خواب‌های ریاض برای بیروت
عماد حسینی|یک رسانه لبنانی از احتمال استعفای جورج قرداحی وزیر اطلاع‌رسانی لبنان در پی واکنش شدید ریاض به اظهاراتش در مورد جنگ یمن سخن گفت.
اینکه اطلاعات شبکه تلویزیونی «ام‌تی‌وی» تا چه حد در رابطه با فشار رهبر دینی مسیحیان لبنان بر قرداحی جهت استعفا و مشروط شدن این استعفا توسط قرداحی به حل شدن بحران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس صحیح باشد، اطلاعات درستی در دست نیست، اما بدیهی است که لبنان خواسته یا ناخواسته در دامی قرار گرفت که ریاض به دنبال آن بود.
این مساله را احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب هم تایید و اعلام کرد دست‌هایی در کار است که روابط بین لبنان و کشورهای عربی دستخوش بحران شود.
اینکه وزیر امور خارجه سابق مصر از چه منظری به این امر می‌نگرد خود جای بحث دارد اما به‌طور حتم در ریاض هم کاخ الیمامه چندان بی‌میل نیست که لبنان به عنوان یکی از کشورهای یاغی در حال خروج از مدار سعودی درس عبرتی برای دیگر کشورهای اینچنینی شود.
به بیانی واضح‌تر محمدبن سلمان بعد از شکست‌های متوالی از یمن گرفته تا واشنگتن، تشکیل کابینه در لبنان را آن هم بدون در نظر گرفتن اعمال نظرهایش ضربه سنگینی یافت که قابلیت هضم شدن ندارد.
برای رهبران سعودی که بسیاری از مناطق جهان عرب را از دست رفته یافته و مویه‌هایشان پشت در‌های کاخ سفید هم گوش شنوایی از سوی بایدن پیدا نکرده و در شرایطی که از گفت‌وگوهای پشت پرده با مسوولان ایران هم امتیازی کسب نکرده‌اند، خالی کردن خشم بر سر کشور کوچکی همچون لبنان که مشکلات اقتصادی‌اش آن را تا مرز فروپاشی هم پیش برده می‌تواند راحت‌ترین گزینه محسوب شود.
این گزینه زمانی برای محمد بن‌سلمان در اولویت قرار می‌گیرد که به یاد داشته باشیم او و مسوولان سعودی سال‌های سال است که دل‌خوشی از قدرت‌نمایی مقاومت در لبنان ندارند و مقاومت را از سوریه تا یمن عامل شکست‌های متوالی برنامه‌های ریاض تفسیر می‌کنند.
در این میان فشارهای دیپلماتیک با طعم و بوی اقتصادی تنها راه باقی مانده برای عربستان سعودی جهت کسب پرستیژ از دست رفته در دیگر نقاط منطقه و جهان تفسیر می‌شود.
به گفته کارشناسان با توجه به اینکه محمد بن‌سلمان و دستیارانش خود نیز از حجم رو به افول دیپلماتیک خود حتی در قبال کشور ضعیفی همچون لبنان آگاهی دارند، سعی دارند از طریق فشار اقتصادی و به صف کردن متحدین اقماری‌شان در شورای همکاری آنچه را که در بعد امنیتی، رسانه‌ای و دیپلماتیک موفق به تحقق آن نشدند را یک جا از طریق فشارهای اقتصادی بر لبنان محقق سازند.
در سایه بحران اقتصادی شدید در لبنان یکی از منفذهای زنده ماندن اقتصاد لبنان صادرات تولیدات کشاورزی به خارج و علی‌الخصوص کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است، در حالی که حضور گردشگران این منطقه در لبنان نیز بازار بسیار تشنه لبنان را به ارز خارجی تا حدودی از فلج شدن نجات می‌دهد.
براساس آمارهای رسمی صادر شده توسط دولت لبنان طی 11 ماهه اول سال 2020 میزان صادرات تولیدات کشاورزی لبنان به حوزه جنوبی خلیج فارس 145 میلیون دلار بوده است که نیمی از آن مربوط به 4 کشوری است که طی همان ساعات اولیه بروز بحران روابط خود را با لبنان قطع کرده‌اند.
عربستان با 16 درصد، کویت با 19 درصد، امارات متحده 10 درصد و بحرین هم 2.2 درصد از این صادرات را به خود اختصاص داده‌اند تا به نحوی قدرت حلقه فشارهای اقتصادی بر لبنان نمایان‌تر شود.
به اعتقاد کارشناسان با وجود آنکه تلاش‌هایی برای حل این مشکل آغاز شده و وزارت خارجه لبنان هم از تشکیل کمیته بحران در این وزارت خبر می‌دهد ولی تصور نمی‌شود این مساله حتی با استعفای وزیر اطلاع‌رسانی لبنان هم به پایان برسد، زیرا به گفته فیصل بن فرحان وزیر خارجه سعودی مشکل فراتر از سخنان قرداحی بوده و ریاض به دنبال کنار زدن حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان است.
و نکته آخر اینکه این فشارها نه امروز بلکه از مدت‌ها پیش با اعلام ممنوعیت سفر گردشگران سعودی به لبنان، خارج کردن سپرده‌های سعودی از بانک مرکزی لبنان، بی‌تفاوتی به مشکلات این کشور در رابطه با سوخت و حتی فشار گسترده بر متحدین ریاض در صحنه سیاسی لبنان، آغاز شده بود و احتمالا تا مدت‌ها هم ادامه پیدا خواهد کرد.
