کاربردهای بلاک‌چین؛ از ایمن‌سازی داده‌ها تا کپی‌رایت
دفتر کل توزیع‌شده یکی از نوآوری‌های کاربردی در دنیای فناوری است که کاربردهای آن طیف گسترده‌ای را دربر می‌گیرد. در این بین، بلاک‌چین محبوب‌ترین دفتر کل توزیع‌شده است. کسبوکارها می‌توانند از فناوری بلاک‌چین برای اهداف مختلفی از جمله ایمن‌سازی داده‌ها، کنترل زنجیره تأمین، مدیریت حق تکثیر یا همان کپی‌رایت آثار و خودکارسازی فرآیندها استفاده کنند. فناوری بلاک‌چین به‌همراه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، واقعیت افزوده و فناوریهای ابری، چهارمین انقلاب صنعتی را آغاز کرده‌اند. این انقلاب حول محور سرعت، خودکارسازی فرایندها، سیستم‌های سایبری-فیزیکی، تمرکززدایی و مواردی از این دست حرکت می‌کند. همانطور که اینترنت دنیای کسبوکارها را متحول کرد، بلاک‌چین هم در حال تغییر کسب‌وکارهاست و به‌احتمال قوی تا چند سال دیگر، شاهد حضور این فناوری در همه حوزه‌ها خواهیم بود. بلاک‌چین دارای قابلیت‌های منحصربه‌فردی است و از این رو می‌تواند تأثیر بسیار مهمی بر کسبوکارها داشته باشد. با استفاده از بلاک‌چین می‌توان معاملات و عملیات را بدون نیاز به دریافت مجوز و همچنین بدون مراجعه به واسطه‌های غیرضروری انجام داد. همچنین استفاده از بلاک‌چین به سیستم‌ها کمک می‌کند تا داده‌ها را به‌صورت تغییرناپذیر و غیرقابل‌سانسور ذخیره کنند. همین مزایا سبب شده تا بسیاری از شرکت‌ها، فناوری دفترکل توزیع‌شده را در زیرساخت خود بگنجانند. سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ را سال‌های آزمایش عملکرد فناوری بلاک‌چین در کسبوکارها می‌دانند. بسیاری از شرکت‌های سنتی در این سال‌ها، کاربرد بلاک‌چین را برای پیشبرد فرایندهای تجاری مختلف خود آزمایش می‌کردند. نتیجه همه این آزمون‌وخطاها این شد که امروزه، این فناوری به بخش ضروری بسیاری از مشاغل تبدیل شده است. در مقاله وب‌سایت کریپتئوری، به شش مورد از کاربردی‌ترین و موفق‌ترین موارد استفاده بلاک‌چین در کسبوکارها اشاره شده است.
استفاده مدرنا از بلاک‌چین IBM برای توزیع واکسن
بلاک‌چینIBM یکی از معتبرترین و پرکاربردترین پلتفرم‌های بلاک‌چین در جهان است. این بلاک‌چین به‌طور خاص برای استفاده کسبوکارها راه‌اندازی شده است. از IBM در مدیریت زنجیره تأمین، خدمات درمانی، بانک‌داری، رسانه‌ها و سایر بخش‌ها استفاده می‌شود. شرکت بیوتکنولوژی مدرنا، شرکتی واقع در ایالت ماساچوست امریکاست. واکسن کووید-۱۹ که این شرکت با استفاده از تکنولوژی mRNA تولید کرده، در ایالات متحده، بریتانیا و بسیاری از کشورهای دیگر تأیید شده است. این شرکت در ابتدای مارس سال ۲۰۲۱ (اسفند ۹۹) اعلام کرد که از فناوریهای دفتر کل توزیع‌شده و هوش مصنوعی در توزیع واکسن خود استفاده خواهد کرد. فناوری بلاک چین، قابلیت ردیابی واکسن‌های توزیع‌شده را برای این شرکت فراهم می‌کند. این امر به دولت‌ها و سازمان‌های ارایه‌دهنده خدمات درمانی این امکان را می‌دهد تا وضعیت لحظه‌ای واکسن‌های توزیع‌شده را در حین حرکت در زنجیره تأمین بررسی کنند. مدرنا در حال حاضر از سیستم دیجیتالی به نام Digital Health Pass استفاده می‌کند که خود مبتنی بر بلاک‌چینIBM است. وظیفه این سیستم، تأیید اعتبار واکسن‌ها و تست‌های کووید-۱۹ است.
استفاده شرکت‌های مختلف از اتریوم برای تجارت کالا
اتریوم را بیشتر با پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌شناسیم. اتریوم، بلاک‌چین مرجع بسیاری از پروژه‌های موجود در فضای دارایی‌های دیجیتال است؛ اما کاربرد این بلاک‌چین پرطرفدار محدود به این موارد نیست و مشاغل سنتی هم از این شبکه استفاده می‌کنند. شرکت‌های سوسایتی جنرال، سیتی، بی‌ان‌پی پاریباس، آی‌ان‌جی و شل شرکت‌هایی هستند که از اتریوم برای تجارت کالا استفاده می‌کنند. بیش از دو سال است که اجتماعی متشکل از بانک‌ها و دیگر شرکت‌های بزرگ، پلتفرمی به نام کومگو اس‌اِی را راه‌اندازی کرده‌اند. کومگو اس‌ای یک پلتفرم معاملات کالاست که مبتنی بر اتریوم طراحی شده است. این پلتفرم، جریان معاملات کالاهای فیزیکی را سرعت می‌بخشد. کومگو اس‌ای دو محصول اصلی دارد: یکی برای فرآیند شناخت مشتری (KYC) و دیگری برای اعتبارنامه‌های دیجیتالی. همچنین آی‌ان‌جی که یکی از اعضای کلیدی کومگو اس‌ای است، از اتریوم در سازمان حسابرسی و تسویه پرداخت‌های خود که اف‌نالیتی نام دارد استفاده می‌کند. اتریوم قراردادهای هوشمند و بسیاری از ویژگی‌های دیگر را برای سازمان‌ها به ارمغان آورده است. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت از جمله مسترکارد، سامسونگ، مایکروسافت و جی‌پی مورگان در اتحادیه سازمانی اتریوم (EEA) عضو هستند.
استفاده صرافی سیکس سویس از بلاک‌چین، برای معاملات و حسابرسی‌ها
صرافی سیکس سویس یکی دیگر از شرکت‌هایی است که بر اساس بلاک‌چین طراحی شده است. شرکت سیکس گروپ که بورس سهام سویس را اداره می‌کند، در سال ۲۰۱۹ این صرافی دیجیتال را بر روی پلتفرم سازمانی کوردا راه‌اندازی کرد. سیکس سویس اکسچنج از فناوری بلاک‌چین و همچنین سهام توکنیزه‌شده در پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال خود استفاده می‌کند. پلتفرم کوردا در این صرافی، نقش نقل‌‌و‌انتقالات بانکی، فرایند تسویه حساب‌ها و مدیریت حساب‌های امانی را ایفا می‌کند.
استفاده والمارت از بلاک‌چین برای کنترل زنجیره تأمین مواد غذایی
فروشگاه زنجیره‌ای والمارت از دفترکل توزیع‌شده برای مدیریت زنجیره تأمین مواد غذایی خود استفاده می‌کند. این فروشگاه از دفتر کل هایپرلجر فابریک بهره می‌برد تا مبدأ بیش از ۲۵ محصول غذایی را که از ۵ تأمین‌کننده مختلف خریداری می‌شوند ردیابی کند. در ابتدا، والمارت این سیستم را با همکار و شریک خود یعنی IBM آزمایش کرد. آنها در طی این همکاری، انبه‌های فروخته‌شده در فروشگاه‌های ایالات متحده و گوشت‌های فروخته‌شده در فروشگاه‌های چین خود را ردیابی می‌کردند. استفاده از بلاک‌چین در مدیریت زنجیره تأمین، روش بسیار پرطرفداری است؛ چراکه به مشاغل کمک می‌کند تا محصولات را به‌راحتی ردیابی و کنترل کنند. هایپرلجر، پروژه دفترکل توزیع‌شده بنیاد لینوکس و یکی از قدیمی‌ترین بلاک‌چین‌های منبع‌باز است. این سازمان متشکل از بیش از ۱۸۰ شرکت است.
استفاده آژانس ایتالیایی حفاظت از حق تکثیر، از توکن‌های غیرمثلی
توکن‌های غیرمثلی (NFT) یکی از جالب‌ترین موارد استفاده دفتر کل‌های توزیع‌شده هستند. این توکن‌ها به‌ویژه در ماه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. شرکت SIAE که مشهورترین موسسه ایتالیایی حفاظت از حق تکثیر (کپی‌رایت) است، از بلاک‌چین الگورند برای ایجاد NFTهایی که نماینده حقوق نویسندگان عضو شرکت هستند، استفاده می‌کند. هدف کلی شرکت، مبارزه با تقلب در حق تکثیر آثار و سایر اشکال نقض حق تکثیر است. علاوه بر این، SIAE به نویسندگان برای کسب درآمد از آثار خود کمک شایانی می‌کند. بیش از ۱۳۰ سال از تأسیس موسسه SIAE می‌گذرد. این شرکت بیش از ۹۵,۰۰۰ عضو دارد و اکثر آنها آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان، نویسنده کتاب و ناشر هستند. در اواسط ماه مارس، SIAE بیش از ۴ میلیون NFT به نمایندگی از حقوق نویسندگان عضو خود صادر کرد. این موسسه، بلاک‌چین الگورند را به عنوان زیرساخت اصلی پایگاه داده خود که متشکل از حقوق کپی‌رایت میلیون‌ها نویسنده است، انتخاب کرد. گرچه توکن‌های غیرمثلی به‌تازگی و به‌لطف آثار هنری رمزنگاری‌شده به محبوبیت رسیده‌اند، اما SIAE از مدت‌ها پیش (یعنی در سال ۲۰۱۹) همکاری خود را با الگورند برای انجام این پروژه شروع کرده بود.
کاربردهای واقعی بلاک‌چین در احراز هویت
اپلیکیشن‌های تجاری مبتنی بر بلاک‌چین هنوز هم برای استفاده کاربران بسیار پیچیده هستند. متأسفانه، اکثر شرکت‌ها روی کیفیت تجربه کاربری تمرکز نمی‌کنند و ضعف همین ویژگی، مانع از پذیرش گسترده‌تر این فناوری می‌شود. به همین دلیل، پلتفرم AIKON گامی در جهت حل این مشکل برداشته و برای این کار، از سیستمی به نام ORE ID استفاده کرده است که یک سیستم احراز هویت بلاک‌چینی است و به کاربران کمک می‌کند از طریق ایمیل، تلفن یا حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود به برنامه‌های بلاک چینی دسترسی پیدا کنند.
پلتفرم AIKON با بهره‌گیری از این سیستم، به مشاغل اجازه می‌دهد از پایگاه مشتریان آنها استفاده کرده و اپلیکیشن‌های بلاک‌چینی بسازند. همچنین پلتفرم دیگری به نام ریپابلیک که کارش جذب سرمایه برای کسبوکارها و حمایت مالی از آنهاست، از ORE ID برای جذب‌کردن سرمایه‌گذاران ناآشنا با موارد فنی، به اپلیکیشن بلاک‌چینی خود استفاده می‌کند. این اپلیکیشن فعالیت‌های خود را با استفاده از توکن دیجیتالی و امنیتی خود به نام ریپابلیک نوت انجام می‌دهد. ریپابلیک، اپلیکیشن بلاک‌چینی خود را روی بلاک‌چین الگورند توسعه داده است؛ اما از پلتفرم احراز هویتAIKON برای فرایند فعال‌سازی و مدیریت هویت‌ها استفاده می‌کند. ریپابلیک از روش جالب احراز هویت بدون نیاز به شناسه عبور (پسورد) AIKON بهره می‌برد. هدف آنها این است که کاربرانی که با موارد فنی آشنایی ندارند، بتوانند با یک کلیک به برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی دسترسی پیدا کنند. البته پلتفرم‌های بلاک چینی مناسب برای کسب‌وکار، به این موارد محدود نمی‌شوند. برخی از پلتفرم‌های سازمانی بلاک‌چین عبارت‌اند از ریپل، ایاس (EOS) و پلتفرم کوروم جی‌پی مورگان که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند.
