توافق سه‌جانبه سوآپ گازی

قرارداد سه‌جانبه سواپ (انتقال) سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق ایران با حضور آیت‌الله سیدابراهیم رییسی و الهام علی‌اف به امضا رسید. بر اساس این توافق که در حاشیه اجلاس سران اکو در ترکمنستان توسط وزرای نفت ایران و جمهوری آذربایجان به امضا رسید، ترکمنستان روزانه ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز به جمهوری آذربایجان می‌فروشد. این گاز از مسیر ایران به جمهوری آذربایجان ترانزیت (سواپ) خواهد شد. ایران گاز مصرفی مورد نیاز خود در پنج استان کشور را از حق انتقال این گاز برداشت خواهد کرد. این قرارداد از اول دی‌ماه امسال بدون سقف زمانی اجرا می‌شود.

این قرارداد سه‌جانبه علاوه بر مزایای اقتصادی، باعث تقویت مناسبات و همکاری‌های منطقه‌ای خواهد شد. بر اساس قرارداد سواپ، ایران در مرز ترکمنستان گاز صادراتی از این کشور را تحویل گرفته و ما به ازای آن را در مرز جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهد. این قرارداد بزرگ گازی میان ایران ترکمنستان و آذربایجان، در فاصله ۴ ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم، اتفاقی مهم در عرصه اقتصادی-سیاسی محسوب می‌شود که می‌تواند منافع مهم و تاثیرگذاری را برای ایران در سایه همکاری‌های منطقه‌ای به همراه داشته باشد. بر اساس این قرارداد ایران ضمن بهره‌برداری از درآمد سواپ گازی، سالانه بین ۱ و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز را از مسیر سرزمینی خود به آذربایجان منتقل خواهد کرد. یکی از دستاوردهای این قرارداد، تامین گاز استان‌های شمالی که طی ۸ سال گذشته گهگاه و به دلیل اهمال برخی، به یک مشکل اساسی تبدیل می‌شد. از سوی دیگر ورود ایران به یک قرارداد سه جانبه تامین انرژی و قرار گرفتن کشورمان در مسیر استراتژیک انتقال گاز می‌تواند در آینده ضمن افزایش همکاری‌های منطقه‌ای، از بروز تنش‌های سیاسی با همسایگان جلوگیری کند. این قرارداد سه‌جانبه پس از سال‌ها تنش گازی میان ایران و ترکمنستان و آذربایجان که حتی در مواردی به دلیل بی‌تدبیری‌ها به صدور برخی احکام بین‌المللی منجر شده بود جهشی بلند در ارتقای جایگاه ایران در امنیت انرژی منطقه منجر خواهد شد؛ مساله‌ای که دستاوردی مهم برای دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم محسوب می‌شود.