پنج اولویت برای بهبود محیط کار
تعادل |
نتایج نظرسنجی از فعالان اقتصادی حاکی از این است که شاخص ملی محیط کسب‌وکار در تابستان امسال به 5.91 رسیده که نسبت فصل بهار تغییر محسوسی نداشته است. در تابستان ۱۴۰۰، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مولفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مولفه‌ها ارزیابی کرده‌اند. وضعیت محیط کسب و کار به تفکیک استان‌های کشور نیز حاکی از این است که استان‌های «اردبیل، کرمان و کرمانشاه» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های «مرکزی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی» دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند. فعالان اقتصادی به‌طور متوسط، میزان تأثیر کرونا بر کسب‌وکار را ۶.۴۴ ارزیابی کردند و در عین حال پنج اقدام دارای اولویت بیشتر برای دولت جدید را «رفع محدودیت‌ها و مخاطرات تحریمی و عضویت در معاهدات بین‌المللی»، «ممانعت دولت در قیمت‌گذاری محصولات بنگاه‌های خصوصی به‌ویژه شرکت‌های بورسی»، «حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و یکسان‌سازی نرخ ارز»، «الکترونیکی شدن حداقل ۵۰ درصد از فرآیندهای اداری موجود که نیاز به مراجعه حضوری دارند» و «حذف یا کاهش عمده مجوزهای کسب‌وکار و گسترش نظارت‌های پسینی بر بنگاه‌ها» عنوان کردند.
پیمایش محیط کسب وکار
بر اساس نتایج حاصل از پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان ۱۴۰۰، رقم شاخص ملی، ۵,۹۱ (نمره بدترین ارزیابی ۱۰ است) محاسبه شده که تغییر محسوسی نسبت به وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته (بهار ۱۴۰۰ با میانگین ۵.۹۰) نداشته است. وضعیت این شاخص در فصل (زمستان ۱۳۹۹ )۵.۸۰ بوده است. در این بررسی هرچه عدد محیط کسب و کار به یک نزدیک شود، نشان‌دهنده بهبود فضا و هر چه به ۱۰ نزدیک شود، نشان‌دهنده دشوار شدن شرایط برای سرمایه‌گذاران است.
بر اساس یافته‌های طرح، میانگین ظرفیت تولیدی (واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در فصل تابستان معادل ۴۰,۳۲ درصد بوده که نسبت به همین میزان در زمستان گذشته (۳۸.۶۴ درصد)، با افزایش ۱.۶۸ واحدی مواجه شده است. فعالان اقتصادی به‌طور متوسط، میزان تأثیر کرونا بر کسب‌وکار را ۶,۴۴ ارزیابی کردند. لازم به ذکر است که شاخص کل کشور، شاخص استانی و سایر شاخص‌ها نیز در این فصل با در نظر گرفتن این عامل محاسبه و گزارش شده‌اند.
در تابستان ۱۴۰۰، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مولفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مولفه‌ها ارزیابی کرده‌اند. این در حالی است که در بهار ۱۴۰۰، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، بازهم این سه مورد را نامناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مولفه‌ها ارزیابی کرده‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد، مشکلات علی‌رغم بازگو شدن همچنان سرجای خود باقی مانده‌اند.
از سوی دیگر، بر اساس یافته‌های این طرح در تابستان ۱۴۰۰، استان‌های اردبیل، کرمان و کرمانشاه به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های مرکزی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.بر اساس نتایج این پایش در تابستان ۱۴۰۰، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات (۵,۸۸) در مقایسه با بخش‌های کشاورزی (۵.۷۲) و صنعت (۵.۸۴) نامناسب‌تر ارزیابی شده است. البته بر اساس یافته‌های این طرح در بهار ۱۴۰۰، استان‌های کرمانشاه، کرمان و کردستان به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های سمنان، مرکزی و خراسان رضوی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده بودند. در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴، رشته فعالیت‌های «ساختمان»، «حمل‌ونقل و انبارداری» و «املاک و مستغلات» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه»، «هنر، سرگرمی و تفریح» و «کشاورزی، جنگل‌داری و ماهیگیری» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند. وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌های بر اساس نتایج به دست آمده به‌صورت بنگاه‌های با کمتر از ۵ کارکن (۵,۹۱) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های دارای ۵۰ تا ۱۰۰ کارکن (۵.۷۱) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند.
وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی در کارگاه‌های کمتر از ۲ سال، بدترین وضعیت (۶,۱۲) و در کارگاه‌های بیشتر از ۱۶ سال، دارای بهترین وضعیت (۵.۸۰) ارزیابی شده‌اند.
نظریه عمومی کارآفرینی شین
بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان ۱۴۰۰، عدد ۶,۰۶ (عدد ۱۰ بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (بهار ۱۴۰۰ با میانگین ۶.۰۲) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد ۶.۳۳ است که در ارزیابی فصل گذشته عدد ۶.۱۹ حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد ۵.۸۳ است که در فصل گذشته عدد ۵.۸۹ ارزیابی شده بود. بر این اساس، محیط علمی و آموزشی با عدد ۵.۴۱ و محیط مالی با عدد ۸.۱۵ به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل کشور برخوردار است. در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴ در فصل تابستان ۱۴۰۰، فعالیت‌های «املاک و مستغلات (۸,۴۹) »، «اداری و خدمات پشتیبانی (۲۴/۸) » و «تأمین جا و غذا شامل هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی (۸۹/۷) »
بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده و در مقابل رشته فعالیت‌های «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی (۶۶/۵) »، «استخراج معدن (۷۰/۵) »، «مالی و بیمه (۷۹/۵) » کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند. همچنین در فصل تابستان ۱۴۰۰، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (۷,۸۸) خراسان جنوبی (۷.۵۴)، خراسان شمالی (۷.۲۷) و گلستان (۷.۱۶)، بیشترین مقدار و در استان‌های خراسان رضوی (۵.۴۵)، قزوین (۵.۴۷) مرکزی (۵.۷۹) و مازندران (۵.۸۳) کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌اند.
همچنین فعالان اقتصادی، پنج اقدام دارای اولویت بیشتر برای دولت جدید را به ترتیب: «رفع محدودیت‌ها و مخاطرات تحریمی و عضویت در معاهدات بین‌المللی»، «ممانعت دولت در قیمت‌گذاری محصولات بنگاه‌های خصوصی به‌ویژه شرکت‌های بورسی»، «حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و یکسان‌سازی نرخ ارز»، «الکترونیکی شدن حداقل ۵۰ درصد از فرآیندهای اداری موجود که نیاز به مراجعه حضوری دارند» و «حذف یا کاهش عمده مجوزهای کسب‌وکار و گسترش نظارت‌های پسینی بر بنگاه‌ها» ذکر کرده‌اند.
