بزرگ‌ترین دیتاسنتر کشور
شرکت ایرانیان نت با مشارکت با «های وب» دیتاسنتر هزار رکی راه‌اندازی می‌کند که این پروژه در آستانه بهره‌برداری است. همچنین شرکت، در طرح توسعه شبکه انتقال مخابراتی درون استانی و اعلام آمادگی برای اجرای شبکه دولت و تداوم پروژه فیبر خانگی کرج با مشارکت با «پارس آنلاین»، گام‌های موثری برداشته است. تشکیل «کنسرسیوم ایرانیان‌نت- های وب» از موفق‌ترین مشارکت‌ها در حوزه ای‌سی‌تی طی سال‌های اخیر بوده است. در راستای اقدامات این شرکت با رضا خضردوست، مدیرعامل اپراتور چهارم مخابراتی کشور (ایرانیان نت) گفت‌وگو کردیم. مهم‌ترین پروژه‌های این شرکت راه‌اندازی دیتاسنتر و توسعه شبکه انتقال درون استانی است.
در خصوص شرکت ایرانیان‌نت کمی توضیح می‌دهید؛ چرا به این شرکت «اپراتور چهارم» می‌گویند؟
شرکت ایرانیان‌نت در اواخر دولت دهم در سال 1391 با مجوز انحصاری ارایه سرویس‌های ارتباطی بر پایه FTTx تاسیس شد و هدف از تاسیس آن توسعه فیبر خانگی در تمامی شهرها و ارایه سرویس‌های مکالمه و اینترنت بر بستر فیبر به کاربران خانگی بود. در آن بازه زمانی این طرح بسیار اغواکننده و جذاب بود اما دو ویژگی این تکنولوژی از چشم‌ها پنهان ماند: دیربازدهی و بلعیدن سرمایه کلان . این موضوعات و ضعف زیرساخت‌های شهری ما که باید توسط تیم‌های کارشناسی خبره با وسواس بسیار مورد بررسی قرار می‌گرفت در عمل اتفاق نیفتاد و عجولانه انتخاب‌های اشتباهی انجام گرفت که نه تنها هزینه‌های سنگینی را به شرکت تحمیل کرد بلکه شرکت به درآمد منطقی و سودعملیاتی حتی نزدیک هم نشد! و همزمان جرایم عدم تحقق تعهدات، اضافه و روی هم انباشته می‌شد. متولیان شرکت برای برون‌رفت از این وضعیت، گزینه مشارکت با سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح و دنبال کردند. شرکت MTN که حدود نیمی از سهام ایرانسل را در اختیار دارد به عنوان بهترین گزینه مورد تایید قرار گرفت. کار شروع و مطالعات و طرح‌ریزی آغاز شد اما با آغاز تحریم‌ها، این طرح کلان هم در نطفه خفه شد. از همین جا بود که سروصدای «ورشکستگی» ایرانیان‌نت پیچید. انتخاب نام اپراتور چهارم در آن زمان براساس ترتیب حضور این شرکت در عرصه ای‌سی‌تی پس از حضور سه اپراتور قبلی و هماهنگی با سازمان تنظیم مقررات انجام شد. ایرانیان نت قرار بود چهارمین اپراتور کشور برای ارایه سرویس اینترنت بر بستر فیبرنوری باشد.
شرکت با وجود شکست در انجام پروژه فیبررسانی به منازل و زیرساخت توانسته به درآمد عملیاتی برسد، چه برنامه‌هایی طی سال‌های اخیر محقق کرده‌اید؟
در سال 1399 وقتی مسوولیت مدیرعاملی این شرکت را پذیرفتم، پروژه فیبر خانگی کرج کاملا شکست خورده، زیان‌ده و شرکت بدون درآمد عملیاتی، در حال انحلال بود. به همین دلیل ملزم به اتخاذ یک استراتژی تدافعی بودیم تا هزینه‌های شرکت را کاهش دهیم. در همین راستا دو برنامه کوتاه‌مدت برای رسیدن به درآمد عملیاتی اتخاذ کردیم که عبارت بودند: از مشارکت در شبکه FTTh کرج با یک شرکت FCP و بهره‌برداری از شبکه انتقال درون استانی فانا با مشارکت با شرکت ارتباطات زیرساخت ایران.
به عنوان اولین گام با یک شرکت FCP که به‌طور بالقوه تعداد مشترک زیادی در کرج داشت وارد مشارکت شده و پروژه کرج را با حذف هزینه‌های اضافی به‌صورت مشارکتی ادامه دادیم. در واقع با حذف هزینه‌های سربار پروژه کرج که زیان روزانه هنگفتی به شرکت تحمیل می‌کرد و مشارکت با آن FCP شریک خود، پروژه مذکور را به سوددهی رساندیم. دومین برنامه، توسعه شبکه انتقال مخابراتی و ارتباطی کشور با اجاره شبکه موسوم به فانا از شرکت ارتباطات زیرساخت بود. این شبکه را از شرکت ارتباطات زیرساخت اجاره کرده و با کمی تغییرات در آن، امکان استفاده از لینک‌های آن را به‌صورت درون استانی فراهم کردیم و چندین لینک انتقال را برای برخی اپراتورها از جمله ایرانسل و همراه اول در استان‌های مازندران، خوزستان، بوشهر، کرمان، هرمزگان و… ایجاد کردیم و از طریق این کسب وکار نیز از سال گذشته به درآمد عملیاتی رسیده‌ایم که با توجه به کیفیت خوب شبکه درحال توسعه فعالیت‌های‌مان و افزایش درآمد هستیم.
شرکت طی سال گذشته سود خوبی از محل درآمد‌های عملیاتی کسب کرده است در این خصوص کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟
از نظر ما که به برنامه‌ریزی‌های‌مان باور داریم و برآنیم با همه توان در همه پروژه‌های کوتاه‌مدت و میان مدت به ماکسیمم سودهی برسیم این را درآمد و سود خوب و قابل توجه به‌شمار نمی‌آوریم. پس از تکمیل این پروژه‌ها که به زودی و به یاری خداوند اتفاق خواهد افتاد سود عملیاتی خوب را تجربه خواهیم کرد.
مهم‌ترین پروژه‌های شرکت شامل دیتاسنتر و شبکه انتقال است، این دو پروژه در چه مراحلی هستند؟
مهم‌ترین پروژه‌های این شرکت راه‌اندازی دیتاسنتر و توسعه شبکه انتقال درون استانی است. ایرانیان نت و های‌وب کنسرسیومی را برای راه‌اندازی بزرگ‌ترین دیتاسنتر کشور تشکیل دادند این مرکز اکنون آماده شده و مراحل تست را می‌گذراند و به زودی بهره‌برداری با پیک ظرفیت آغاز خواهد شد. در فاز اول فقط سرویس Collocation یا همان رک ارایه می‌شود اما در فازهای بعدی ارایه سرورهای مجازی و فیزیکی و میزبانی کلان داده برای تولیدکنندگان محتوای داخلی نیز در برنامه کاری است. در کنسرسیوم «ایرانیان‌نت- های وب» طی کمتر از پانزده‌ماه با فعالیت چشمگیر و هدفمند و البته سرمایه‌گذاری منطقی برای فاز اول موفق شدیم این هدف بزرگ را محقق کنیم. لازم است تاکید کنم دیتاسنتر نقش مهمی در شبکه ملی اطلاعات ایفا می‌کند و از اجزاء اصلی آن است. کنسرسیوم ما به‌صورت مشارکت مساوی (50% - 50%) با نهاده مالی حدود سه هزار میلیارد ریال موفق به تاسیس این دیتاسنتر شد. لازم است بدانید که ماموریت اول ما توسعه شبکه‌های انتقال درون استانی است و راه‌اندازی این دیتاسنتر به عنوان یک ماموریت جنبی تعریف شده، بنابراین خودتان گستردگی کارمان را حدس بزنید وقتی در حوزه‌ای جنبی با تشکیل کنسرسیومی مقتدر و با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کلان به موفقیتی بزرگ نایل می‌شویم بنابراین در این حوزه اصلی کارمان تمرکز ویژه‌ای خواهیم کرد و با آمادگی کامل ان‌شاءالله با توکل به خدای متعال به نتیجه خواهیم رساند. همانطور که گفتم اندیشه ایجاد پروژه دیتاسنتری با کیفیت و استاندارد از اواسط سال گذشته به‌صورت مشارکتی با شرکت «های وب » در همین ساختمان شرکت، کلید خورد. کلیه کارهای ساختمانی، تامین و نصب تجهیزات فنی انجام شده و دیتاسنتر با 1000 رک که قابلیت توسعه به 1500 رک را دارد آماده بهره‌برداری است و اولین طبقه آن به زودی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در اینجا پیش از اینکه به کار اصلی‌مان اشاره کنم باید نکته‌ای را درباره واگذاری «انحصار» به ایرانیان نت عرض کنم. وقتی شرکتی به بزرگی مخابرات ایران با حجم وسیعی از امکانات اجازه راه‌اندازی FTTH و FTTx را گرفت دیگر انحصار خیلی معنا نمی‌دهد. پروژه اصلی ما که اکنون بر آن متمرکز هستیم، توسعه شبکه انتقال درون استانی ایرانیان‌نت است که با اجاره فیبرتاریک به‌صورت بلندمدت (IRU) از شرکت ارتباطات زیرساخت امکانپذیر شده است. در این پروژه با اخذ مصوبه و اجاره فیبر تاریک از زیرساخت، نسبت به ایجاد شبکه‌های درون استانی با نصب تجهیزات مخابراتی اقدام خواهیم کرد و یکی از نیازهای اساسی اپراتورهای ارتباطی ثابت و سیار مثل شاتل، های وب و ایرانسل به خصوص در مناطق دوردست و روستایی را تامین می‌کنیم. برای این‌کار درخواست اصلاح پروانه ایرانیان نت را نیز داده‌ایم که کمک می‌کند در موقعیتی قرار بگیریم که به تحقق برنامه‌های اعلام شده جناب آقای دکتر زارع‌پور وزیر محترم ای‌سی‌تی یاری رسانیم. ما به عنوان بنگاهی اقتصادی که سهامدارانش حاکمیتی هستند دو هدف خدمت‌رسانی به مردم عزیزمان و کسب سود حداکثری را سرلوحه اهداف‌مان قرار داده‌ایم. همانطور که اشاره کردم شبکه ملی اطلاعات نیازمند شبکه‌های انتقال توسعه یافته، پایدار و با پهنای باند زیاد و همچنین دیتاسنترهای پرظرفیت است و ما با انجام این پروژه سهم‌مان را در این پیوند ادا کردیم.
ما فعلا تمرکزمان را بر توسعه شبکه انتقال درون استانی بر بسترفیبرنوری که از ملزومات شرایط نوین به‌شمار می‌رود و اپراتورها این تکنولوژی را ترجیح می‌دهند گذاشته‌ایم و در حوزه شبکه‌های دسترسی و ارایه سرویس به کاربر نهایی کمی وزن کار را کاهش داده‌ایم . قبلا در جریان وارد کردن خارجی‌ها به این پروژه، وقتی شرایط بازار متلاطم شد بلافاصله پا پس کشیدند. ما باتوجه به نوع امکاناتی که در اختیار داشتیم پس از بررسی‌های جامع بدین نتیجه رسیدیم که فعلا این استراتژی را انتخاب کنیم و بخشی از امور را به‌صورت مشارکتی به پیش ببریم . اما در آینده اگر سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در این حوزه انجام شود باز آمادگی ورود به همان فعالیت‌ها یعنی ارایه سرویس به کاربران و مصرف‌کننده‌های نهایی را داریم. اکنون ما خود را ملزم به حرکت در چارچوب سیاست‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌دانیم.
در حال پیگیری موضوع اصلاح پروانه فعالیت شرکت هم هستیم اما نخواستیم منتظر تکمیل همه موضوعات شویم و سپس شروع به‌کار کنیم. ما در دوره‌ای به‌سر می‌بریم که فرمان «اقتصاد مقاومتی» صادر شده است بنابراین همزمان، فرآیندهای کارمان را در همه حوزه‌ها استارت زده‌ایم. ان‌شاءالله با تکمیل این پروژه‌ها، با ایرانیان نتی که پروانه‌اش اصلاح شده، پروژه‌های ناموفقش یا متوقف شده یا با تغییر طرح‌ها، سودآور گشته‌اند روبرو می‌شویم.
شریک استراتژیک شما در اجرای پروژه‌ها و انجام قرار‌دادهای‌تان شرکت‌های وب است، چه پروژه‌های مشترکی را باهم دنبال می‌کنید؟
پروژه دیتاسنتر را با تشکیل یک کنسرسیوم با شرکت «های وب » به‌صورت مشارکت مساوی در هزینه و درآمد کلید زده‌ایم همانطور که در پاسخ به پرسش قبل گفتم برای این کار سه هزارمیلیارد ریال هزینه شده است. پروژه بسیار خوب و درآمدزایی است و درعین حال یکی از ملزومات شبکه ملی اطلاعات که نگهداری داده و محتوای داخلی در مراکز داده داخل کشور است که آن را حمایت کرده‌ایم. پروژه فیبر خانگی کرج را هم سال گذشته تغییر داده و به‌صورت مشارکتی با یک شرکت FCP قرارداد بستیم. هردو پروژه دورنمای توسعه‌ای خوبی دارند و قطعا درآمدزایی چشمگیری خواهند داشت. در حوزه شبکه‌های انتقال مخابراتی نیز شرکت «های‌وب» علاوه بر اینکه مشتری سرویس‌های این شبکه در تمام کشور هستند بلکه برای مشارکت در توسعه آن و به خصوص در نقاط روستایی نیز اعلام آمادگی کرده است یعنی این بنگاه اقتصادی یک شریک تجاری تمام قد محسوب می‌شود.
شنیده شده، با شرکت‌های وب کنسرسیومی تشکیل داده‌اید، این کنسرسیوم برای چه منظوری است؟
در حوزه دیتاسنتر که اشاره شد با های‌وب که تقریبا می‌توان آن را بزرگ‌ترین شریک تجاری‌مان خواند با عقد یک قرارداد مشارکت کنسرسیوم کار را شروع کردیم و در حوزه‌هایی همچون فیبر خانگی کرج و انتقال نیز با این بنگاه موفق اقتصادی همراه و همکار و شریک تجاری هستیم.
آیا برنامه ورود به بازار سرمایه را در شرکت اصلی یا شرکت‌های زیر مجموعه دنبال می‌کنید؟
ما بنگاهی اقتصادی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستیم هدف اول‌مان خدمات‌رسانی و سپس کسب حداکثر سود است. در چارچوب پروانه‌مان وارد هر مارکتی که دو هدف فوق را محقق کند می‌شویم. باتوجه به سرمایه اولیه شرکت و ارزیابی مجدد آن و وجود سهامداران حاکمیتی قدرتمند و همچنین سودده شدن پروژه‌های شرکت، آماده ورود به بازار سرمایه نیز هستیم.
