لزوم عرضه نفت خام و میعانات گازی صادراتی از طریق بورس انرژی

محمدرضا پور ابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در نامه‌ای به رییس‌جمهور خواستار عرضه نفت خام، نفت کوره و میعانات گازی صادراتی ایران از طریق بورس انرژی شد. وی در این نامه آورده است: به استحضار می‌رساند بر اساس بندهای ۱۳ تا ۱۵ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبر (مدظله‌العالی) به‌منظور مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گازبر ایجاد تنوع در روش‌های فروش و مشارکت دادن بخش خصوصی درفروش تأکید شده است. در ادامه این نامه آمده است: دربند ۱۹ سیاست‌های فوق، معظم‌له بر شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی تأکید فرموده‌اند. پور ابراهیمی در نامه خود به رییس‌جمهور آورده است: همچنین ظرفیت‌های قانونی مناسبی ازجمله بند (ح) ماده (۴) قانون برنامه ششم توسعه تبصره (۲) ماده ۱۳ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و بند (۱) بخش الف ماده (۱) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت بر توسعه‌ساز و کارهای مبتنی بر بازار سرمایه جهت توسعه صنعت نفت و گاز کشور تأکید دارد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: نگاهی به عملکرد وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن در سال‌های گذشته نشانگر آن است علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته از سوی کمیسیون اقتصادی مجلس، این وزارتخانه از ظرفیت بازار سرمایه به‌منظور شفافیت در معاملات نفت و فرآورده‌های نفتی به‌منظور جلوگیری از تضییع حقوق عمومی و کاهش زمینه‌های فسادزا و همچنین تنوع‌بخشی در شیوه‌های فروش و توسعه مشارکت بخش خصوصی در چارچوب مکانیزم شفاف بورس استفاده نکرده است. وی ادامه می‌دهد: ضعف‌های عملکردی بسیاری در این زمینه قابل‌مشاهده است و به عنوان نمونه علی‌رغم پیگیری‌های مستمر مجلس شورای اسلامی و ظرفیت‌های قانونی اشاره‌شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد وزارت نفت و شرکت‌های تابعه از عرضه منظم و مستمر نفت خام، نفت کوره و میعانات گازی در بورس انرژی استنکاف ورزیده و بر مدل‌های فروش سنتی و غیر شفاف تأکیددارند، به‌طوری‌که فقط در سال ۱۳۹۹، چهار میلیون تن انواع نفت خام نفت، نفت کوره و میعانات توسط شرکت ملی نفت خارج از سیستم بورس عرضه‌شده است. این در حالی است که در صورت باور به شفافیت و اتخاذ سیاست‌ها و تدابیر مناسب جهت استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه این امکان وجود دارد. در نامه نماینده مردم کرمان و راور در مجلس به رییس‌جمهوری آمده است: بخش زیادی از نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق مکانیزم بورس عرضه‌شده و ضمن کشف قیمت شفاف منابع درآمدی بیشتری را نصیب کشور نموده و ظرفیت‌های بالقوه بخش خصوصی فعال شود. وی خطاب به رییس‌جمهور می‌افزاید: براین اساس و در اجرای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و قوانین و مقررات بالادستی و همچنین سیاست‌ها و برنامه‌های حضرت‌عالی در راستای مواجهه با تحریم به‌منظور افزایش درآمدهای نفتی دولت پیشنهاد می‌شود موارد ذیل در دستور کار دولت محترم قرار گیرد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پیشنهاد اول را اینگونه مطرح می‌کند که عرضه نفت خام، نفت کوره و میعانات گازی صادراتی ایران از طریق بورس انرژی ایران به‌صورت منظم و مستمر و تسهیل فرایند صادرات از طریق این مکانیزم شفاف هرچه سریع‌تر اجرایی شود.  در ادامه پیشنهاد دوم چنین عنوان‌شده است: تدوین برنامه معین زمان‌بندی‌شده عرضه نفت خام و میعانات گازی با قید اهداف کمی در خصوص اجرای بند (ح) ماده ۴ قانون برنامه ششم توسعه کشور و پایش مستمر آن به‌منظور اطمینان خریداران از استمرار عرضه بلندمدت.  پور ابراهیمی پیشنهاد سوم را با عنوان پیگیری و تسریع درراه‌اندازی بازار آتی برای نفت خام، گاز طبیعی و فرآورده‌های هیدروکربوری و همکاری موثر وزارت نفت در توسعه‌این بازار، عنوان می‌کند. همچنین وی پیشنهاد چهارم خود را برنامه‌ریزی برای جذب پس‌اندازهای عمومی و نقدینگی سرگردان از طریق تشکیل و پذیرش صندوق‌های بزرگ پروژه مبتنی بر پروژه‌های ملی حوزه نفت، گاز و پتروشیمی عنوان کرده و از عرضه خوراک تحویلی به هر یک از پالایشگاه‌ها، پتروپالایشگاه‌ها، پالایشگاه‌های تازه تأسیس، طرح‌های توسعه‌ای ظرفیت جدید پالایشگاه‌های موجود، پالایشگاه‌های کوچک و پتروشیمی‌ها به‌صورت منظم و مستمر با تناوب عرضه حداقل ماهانه از طریق بورس انرژی ایران و اجرای تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور به عنوان پیشنهاد پنجم یادکرده است. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر لزوم تجدید ساختار صنعت گاز کشور و شکل‌گیری بازار متشکل و شفاف در بورس انرژی، از انجام تهاتر نفت خام و فرآورده‌های نفتی با مطالبات طلبکاران طبق مکانیزم بورس به عنوان پیشنهاد هفتم نام برد و افزوده است: تسریع درراه‌اندازی بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و همکاری وزارت نفت در رونق بخشی به گواهی صرفه‌جویی انرژی به‌منظور مدیریت مصرف انرژی کشور از طریق بازار سرمایه کشور پیشنهاد هشتم به دولت است.  وی آورده است: استفاده از ظرفیت انتشار اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام و فرآورده‌های نفتی به‌منظور تأمین مالی دولت نیز پیشنهاد دیگر است. پور ابراهیمی در پایان این نامه خطاب به رییس‌جمهور عنوان کرده است: امیدوارم تلاش برای رونق و توسعه روزافزون بازار انرژی کشور که منطبق باسیاست‌های کلان اقتصادی حاکم بر کشور و قوانین برنامه مصوب است، بتواند در بلندمدت علاوه بر تقویت توانمندی‌های بخش خصوصی به ارتقای شفافیت و رقابت در بازار انرژی ایران، کاهش زمینه‌های فساد و تضییع حقوق بیت‌المال، اصلاح نظام مالی دولت و همچنین نقش‌آفرینی بیشتر و موثرتر ایران در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی انرژی بینجامد و کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این زمینه آماده هرگونه همکاری است.