نبرد عمومی با کارتل‌های انحصار
فربد زاوه
طی هفته‌های اخیر، فضای رسانه‌ای و عمومی کشورمان آبستن انتشار خبری شد که پرده از یکی از مهم‌ترین رویارویی‌های تاریخ اقتصاد کشورمان با کارتل‌های انحصار برداشت. نبردی که یک سوی آن مردم و در سوی مقابل آن کارتل‌های بزرگ خودروسازی و سوداگران ایستاده‌اند. در شرایطی که اعلام شده بود بر اساس ماده 4طرح ساماندهی بازار خودرو قرار است، ایده واردات خودرو به صورت محدود و با مورد توجه قرار گرفتن برخی ضوابط خاص ارزی و... عملیاتی شود، ناگهان وزیر صمت دولت سیزدهم که پیش از به دست گرفتن سکان هدایت وزارت صمت وعده‌های مختلفی در خصوص حمایت از منافع و مطالبات مصرف‌کنندگان داده بود، روز گذشته (دوشنبه) اعلام کرد که اساسا برنامه واردات خودرو در دستور کار وزارت صمت قرار ندارد و قرار نیست اقدامی در این زمینه صورت بگیرد. این در حالی است که بر اساس ارزیابی تحلیلی کارشناسان، واردات خودروی خارجی از یک طرف باعث کاهش نرخ خودروهای داخلی می‌شد و از سوی دیگر با رقابتی شدن بازار، سطح کیفیت خودروهای داخلی نیز افزایش پیدا می‌کرد. ضمن اینکه با توجه به استانداردهای مناسب خودروهای خارجی در زمینه ایمن‌سازی و بهبود سرویس‌دهی به ایرانیان گام‌های ارزشمندی برداشته می‌شد. مخاطبان ایرانی به راحتی با پیگیری اخبار این حوزه متوجه خواهند شد که چه افراد و جریاناتی در برابر واردات خودروهای خارجی سنگ‌اندازی می‌کنند و منفعت یک چنین تصمیماتی به جیب چه کسانی خواهد رفت. بلافاصله پس از انتشار صحبت‌های وزیر صمت بازار خودرو که آرام آرام می‌رفت تا در وضعیت کاهش قیمت مستمر قرار بگیرد، افزایشی شد و نرخ خودروهای داخلی بالا رفت. این رویارویی در واقع نبردی است که اقتصاد ایران به هر نحوی باید با آن روبه‌رو شود و در واقع گریزناپذیر است. از یک طرف، 85 میلیون ایرانی قرار دارند که خواستار کیفیت بیشتر، ایمنی افزونتر، قیمت پایین‌تر و... هستند و در سوی دیگر نیز کارتل‌های بزرگ اقتصادی نشسته‌اند که در حوزه خودروسازی، لوازم خانگی و... فعالیت می‌کنند. این کارتل‌ها به زبان ساده به مردم می‌گویند، شما که طی دهه‌های متمادی ما را تحمل کرده‌اید، پول هنگفت برای اجناس بی‌کیفیت ما پرداخت کرده‌اید، جان خود و عزیزان‌تان را به خاطر سطح پایین ایمنی خودروهای داخلی به خطر انداخته‌اید (و یا عزیزان‌تان را از دست داده‌اید)، شاهد آلودگی شهرها و محیط زیست‌تان بوده‌اید و... همچنان نیز چند دهه به ما فرصت بدهید تا شاید ما طی نیم قرن آینده بتوانیم، یک حرکتی بزنیم و خود را به سطح کشورهای درجه سوم در حوزه خودروسازی برسانیم. این روند در خصوص بسیاری از حوزه‌های دیگر اقتصادی و صنعتی دیگر نیز صدق می‌کند. مردم باید لوازم خانگی با کیفیت پایین بخرند تا برخی کارتل‌ها و گروه‌های سوداگر سودهای کلان‌تری داشته باشند. اساسا باید دید کدام اقتصادی در سطح جهان از طریق انحصار مطلق توانسته به رشد و توسعه برسد که خودروسازی ایران بتواند دست پیدا کند؟ اما این افراد و جریانات به این پرسش هرگز پاسخ نمی‌دهند که این انحصار مطلق که طی دهه‌های متمادی در کشور ایجاد شده چه آورده‌ای برای مصرف‌کننده ایرانی داشته است؟ بنابراین معتقدم این اظهارات بهانه‌ای است برای حفظ برخی انحصارطلبان که خواستار حفظ منافع کلان خود هستند. اگر نهادهای نظارتی عملکرد اقتصادی این کارتل‌ها را شخم بزنند، بدون تردید به شواهدی هولناک دست پیدا خواهند کرد که بسیاری از ابعاد پنهان موضوع را روشن می‌کند. شخصا از اظهارات وزیر صمت تعجب نکردم. ایشان تازه وزیر شده‌اند و به خوبی می‌دانند در مقامی نیستند که بتوانند با یک چنین کارتل‌های عظیم اقتصادی با بازوهای قدرتمند رسانه‌ای و... مواجهه‌ای داشته باشد. بنابراین ترجیح داده تا بر اساس مطالبات این گروه‌ها حرکت کند. اما این رویارویی به مراحل حساس خود رسیده است، مردم از طریق رسانه‌ها و اظهارنظرهای کارشناسان مستقل آگاه شده‌اند و می‌دانند که منافع آنها، سلامتی آنها، رفاه آنها و... بازیچه برخی کارتل‌های فاسد در حوزه‌های اقتصاد غیررسمی شده است، بنابراین معتقدم این نبرد نهایتا به نفع مطالبات مردم مختومه خواهد شد.
