خنثی سازی نقشه آذربایجان با معبر «تاتو»
گروه راه و شهرسازی|
مسوولان حمل و نقل کشور در کنار قوای نظامی و دستگاه دیپلماسی، تلاش برای بازنگه داشتن مسیر ترانزیتی ایران به روسیه را در دستور کار خود قرار داده‌اند. اگر چه، گزینه حذف قره باغ از مسیر ترانزیتی به روسیه از طریق ترانزیت دریایی روی میز است و این مسیر با استفاده از شناورهای رو رو باز بوده و خواهد بود، اما دیروز خیرالله خادمی، معاون وزیر راه وشهرسازی با یک هیات فنی و مهندسی برای تصمیم‌گیری درباره مشارکت ایران در ساخت جاده تاتو در ارمنستان، عازم این کشور شد. جاده‌ای که راه ترانزیتی ارمنستان را از آذربایجان جدا می‌کند و کامیون‌های ایرانی به‌طور کامل از درون کشور ارمنستان به روسیه و اروپا دسترسی خواهند داشت.
به گفته حمیدرضا آبایی، مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان، مقاصد کامیون‌های حامل کالاهای صادراتی اصولا روسیه است و تعداد کمی از کامیون‌ها مقصد نهایی ارمنستان و آذربایجان را دارند. بنابراین با توجه به مشکلاتی که آذربایجان برای کامیون‌های ایرانی به وجود آورده بهترین حالت این است که تمام کامیون‌هایی که در مرز قره‌باغ و مرز آستارا مانده‌اند و برای رسیدن به روسیه یا ارمنستان مجبور به تردد از آذربایجان هستند، از راه دریا و با کشتی‌های رو رو به‌طور مستقیم به روسیه بروند. در این حال، بدیلی دیگر نیز برای گذرگاه 20 کیلومتری از کشور آذربایجان وجود دارد که از ارمنستان عبور می‌کند.
کشور آذربایجان از حدود یک ماه گذشته مقررات سختگیرانه‌ای را نسبت به کامیون‌های ایرانی وضع کرده است. این کشور برای 20 کیلومتر از مسیر حدود 400 کیلومتری مرز نوردوز تا ایروان، ادعای مالکیت دارد و به تازگی کامیون‌های ایرانی برای عبور از این 20 کیلومتر با مشکلاتی از جمله پرداخت عوارض و مالیات مواجه شده‌اند. در حالی که باکو توهم حذف ایران از کریدور جنوب -شمال را دارد و به گمان خود می‌تواند ایران را از مسیر تجاری به اروپا متوقف کند و بر سر راه ترانزیت و تجارت ایران مانع ایجاد کند، دیروز هیاتی فنی و مهندسی از ایران به سرپرستی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور وارد ارمنستان شد تا درباره مشارکت در تکمیل جاده تاتو، مسیر جایگزین جاده گوریس - قاپان رایزنی کند. تکمیل جاده تاتو که تنها کمتر از 15 کیلومتر از آن باقی مانده، به این معنا است که ایران بدون نیاز به ورود به آذربایجان، به ارمنستان می‌رسد و از آنجا به روسیه و اروپا متصل می‌شود. قرار است که هیات فنی ایرانی بازدیدی از این محور در خاک ارمنستان داشته باشد و برنامه این است که فعلا جاده فرعی ایمن‌سازی و تنظیم رویه شود تا جاده اصلی طراحی و در مدت زمان کوتاه اجرا شود.
به گفته کارشناسان حمل و نقل، این مسیر از خطوط حیاتی برای تجارت و ترانزیت ایران به اروپا و اتصال اروپا به چین محسوب می‌شود و ایران باید این مسیر را زنده و روان حفظ کند. از این رو ایران برای ساخت و تکمیل هر چه سریع‌تر مسیر مستقیم ایران به ارمنستان اعلام آمادگی کرده است و به زودی مسیر باقیمانده از جاده تاتو در خاک ارمنستان با مشارکت ایران تکمیل می‌شود.
شرایط ۴ مرز ایران و آذربایجان عادی است
در همین حال، روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران درباره وضعیت تردد کامیون‌ها از مرزهای ایران و آذربایجان گفت: در حال حاضر وضعیت چهار مرز ایران با آذربایجان و ارمنستان عادی است و تغییر محسوسی در تردد به جز در چند روز گزارش نشده است.
وی گفت: در مرز نوردوز که مرز اصلی ایران به سمت ارمنستان محسوب می‌شود هم شرایط عادی است. به غیر از دو، سه روز اول پس از ایجاد مشکلاتی در مسیر نوردوز به ایروان در جاده گوریس و قاپان،که باعث شد، راننده‌ها منتظر ثبات شرایط باشند و به همین دلیل ترددها در همان مقطع کاهش بسیار جزیی داشت، شرایط در این مرز هم به روند قبل برگشت و در حال حاضر وضعیت عادی است. سخنگوی گمرک ایران با بیان اینکه روزانه بیش از 150 تا 200 کامیون تبادل کالا از مرز نوردوز بین ایران و ارمنستان انجام می‌شود، ادامه داد: روزانه 70 تا 75 دستگاه کامیون سوخت از مرز نوردوز به سمت ارمنستان عبور می‌کند. همچنین 60 تا 70 دستگاه کامیون ارمنستانی از مرز نوردوز ترانشیپمنت انجام می‌دهند. مابقی کامیون‌هایی که از این مرز در حال تردد هستند حامل مواد غذایی، میوه و مصالح ساختمانی هستند. البته برخی از صاحبان کالا منتظرند تا مسیر جایگزین گاپان- گوریس تکمیل و فعال شود و تردد را از سر بگیرند. همچنین از این مرز روزانه 200 تا 250 مسافر در تردد هستند. وی درباره آخرین وضعیت مرز آستارا و آذربایجان اظهار کرد: در این مرز هم شرایط مانند گذشته است و با انتقال کامیون‌های مرز نوردوز به آستارا مواجه نیستیم چراکه اساسا مرز آستارا ارتباطی با ارمنستان ندارد. سخنگوی گمرک ایران ادامه داد: در مرز بیله سوار هم تردد کامیون‌ها مانند گذشته است و وضعیت عادی گزارش شده است. البته در ملاقات مرزی بین مسوولان مرز بیله سوار و طرف مقابل تاکید بر این بوده که موضوعات تجاری با سایر موضوعات تداخلی نداشته باشند و روند تجاری ازهمان ابتدا عادی بود. لطیفی افزود: همچنین در حال حاضر بین مرز پل‌دشت به نخجوان هم وضعیت عادی است و روزانه 40 تا 50 کامیون در تردد هستند. وی تاکید کرد: هر چند که به دلیل تنش‌های اخیر بین ارمنستان و آذربایجان و تغییر مقررات آذری‌ها نسبت به کامیون‌های ایرانی نگرانی‌هایی بین تجار به وجود آمده اما طبق آخرین گزارش‌ها، تمام مرزهای ایران و آذربایجان شرایط عادی دارند و موضوع مهم این است که اختلافات بین کشورها باید توسط خود این کشورها که از اشتراکات فرهنگی و تاریخی برخوردارند، برطرف شود و کشورهای همسایه به کشورهای دیگر اجازه تنش آفرینی ندهند، و همانطور که کشورمان همواره اعلام کرده است گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با همسایگان از سیاست‌های قطعی جمهوری اسلامی است و دخالت کشورهای بیگانه و تغییر ژئو پلتیک منطقه نیز یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی است و می‌بایست امنیت توسط کشورهای منطقه دنبال شود.
