«زاگرس» آخرین نفس‌های خود را می‌کشد؟
جنگل‌های زاگرس همچنان در حال سوختن است. دیگر توانی برای زاگرس باقی نمانده و همه‌چیز در حال نابودی است. یک ماه است که هر نقطه زاگرس در آتش می‌سوزد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور ضمن انتقاد از عملکرد سازمان‌های متولی و ناهماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در زمینه مدیریت و اطفای حریق در این جنگل‌ها گفت: زاگرس دیگر توانایی تحمل تخریب و تنش را ندارد. هادی کیادلیری با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس آخرین نفس‌های خود را می‌کشد، تصریح کرد: در سال ۸۸ این موضوع را مطرح کرده بودم که در آینده‌ای نزدیک مناطق جنگلی زاگرس بیابانی خواهد شد و جنگل‌های هیرکانی نیز این شرایط را پیدا خواهد کرد. حال شاهد رقم خوردن این چرخه هستیم و زاگرس اکنون به‌لحاظ اکولوژیک و علمی دیگر توانایی تحمل تخریب و تنش را ندارد.
زوال اکوسیستمی زاگرس
او در ادامه با تاکید بر اینکه زاگرس دچار یک زوال اکوسیستمی شده است، اظهار کرد: مرگ و میر
دسته جمعی در یک اکوسیستم هشداری است که باید مورد توجه قرار گیرد. اکنون در مناطق زاگرس دیگر به معنای واقعی جنگل وجود ندارد چراکه تمام عناصر جنگلی در این منطقه به‌نوعی از بین رفته و تنها یک سری درخت به عنوان آخرین عناصر باقیمانده گاهی به‌وسیله آفات و بیماری و گاهی به‌وسیله آتش‌سوزی‌ها و چرای بی‌رویه دام در حال فروپاشی است.
به گفته دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور، یکی از مشکلات اساسی که در زاگرس وجود دارد استقرار نهال و بذر گیاهان در این اکوسیستم است که به‌علت تخریب‌های صورت گرفته به کندی و به سختی اتفاق می‌افتد. با این حال نهال‌هایی که مستقر می‌شوند نیز یا به‌وسیله آتش‌سوزی و چرای بی‌رویه دام یا بر اثر عوامل طبیعی از بین می‌روند بنابراین حتی اگر آتش‌سوزی سطحی در مناطق زاگرس رخ دهد تمام نهال‌ها و آینده این جنگل‌ها را از بین خواهد برد و عملا اگر اقدامات موثری در مناطق زاگرس انجام نشود، جنگل‌های زاگرس از بین خواهد رفت و در آینده‌ای نزدیک و با سرعت بسیار بالا تمام درختان بلوط در این مناطق را از دست خواهیم داد. کیادلیری ضمن بیان اینکه تمام پارامترها از عوامل طبیعی تا غیر طبیعی نشان می‌دهد که روند آتش‌سوزی در مناطق زاگرس ادامه خواهد داشت، گفت: تخریب جنگل‌های زاگرس، افزایش میزان رشد علوفه و گیاهان علفی، تغییرات اقلیمی، کاهش رطوبت و بارندگی‌ها و خشک شدن گیاهان و همینطور افزایش دما از عواملی هستند که به‌لحاظ طبیعی نشان می‌دهد استعداد آتش‌سوزی در این مناطق وجود دارد.
بررسی انگیزه‌های ایجاد
این آتش‌سوزی‌ها
او اضافه کرد: در کنار این عوامل افزایش رفت و آمد انسان در طبیعت نیز احتمال وقوع آتش‌سوزی در مناطق جنگلی را افزایش می‌دهد. هرچند که بنا به گفته سازمان‌های متولی ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها ناشی از عوامل انسانی است اما این موضوع نیز جای بحث دارد که این ارزیابی‌ها بر چه اساسی انجام می‌شود؟ با این حال اگر هم بیش از ۹۰ درصد علت آتش‌سوزی در جنگل‌ها انسانی باشد بررسی انگیزه‌های ایجاد این آتش‌سوزی‌ها در مدیریت حریق‌های جنگلی بسیار حیاتی است چراکه این انگیزه‌ها می‌تواند ناشی از نیازها و آزمندی‌ها یا عمدی باشد و هرکدام از این انگیزه‌ها نیازمند برنامه‌های مدیریتی متفاوتی است اما متاسفانه به مساله حریق‌های جنگلی سطحی نگاه می‌شود.
هماهنگی بین دستگاه‌ها باید موثر باشد
نه سمبلیک
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور از عملکرد دستگاه‌های متولی در زمینه مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در مناطق جنگلی به‌ویژه در جنگل‌های زاگرس انتقاد کرد و گفت: هماهنگی بین دستگاه‌ها برای اطفای حریق باید موثر باشد، نه سمبلیک این در حالی است که مدیریت سازمان‌های متولی در زمینه کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها کند و عقب‌مانده است و این مساله را می‌توان در ابزار و امکانات ابتدایی اطفای حریق موجود مشاهده کرد.
او در ادامه با اشاره به اینکه آتش‌سوزی جنگل‌ها در بسیاری از کشورها رخ می‌دهد و حتی کشورهایی که دارای امکانات اطفای حریق پیشرفته‌تری هستند نمی‌توانند آتش را به‌صورت کامل مهار کنند، خاطرنشان کرد: این در حالی است که در ایران به‌دلیل اینکه سطح منابع جنگلی محدود است مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها اهمیت بیشتری دارد و این مدیریت با استفاده از ابزار و امکانات ابتدایی بدون آموزش و هماهنگی‌های لازم نیروهای مردمی امکان پذیر نخواهد بود. کیادلیری همچنین از ناهماهنگی نهادهای مختلف در زمینه اطفای حریق‌های جنگلی انتقاد و اظهار کرد: ظرفیت‌های قانونی برای همکاری تمام دستگاه‌ها و نهادها در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها وجود دارد و قانون تمامی دستگاه‌ها را ملزم کرده است که در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع به سازمان‌های متولی کمک کنند اما نه تنها این هماهنگی‌ها به شکل موثری در زمان‌های بحران دیده نمی‌شود بلکه سازمان‌های متولی نیز این موضوع را از طریق قانونی پیگیری و دستگاه‌های مختلف را مکلف به پاسخگویی نمی‌کنند. ضعف در مدیریت حریق‌های جنگلی هم از طرف سازمان‌های متولی و هم از عدم همکاری سازمان‌های دیگر ناشی می‌شود. کیادلیری با اشاره به اینکه ابهامات زیادی در این ادعا که بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ناشی از عوامل انسانی است، وجود دارد، گفت: اگر انسان‌ها باعث وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی می‌شوند و طی سال‌های اخیر اقداماتی در زمینه فرهنگ‌سازی انجام شده باید سال به سال شاهد کاهش این موارد آتش‌سوزی در این عرصه‌ها باشیم اما بالعکس شاهد روند افزایش موارد آتش‌سوزی هستیم. اگر در این زمینه‌ها اقدامات موثری انجام نشود در زمینه کنترل حریق‌های جنگلی موفق نخواهیم بود.
