افزایش قیمت دلار؛ دلایل واقعی اقتصادی یا جو روانی؟

گروه بانک و بیمه|

 قیمت دلار در بازار آزاد ارز روز سه شنبه 16 آذر 1400 بازهم افزایش یافت و از ساعات صبح با قیمت 30هزارو730 تا عصر به قیمت 30 هزار و 950 تومان، در نوسان بوده است. برخی خریداران نیز اعلام کرده‌اند که موقع خرید به خاطر دلال بازی‌های متعدد، عملا قیمت بالای 31 هزار تومان معامله می‌شود. همچنین قیمت یورو 35 هزار تومان، و درهم امارات 8 هزار و 410 تومان اعلام شده است.  به هنگام بازدید صالح آبادی رییس کل بانک مرکزی از صرافی‌های فردوسی، نرخ خرید دلار بر تابلوهای صرافی میدان فردوسی ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان و نرخ فروش ۲۸ هزار و ۸۰۰ تومان بود و دلالان دلار را با رقم ۳۰ هزار تومان خرید و به قیمت ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروختند. به عبارت دیگر، نرخ ارز عملا به 31500 تومان رسیده است.   برخی خریداران ارز به خاطر محدودیت فروش ارز در صرافی‌ها در مقابل مدارک، و همچنین محدودیت‌های پرداخت و سقف پرداخت، انتقادهایی را مطرح کرده و می‌گویند اگر کسی قرار باشد برای سفر ماه‌های آینده یا مخارج دانشجو، ارز خریداری کند، عملا چاره‌ای جز خرید دلار آزاد و پذیرش مشکلات آن ندارد. مشکل خرید ارز به قیمت آزاد، موضوع پرداخت پول و انتقال آن از خریدار به فروشنده است که به خاطر محدودیت در تراکنش، افراد باید به داخل شعب مراجعه کرده و از طریق ساتنا و شماره حساب شبا عمل کنند یا کارت‌های بانک ملت ارایه کنند. همچنین به خاطر مسائل مالیاتی، فروشنده ترجیح می‌دهد که از طریق شبا و ساتنا و از داخل شعب بانک‌ها انجام شود و از طریق کارتخوان عمل نمی‌کنند. در نتیجه بعد از پرداخت پول از طریق شعب بانک‌ها، باید به محل مورد نظر فروشنده مراجعه کنند و ارز خود را دریافت کنند یعنی چند ساعت قبل از دریافت ارز باید پول را بپردازند و بعد منتظر باشند یا به فروشنده مراجعه کنند و همه این موارد عملا استرس و نگرانی برای افراد به خصوص دانشجویان ایجاد می‌کند.  در بازار طلا نیز قیمت سکه به 13.3 میلیون، سکه طرح قدیم 13 میلیون، نیم سکه 6 میلیون و 950 هزار، ربع سکه 3 میلیون و 950 هزار، سکه گرمی 2.4 میلیون تومان، مظنه مثقال 5 میلیون و 722 هزار، یک گرم طلای 18 عیار 1 میلیون و 321 هزار تومان معامله شده است.  نرخ هر دلار در صرافی‌های بانکی (سه‌شنبه، ۱۶ آذرماه) بدون تغییر نسبت به روز گذشته به ۲۷ هزار و ۸۲۳ تومان رسید.قیمت فروش یورو نسبت به روز گذشته با ۲۴ تومان کاهش، برابر با ۳۲ هزار و ۴۲ تومان بود. همچنین قیمت خرید هر دلار ۲۷ هزار و ۲۷۳ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۳۱ هزار و ۴۰۸ تومان اعلام شد.علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۷ هزار و ۴۹۲ تومان و نرخ فروش آن ۲۷ هزار و ۷۴۲ تومان بود.این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۳۱ هزار و ۱۸ تومان و نرخ فروش آن نیز ۳۱ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام شد. همچنین در سامانه نیما در معاملات، حواله یورو به قیمت ۲۷ هزار و ۶ تومان فروخته و حواله دلار به بهای ۲۳ هزار و ۹۳۶ تومان معامله شد.

     افت و خیز سکه  در کانال ۱۳ میلیون تومانی

قیمت سکه (سه‌شنبه، ۱۶ آذرماه) در بازار تهران با ۱۸۰ هزار تومان افزایش نسبت به روز گذشته به رقم ۱۳ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید.همچنین نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان، ربع سکه سه‌میلیون و ۹۲۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۲ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان قیمت خورد. علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۳۱۸ هزار تومان رسید و قیمت هر مثقال طلا نیز پنج‌ میلیون و ۷۱۲ هزار تومان شد. همچنین قیمت اونس جهانی طلا در مقایسه با روز گذشته ۲ دلار افزایش داشت و به قیمت یک‌هزار و ۷۸۳ دلار و ۶۴ سنت معامله شد. مهم‌ترین عوامل موثر در رشد قیمت طلا و سکه، بالا رفتن نرخ دلار و اونس جهانی است. نرخ دلار در صرافی‌های بانکی در مقایسه ثابت بود. قیمت اونس جهانی طلا هم در مقایسه با روز گذشته ۲ دلار افزایش داشت. نرخ انواع سکه و طلا با توجه به افزایش قیمت اونس جهانی و التهاب بازار ارز در روزهای گذشته افزایش یافت.  در حالی که تقویت دلار و رشد سوددهی اوراق قرضه دولت امریکا بر جذابیت بازار طلا تاثیر گذاشته و دامنه نوسان قیمت فلز زرد را در محدوده 4 دلار حفظ کرده است قیمت طلا شاهد نوسان جزئی بود. بر اساس این گزارش، قیمت هر اونس طلا با 0.01 درصد کاهش به 1778 دلار و 46 سنت رسید. قیمت فلز زرد در معاملات آتی برای تحویل در ماه فوریه هم با 0.06 درصد کاهش به 1778 دلار و 50 سنت رسید. 

  افزایش قیمت دلار  دلایل واقعی اقتصادی یا جو روانی؟

قیمت دلار در حالی همزمان با مذاکرات وین برای بازگشت آمریکا به برجام دچار نوسان شده که عرضه ارز در بازار متشکل ارزی در سال جاری ۳.۷ برابر سال قبل بوده و کمبودی در بازار وجود ندارد؛ بنابراین رشد قیمت ارز بیش از آنکه تابعی از شرایط اقتصادی باشد، تحت تاثیر جو روانی است. افزایش قیمت دلار در روزهای گذشته به یکی از مهم‌ترین اخبار اقتصادی کشور تبدیل شده و تحلیل‌های مختلفی درباره آن صورت گرفته است.در این میان باید به این سوال پاسخ داد که آیا این افزایش از پشتوانه اقتصادی برخوردار است یا این افزایش را باید به‌طور دیگری تحلیل کرد. پیش از شروع مذاکرات وین، بازار ارز روند متعادلی را طی می‌کرد و همزمان با مذاکرات نیز این روند در بازار رسمی ادامه داشت و دلار مابین کانال ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان در حال جابه‌جایی بود. از روز شنبه هفته جاری اما برخی کانال‌های تلگرامی، اقدام به اعلام قیمت‌های افزایشی و جهت دادن به بازار کردند و تلاش داشتند تا نرخ دلار در بازار آز اد را تا سقف ۳۱ هزار و ۶۰۰ تومان بالا ببرند؛ قیمتی که میزان معامله واقعی روی آن مشخص نبود و از همین رو به دلیل کاهش تقاضای دلار در بازار، بسیاری از تحلیلگران آن را غیرمنطقی می‌دانستند. آیت‌الله رییسی، رییس‌جمهوری در نشستی با دانشجویان دانشگاه شریف به مناسبت روز دانشجو درباره افزایش قیمت دلار گفت: «برخی شبانه روز در تلاشند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند و مذاکرات را به اقتصاد گره بزنند تا خواسته‌های خود را به ملت ایران تحمیل کنند». وی تاکید کرد: «منابع ارزی موجود در وضعیت خوبی قرار دارد و بر خلاف روزهای اولی که دولت را تحویل گرفتیم، نگران وضعیت نیستیم». از سوی دیگر باید به این مساله نیز دقت کرد که در ۲۷ مهرماه سال ۹۹ نیز دلار تا خط مقاومت ۳۱ هزار ۹۰۰ تومان پیش رفت و قیمت ادعایی این روزها، هنوز این خط مقاومت را نشکسته است.

در مهرماه نیز پس از یک نوسان آنی قیمت دلار با یک پولبک (اصلاح قیمتی) به سرعت بازگشت محسوس کاهشی داشت و حتی در سامانه نیما تا کانال ۲۲ هزار تومان نیز برگشت داشت. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که احتمال دست‌کاری قیمت دلار در روزهای آینده با هدف تحت تاثیر قرار دادن جو روانی مذاکرات وجود دارد اما بار دیگر به دلیل عدم وجود تقاضا برای دلار با قیمت غیرمتعارف، بازگشت سریع غیرقابل اجتناب خواهد بود.