روند نزولی در انتظار بورس ایران

سیدمحمود حسینی

امید به آینده و خوش‌بینی یکی از ویژگی‌های انسان است که به او کمک می‌کند تا شرایط بد را بتواند مدیریت کند و به مبارزه ادامه دهد. در بسیاری جاها این خصلت خوب است، اما در بازارهای مالی به‌شدت مضر می‌باشد. در زندگی عادی نیاز به امید و خوش‌بینی داریم اما در بازار مالی نیاز به واقع‌بینی داریم. واقع‌بینی گاهی اوقات به دلیل تلخ بودن واقعیت کار بسیار سختی است و ترجیح می‌دهیم که واقعیت‌ها را نبینیم تا اینکه تلخی را بپذیریم. بورس ایران نیز در چنین شرایطی به سر می‌برد. روزهای منفی و ریزش سهام مردم را خسته کرده است. اقشار مختلفی از مردم که فقط به امید کسب سودهای رویایی که در سال 98 شروع و تا اویل 1399 ادامه داشت پای‌شان را به بازار بورس باز کردند. حال این مدت طولانی اصلاحی بسیاری را خسته و ناامید کرده است و بسیاری از آنها به دلیل ترس از ریزش بیشتر با کوچک‌ترین حرکت منفی عطای سود را به لقای ضرر بیشتر می‌بخشند و صف‌های طولانی فروش تشکیل می‌دهند.  البته این حجم از ریزش و افت قیمت در بازار بورس ایران که می‌توان گفت به صورت واقعی حدود 30 سال قدمت دارد امری بی‌سابقه بوده است. زیرا کسانی که در این 2 سال اخیر به بازار پیوستند کسانی بودند که قبل از آن یا با بازار بورس آشنا نبودند یا تمایلی نداشته‌اند که در آن سرمایه‌گذاری کنند. این مساله به این معنی است که این ریزش و حتی ریزش بیشتر موضوع کاملا عادی است زیرا آنها برخلاف معامله‌گران حرفه‌ای بلد نیستند که در شرایط بحرانی بازار چگونه بازی کنند.  اما سمت دیگر داستان دولت و سازمان‌های ذی‌ربط هستند که  وظیفه آنها مدیریت است. شاید به نظر برسد که آنها هم کاری از دستشان برنمی‌آید یا این موضوع ریزش را که اسم اصلاح بر آن می‌گذارند موضوع عادی می‌پندارند و امید دارند که زمان مساله را حل کند. اینجاست که می‌توان گفت سازمان‌های مربوطه آماتورتر از مردمی هستند که بدون آگاهی قبلی وارد بورس شده‌اند یا این سازمان‌ها منافعی از این قضیه می‌برند. اینکه کدام یک از این فرضیات درست است در اصل بحرانی بودن قضیه تاثیری ندارد. انتصاب‌های جدید و گره خوردن بازار بورس ایران به ارزش برابری دلار در مقابل ریال دقیقا پاشنه‌های آشیل است که بورس با آن مواجه است. تا به حال نیز اراده‌ای برای سرو سامان دادن این شرایط دیده نشده است. اما مساله مهم و خطرناک این است که اگر همچنان این ریزش طبیعی و اصلاح در نظر گرفته شود، بی‌شک حرکت بازار از اصلاح خارج شده و به یک روند نزولی فرسایشی تبدیل خواهد شد که با تجربه تلخی که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرد از این موضوع خواهند داشت باعث خواهد شد برگشت بازار به سمت بالا به‌شدت سخت، طولانی و پرهزینه باشد. اتفاقی که در حباب دات‌کام رخ داد و نهایتا 14سال طول کشید تا شاخص نزدک از سقف قبلی خود که در یک حباب شکل گرفته بود عبور کند.