رفع خودتحریمی در هوانوردی

داود ربیعی 

 ظرف صنعت هوانوردی کشور در حالی به دولت سیزدهم تحویل داده می‌شود که این صنعت، در مرحله حساسی از خود به سر می‌برد. حساس از آن نظر که تمامی شاکله هوانوردی ایران به نقطه بحران نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود.

به‌طورکلی و خلاصه باید بگویم که شاکله هوانوردی کشور را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد: 

الف) نهادهای زیرمجموعه دولت که نقش حاکمیتی و نظارتی دارند، مانند سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی و سازمان هواشناسی.

ب) شرکت‌های هواپیمایی یا ایرلاین‌ها که بخش بزرگی از این بخش از نظر کمیت در اختیار بخش خصوصی است. در این طبقه، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، شرکت هواپیمایی آسمان و شرکت هواپیمایی کیش زیرنظر دولت اداره می‌شوند و چند شرکت هواپیمایی دیگر زیرنظر نهادهای نظامی قرار دارند.

ج) شرکت‌های خدمات‌دهنده به صنعت هوانوردی اعم از خدمات فرودگاهی، کترینگ، مدارس آموزش هوانوردی و... در این بخش قرار می‌گیرند.

دولت دوازدهم در حالی صنعت هوانوردی را به دولت سیزدهم تحویل داد که در بخش نهادهای حاکمیتی با بزرگ‌ترین اتفاق سال‌های اخیر مواجه شد و آن، عزل رییس سازمان هواپیمایی کشوری و  سرپرستی مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و خدمات ناوبری بر این سازمان مهم است؛ سازمانی که در سال‌های اخیر به جای آنکه به محلی در جهت توسعه و نظارت بر صنعت هوانوردی کشور باشد به بستر مناقشات سیاسی تبدیل شده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم، توجه ویژه به انتصاب‌های پیش رو در این بخش استراتژیک است، چرا که گروه خونی صنعت هوانوردی را مدیران ارشد منصوب وزیر در این صنعت شکل می‌دهند. در بخش شرکت‌های هواپیمایی، فراز و فرود شرکت‌های بخش خصوصی براساس تصمیم سازمان هواپیمایی کشوری مشخص می‌شود و به‌طور کلی رییس این سازمان است که می‌تواند زمینه‌ساز رشد و آسیب این صنعت باشد. در خصوص شرکت‌های هواپیمایی دولتی و شبه‌دولتی، دولت دوازدهم با چالش‌های متعددی روبرو شد که به نظر من زلزله اصلی در این شرکت‌ها در دولت سیزدهم رخ خواهد داد. اتفاقاتی که در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران‌ایر) صورت گرفت و نامه‌نگاری‌های مدیرعامل این شرکت با وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم، به خوبی توانست شکاف میان وزیر با مدیرعامل منصوب وزیر را مشخص کند. شکافی که می‌تواند میان وزیر دولت سیزدهم و مدیرعامل این شرکت هواپیمایی باقی بماند و حتی عمق آن بیشتر شود. شکافی که تنها راه درمان آن، ورود مستقیم وزیر به این شرکت و برطرف کردن نیازهای این شرکت هواپیمایی است. یکی دیگر از شرکت‌های شبه‌دولتی که در دولت دوازدهم با مشکلات متعددی روبرو شد و همچنان این مشکلات پابرجاست، شرکت هواپیمایی کیش است که زیرنظر سازمان منطقه آزاد کیش اداره می‌شود و رکورد تغییر مدیرعامل در سال در اختیار این شرکت هواپیمایی است. آسیب حضور هیات‌مدیره غیرمتخصص به مدت چند سال در این شرکت تا به جایی پیش رفت که رییس سازمان منطقه آزاد کیش در معرفی هیات‌مدیره جدید به آن اذعان کرد.

به‌طور کلی، تحریم خارجی صنعت هوانوردی ایران و تحریم داخلی انتصابات، دو عامل مهم آسیب به این صنعت استراتژیک است و همان‌گونه که عیان است، تحریم داخلی سوءمدیریت بر تحریم خارجی چیره شده و رفع مشکلات این صنعت برعهده منصوبین وزیر محترم آینده است. امید است با انتصاب شایسته مدیران هوانوردی کشور و حمایت وزیر از منصوبین خود، هوانوردی کشور به روزهای طلایی خود نزدیک شود.