مصوبات مسیر بورس را تغییر می‌دهد
تعادل|
بازارسرمایه این روزها نسبتا عملکرد مثبتی دارد، سهام موجود در بازار آرام آرام جان می‌گیرند و شاخص کل و هم وزن نیز وارد روند صعودی شده‌اند. البته عوامل بنیادی و ورود نرخ ارز در سامانه نیما به 24 هزارتومان در کنار ارزندگی تک سهم‌ها تاثیر مطلوبی روی این روند داشته است.
همچنین تصویب 10 مصوبه برای کمک به بازارسرمایه در ستاد اقتصادی دولت با اصرار و هشدار وزیر اقتصاد و کاهش هزینه‌های تمام شده صنایع بورسی و تقویت قابل‌توجه صندوق تثبیت بازار را باید با دقت بیشتری مورد توجه قرار داد. به دنبال این امر شاخص بورس بار دیگر ابرکانال ۳/۱میلیون واحدی را باز پس گرفت.
پیش از آن نیز روابط عمومی سازمان بورس در یک مانور همه‌جانبه رسانه‌ای، در تلاش برای توجیه سیاست‌های وزارت اقتصاد در قبال بازار سرمایه از پیشرفت‌های چشمگیر مذاکرات وزارت اقتصاد با دیگر وزارتخانه‌ها و سازمان برنامه و بودجه در حمایت از بازار سرمایه خبر می‌داد. با این حال اما حضور و اظهارات خاندوزی در تلویزیون آب سردی بر سر فعالان بازار سرمایه بود. وزیر اقتصاد در این گفت‌وگو تنها به اظهارات کلی بسنده کرد و بسته‌بندی حمایت از بازار سرمایه را منوط به تصویب در ستاد اقتصادی دولت اعلام کرد! این در حالی بود که رییس سازمان بورس پیش از این خبر از تصویب آن داده و حتی جزییاتی از آن درباره تقویت صندوق تثبیت بازار سرمایه را نیز اعلام کرده بود. حضور خاندوزی در این گفت‌وگو نتوانست انتظار اهالی بازار را برآورده کند. بر همین اساس مطالبه استعفا یا سوال از وزیر اقتصاد مجددا به صدر درخواست‌های فعالان بازار سرمایه بازگشته است.
می‌توان مهم‌ترین بخش صحبت‌های وزیر اقتصاد را در حوزه اصلاح روند نظارت بر روی معاملات دانست. وی می‌گوید: شفاف‌سازی‌هایی در حوزه نظارت و مقام ناظر بورس رخ خواهد داد و دستور آن را به رییس سازمان بورس دادم و وعده کردند در همین ایام پیش‌رو، شفاف‌سازی‌های خوبی در زمینه نظارت و مقام ناظر در بورس انجام شود.
او همچنین درباره بسته ۱۰بندی حمایتی بورس توضیح داد: جزییات بسته ۱۰بندی تقویت بازار سرمایه بعد از اینکه مصوبه نهایی آن در ستاد اقتصادی دولت انجام شد اعلام می‌شود. در صورت تصویب بسته حمایتی از بورس، اجرای آن تا پایان سال ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت. خاندوزی همچنین درباره عرضه اوراق دولتی در بورس مجددا مدعی آن شد که دولت تاکنون برداشتی از بورس نداشته است.
وزیر اقتصاد می‌گوید: در کل این دوره و تا به امروز، دولت به میزان ۵۹ هزار میلیارد تومان اوراق نقدی منتشر کرده است. همچنین، ۷۰ هزار میلیارد تومان بابت اوراق قبلی به بازار و مردم بازگردانده شده است. یعنی دولت نه تنها معادل اوراقی که منتشر شده، برنگردانده، بلکه وضعیت دولت به میزان ۱۱ هزار میلیارد تومان نیز منفی است. به عبارت دیگر، در این دو سه ماه گذشته، دولت نه تنها از بازار سرمایه برداشتی نداشته، بلکه منابعی را نیز به بازار برگردانده است.
خاندوزی اظهار می‌کند: اتفاقی در مورد فرمول معادن رخ نداده و همان روال قبل است. فرمول محاسبه نرخ گاز خوراک و سوخت نیز تغییر نمی‌کند هر چند معتقدم فرمول معیوب است اما سقفی برای آن قرار است تعیین شود. برای این موضوع یک برنامه اصلاح ساختار نظارتی به شکل جدی در دستور کار شورای عالی وجود دارد که عملیاتی شدن آن شروع شده و چند گام هم برداشته شده است تا یک سهام در ساعت ۹ و ۱۲ صبح نباید اختلافات عجیب داشته باشد که این شرایط کنترل شده است و برای آن، برنامه نظارتی و شفاف شدن عملکرد مقام ناظر را خواسته است.
وی ادامه می‌دهد: مطالبه ما این است که شفافیت مساله نظارت در کوتاه‌ترین زمان ممکن رخ دهد. وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در خصوص کمک به بازار سرمایه بین وزارت اقتصاد و سازمان برنامه اختلاف‌نظر ایجاد شده است نیز گفت: اصلا این خبر دقیقی نیست و همیشه اختلافات کارشناسی در داخل دستگاه‌های دولت‌ها وجود داشته است، ولی در ستاد اقتصادی دولت به یک تصمیم نهایی می‌رسیم.
خاندوزی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا دولت برای جبران کسری بودجه به نوعی، از بازار سرمایه کمک می‌گیرد و به عبارتی دست در جیب مردم در حوزه سرمایه می‌کند؟ می‌گوید: در برخی موارد خلط غیرکارشناسی در محافل عامه وجود دارد که مسائل را با هم قاطی می‌کنند؛ واقعیت این است که دولت به بسیاری از پیمانکاران خود به علت اینکه وجه نقد ندارد اوراق می‌دهد که سررسید‌های مختلفی دارد و برخی اوراق هم از سال‌ها پیش صادر شده است و این در همه دنیا روال است و اگر بانک مرکزی کار نرخ بین‌بانکی خود را به خوبی انجام دهد، ضرر و خطری برای بورس و بقیه بازار‌ها ایجاد نمی‌شود.
او همچنین بدون اشاره به وضعیت بازار سرمایه از ابتدای دوره وزارت خود، مجددا توپ را در زمین مسوولان دولت دوازدهم انداخته و توضیح می‌دهد: از ابتدای سال پیش درمدت کمتر از ۶ ماه، شاخص بورس چهار برابر افزایش غیرعادی پیدا کرد و ناگهان ۴۵ درصد، افت شدید رخ داد و موجب شد نه تنها بسیاری از سرمایه‌ها از دست رفت و دعوت‌های غیرکارشناسی، زندگی میلیون‌ها نفر از مردم را دچار زلزله کرد بلکه به اصل اعتماد به سیاست‌گذاری دولت در این زمینه آسیب رساند. این مشکلات و اعتمادسوزی‌ها، زمان بسیاری لازم دارد تا جبران شود.
این مسوول اضافه می‌کند: از جهت سیاست‌هایی که در بازار سرمایه در پیش گرفته می‌شود بر همان عهدی که در جلسه رای اعتماد مجلس، عرض کردم هستم، اما آن مبتنی بر اصلاح بازار سرمایه و بورس بود. ذات بازار سرمایه، ریسک است و بالا و پایین و نوسان دارد، اما نکته این است با یک دماسنجی مواجه هستیم که همه سیاست‌ها و اتفاقات خارجی و داخلی اقتصاد، خود را در آن، نشان می‌دهد. وزیر امور اقتصادی و دارایی اظهار می‌کند: به همین علت در دنیا، فقط یک فرد یا وزیر اقتصاد را مسوول اتفاقات بازار سرمایه نمی‌دانند؛ وظیفه وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان مقامی که رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و رییس شورای عالی بورس را معرفی می‌کند، پاسداشت این بازار است که بتواند به شکل کارآمد و با نظارت و کمترین رانت و از بین رفتن حقوق مردم، کار کند. معمولا در بازار سرمایه پس از سال‌هایی که جهش‌های بالا داشتیم، بازار در آرامش فرو می‌رفت تا زمانی که امکان خیز بعدی فراهم شود. در ۱۰۰ روز اخیر در بازار سرمایه یکی از اتفاقات این بود که زمان صدور بسیاری از مجوز‌هایی که فعالان اقتصادی می‌خواستند را کاهش دادیم و اگر مدارک کامل باشد، بیشتر از سه هفته برای صدور مجوزها، زمان لازم نیست. اگرچه او درباره جزییات این روند پرشتاب جزییات بیشتری ارایه نکرد!
خاندوزی می‌گوید: در مورد افزایش سرمایه شرکت‌ها هم قبلا شرکت‌ها مدت‌ها منتظر بودند تا سازمان بورس، این افزایش سرمایه را تایید کند، اما اکنون سه تا چهار روز زمان لازم است! او افزود: در این ۱۰۰ روز، کار پذیره‌نویسی نخستین شرکت پروژه تاریخ کشور به زودی انجام می‌شود که می‌تواند مورد اقبال مردم قرار گیرد. خاندوزی در حالی این اظهارات را بیان کرده که بورس در بدترین وضعیت نقدینگی خود قرار دارد و فعالان بازار نسبت به پذیره‌نویسی‌های جدید در شرایط فعلی هشدار می‌دهند. خاندوزی در ادامه اضافه کرد: در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان، نماد یکی از معروف‌ترین شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه حمل‌و‌نقل و ترافیکی کشور وارد شد و اتفاقات دیگر به ویژه در حوزه نظارت رخ خواهد داد.
بررسی اظهارات خاندوزی به روشنی نگاه وزارت اقتصاد در حوزه‌های تخصصی را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد وزیر اقتصاد نه تنها برنامه‌ای در حوزه بازار سرمایه ندارد بلکه در حوزه‌های دیگر اقتصادی اعم از ارز و تورم نیز نقشه راه اجرایی در دست ندارد و همچنان به تکرار کلی‌گویی‌های گذشته در جلسه اخذ رای اعتماد ادامه می‌دهد. بر همین اساس به نظر می‌رسد سایه استیضاح از هر زمان دیگری بر سر احسان خاندوزی سنگینی می‌کند.
مصوبات و بازار
امیرعلی امیرباقری، تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص ده مصوبه اخیر وزیر اقتصاد می‌گوید: بهترین عملکر‌دهایی که می‌تواند نشان دهد اظهارات وزیر اقتصاد چه تاثیری در بازار سرمایه دارد، خود بازار است! واکنش روز گذشته بازار چندان دلچسب نبود. به این علت که بازار می‌داند ما در سطح کلان با کسری بودجه مواجه هستیم، احتمالا مواد اولیه ارزان‌قیمت که مزیت رقابتی برخی از سهام و صنایع بود از این پس مانند گذشته وجود نخواهد داشت. اتفاقا از آنجا که این صنایع، مادر و تاثیرگذار و جهت‌دهنده در بازار محسوب می‌شوند در نتیجه طبیعتا روی بقیه بازار هم می‌توانند فشار فروش ایجاد کنند.
فعالان بازار سرمایه بسیار مشتاق بودند که نرخ خوراک و مواردی که مستقیما در صورت‌های مالی می‌نشیند و روی EPS شرکت‌ها تاثیرگذار، قابل برآورد و کمی است در صحبت‌های آقای وزیر عنوان شود، اما متاسفانه حرف‌ها کیفی بود و چندان سنجش آنها برای فعالان بازار سرمایه قابل اعتماد و اتکا نبود.
واقعیت این است که شرایط حال حاضر بازار سرمایه به یک شخص و دو شخص باز‌نمی‌گردد و اینکه انتظار داشته باشیم با استیضاح یک وزیر یا اخبار هیجانی مجددا بتوانیم رونق را به صورت پایدار به کلیت بازار بازگردانیم، انتظار ناروایی است.
چه ایشان استیضاح شوند یا خیر، کلیت بازار عموما برمبنای تورم انتظاری، تورم حاضر، نرخ ارز، وضعیت سیاست خارجی و مواردی از این دست حرکت می‌کند. اینکه بخواهیم این اتفاقات را بر کلان بازار در بلندمدت موثر بدانیم به نظر من آدرس غلط دادن به بازار است. در همین باره لازم است تاکید کنم ظرف یک سال و نیم گذشته افراد به ارتباط هر موردی با بازار پرداخته‌اند غیر از کمیت‌های اصلی و اساسی که بر بازار موثر است! طبیعی است نرخ ارزی که مورد انتظار فعالان بازار بود و در شاخص دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی روی رقم ۵۰ و ۶۰ هزار واحد قرار داشت شکسته و اصلاح شود و حالا هم چشم‌انداز افزایشی برای آن تصور نشود، فشار بر بازار سرمایه وارد می‌کند. بنابراین افراد باید در تحلیل‌ها به پارامترهای مورد نظر خود وزن معقول و مناسب بدهند.
