نیز حدود 8.3 درصد افت را ثبت کردند اما به نظر می‌رسد که در شرایطی کنونی بازار مسکن تحت تاثیر ریسک‌های غیراقتصادی توان کاهش قیمت را نداشته باشد. چه آنکه در مجموع  سه ماهه نخست سال جاری، متوسط قیمت اسمی مسکن تنها منفی 1.98 درصد کاهش را تجربه کرده‌اند که تا رشد مثبت 30 درصد فاصله زیادی وجود دارد. همچنین، قیمت واقعی مسکن (تعدیل شده با تورم) در خرداد سال جاری به 2.3 درصد رسیده است. به گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در خرداد ۱۴۰۰ در مقایسه با ماه قبل ۰.۷ واحد درصد بوده است.