بازارسرمایه

رصد معاملات روزانه اوراق با درآمد ثابت در فرابورس

ندا بشیری، سرپرست معاونت توسعه کسب‌وکار فرابورس ایران از امکان رصد و پیگیری آمار معاملات روزانه اوراق مالی اسلامی دولت برای مخاطبان اوراق با درآمد ثابت در بازار ابزارهای نوین مالی شامل سرمایه‌گذاران و فعالان این بازار، خبر داد و گفت: در وب‌سایت فرابورس ایران دسترسی مطمئن و دقیق به آمار معاملات روزانه اوراق مالی اسلامی به تفکیک سهم خریداران و فروشندگان آن توسط اداره آمار و تحلیل داده‌ها، فراهم‌شده است. بشیری بابیان اینکه بازارهای مالی در تمامی اقتصادهای دنیا به دو بخش بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند که بازار پول مختص تأمین مالی کوتاه‌مدت و بازار سرمایه برای تأمین مالی بلندمدت و بیشتر از یک سال تعریف‌شده است، به کارکرد بازار اوراق با درآمد ثابت اشاره کرد و گفت: در بازارهای متعارف روش تأمین مالی به نام استقراض برای بنگاه‌های اقتصادی وجود دارد که در بستر بازار بدهی انجام می‌شود. وی با یادآوری اینکه روش استقراض برای بازارهای مالی اسلامی ازلحاظ شرعی قابل‌اجرا نیست، بیان کرد که تأمین منابع مالی در بازارهای مالی اسلامی بر پایه‌یکی از عقود شرعی انجام می‌شود که اوراق منتشرشده مبتنی بر این عقود شرعی، صکوک نام دارد. بشیری همچنین به موضوع عملیات بازار باز که در بستر بازار اوراق مالی اسلامی انجام می‌شود اشاره و اظهار کرد: بانک‌های مرکزی همواره به دنبال این هستند که نرخ سود نوسانی بیشتر یا کمتر از نرخ سیاستی تعیین‌شده توسط بانک مرکزی نداشته باشد که این مهم نیز به مدد انجام «عملیات بازار باز» که هم‌اکنون در 150 کشور دنیا و ازجمله کشورمان صورت می‌گیرد، تا حد قابل‌توجهی قابل‌دستیابی است. وی با تأکید بر اینکه معاملات در عملیات بازار باز به عنوان یک سیاست متعارف پولی مطلقاً به بازار پول تعلق داشته و اثر منفی در میزان منابع موجود در بازار سهام ندارد، یادآور شد: ازآنجاکه بر اساس قوانین معاملات بازارهای مالی اسلامی باید مالکیت اوراق منتقل شود، این روند در بستر بازار سرمایه انجام و ارزش معاملات آن در سایت TSETMC ثبت می‌شود. سرپرست معاونت توسعه کسب‌وکار فرابورس در تشریح دلایل افزایش حجم و ارزش معاملات بازار اوراق با درآمد ثابت عنوان کرد: در جریان عملیات بازار باز مبتنی بر توافق بازخرید اسلامی، بانک تجاری در قبال منابع پولی که از بانک مرکزی دریافت می‌کند، باید اوراقش را به مالکیت بانک مرکزی درآورد که در این فرایند یک معامله انجام می‌شود و حجم معاملات بالا می‌رود، همچنین با اتمام مهلت پرداخت که معمولاً دوره‌های کوتاه‌مدت چندروزه است، این فرآیند مجدداً به‌صورت معکوس انجام‌شده و بازهم یک معامله در بستر بازار سرمایه در نماد 4 اوراق انجام و در حجم و ارزش معاملات ثبت می‌شود. بنابراین جایی که در بخش «خریداران و فروشندگان بازار ثانویه اوراق»، نام بانک مرکزی به همراه بانک‌های تجاری به چشم می‌خورد، معمولاً معاملات مربوط به عملیات بازار باز است. بشیری در پایان بابیان اینکه فعالان بازار اوراق بهادار می‌توانند اطلاعات دیگری نیز از معاملات اوراق مالی اسلامی مانند بازده این اوراق و شاخص کل صکوک فرابورس (Sindex) را با مراجعه به وب‌سایت فرابورس دریافت کنند، افزود: شاخص سیندکس این امکان را به فعالان بازار اوراق بهادار می‌دهد تا در کنار رصد فرازوفرودهای بازار سهام، افت‌وخیز بازار اوراق با درآمد ثابت را نیز به‌صورت روزانه پیگیری و دنبال کنند؛ در حال حاضر این شاخص به دو صورت وزنی و هم‌وزن گزارش می‌شود و در روزهای آتی، 8 شاخص دیگر در همین زمینه منتشر خواهد شد. شایان‌ذکر است آمار معاملات روزانه اوراق مالی اسلامی به تفکیک سهم خریداران و فروشندگان در بخش مرکز داده وب‌سایت فرابورس قابل‌مشاهده، رصد و گزارش‌گیری است.

افت معاملات اوراق تسهیلات مسکن

نگاهی به کارنامه فرابورس ایران در 6 ماه گذشته نشان می‌دهد طی 118روز معاملاتی تعداد 284میلیارد و 923میلیون ورقه بهادار در 60میلیون و 668هزار نوبت به ارزش 13007هزار و 35میلیارد ریال در بازارهای فرابورس خریدوفروش شده است که به ترتیب از افت 20درصدی حجم، کاهش 51درصدی نوبت‌های معاملات و رشد 91درصدی ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال 99 حکایت دارد. همچنین بازار اول فرابورس از ابتدای امسال تا پایان شهریور تغییر مالکیت 91میلیارد و 681میلیون ورقه بهادار به ارزش 611هزار و 735میلیارد ریال و بازار دوم مبادله 97میلیارد و 926میلیون ورقه بهادار به ارزش 710هزار و 537میلیارد ریال را به خود دیدند که این ارقام به ترتیب بیانگر افزایش 152درصدی حجم و کاهش 19درصدی ارزش معاملات در بازار اول و افت 36درصدی حجم و کاهش 77درصدی ارزش معاملات بازار دوم در مقایسه با 6ماه نخست ماه سال 99 است. این گزارش می‌افزاید: در بازار ابزارهای مالی نیز تعداد 11 میلیارد و 511میلیون اوراق بدهی به ارزش 10687هزار و 972میلیارد ریال معامله‌شده است که از افزایش 876درصدی حجم و 899درصدی ارزش معاملات این بازار در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال 99 حکایت می‌کند. افزون بر این، بالغ‌بر 30میلیارد و 247میلیون واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به ارزش 535هزار و 225میلیارد ریال و 16میلیون ورقه گواهی تسهیلات مسکن (تسه) به ارزش 9370میلیارد ریال در این مدت در این بازار مورد معامله قرارگرفته است که نشان از افزایش 49درصدی حجم و رشد 32درصدی ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و همچنین افت 12 درصدی حجم و کاهش 23درصدی ارزش معاملات اوراق گواهی تسهیلات مسکن در مقایسه با 6ماه نخست پارسال دارد. این در حالی است که شاخص فرابورس ایران از ابتدای امسال تاکنون 14.3 درصد افزایش و ارزش معاملات بازار نیز 2.9 درصد افت را تجربه کرده‌اند.