چهار اولویت مهم وزارت جهاد

بخش خصوصی خواستار «اصلاح الگوی مصرف آب در کشاورزی» و «تمرکز بر خدمات و صادرات محصولات کشاورزی» در استان تهران شد. اعضای اتاق تهران همچنین تاکید کردند، با توجه به بحران آب و مساله فرونشست زمین، افزایش سطح زیرکشت به زیان پایتخت است و سیاست‌ها باید به سمت بهبود بهره‌وری و الگوی کشت مناسب برود. از طرفی، با توجه به اینکه موضوع باقیمانده سموم، به‌طور مستقیم بر سلامتی مردم اثرگذار است، اتاق تهران از وزارت جهاد کشاورزی خواست که اولویت اول خود را بر رفع این مساله قرار دهد. از آن‌سو، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران وضعیت بازار محصولات کشاورزی به ویژه کالاهای اساسی، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و آسیب‌پذیری جدی منابع پایه تولید شامل آب و خاک را جزو چالش‌های حوزه کشاورزی دانست. 

    سیمای کشاورزی در پایتخت

در این نشست، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران، تصویری از سیمای کشاورزی استان ارایه کرد. ایوب فصاحت با اشاره به اینکه استان تهران با ۱۳۸۴۲ کیلومتر مربع وسعت، سهم 5 درصدی در تولید محصولات کشاورزی کشور را دارا است، گفت: در حال حاضر 14604 واحد تولیدی و خدماتی در بخش‌های دامداری، مرغداری، پرورش ماهی، گلخانه و صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان فعال هستند.

او در ادامه با اشاره به آمار محصولات مختلف کشاورزی در تهران گفت: به‌رغم وسعت اندک استان تهران و جمعیت بسیار بالای ساکن در آن 44 درصد از نیاز سبد پروتئینی در داخل استان تهیه ‌می‌شود. از سوی دیگر افزایش روزافزون جمعیت و نیاز تامین یا افزایش ضریب امنیت غذایی در داخل استان، ‌می‌توان با افزایش جذب ‌سرمایه‌گذار برای احداث مزارع بزرگ (مگافارم)، فعال‌سازی واحد‌های غیرفعال و نیمه‌فعال، ایجاد بستر‌های علمی نوین در تولید محصولات و نیز ایجاد زنجیره‌های تولید از طریق رفع موانع، در تمامی محصولات اساسی پروتئینی سبد خانوار به خودکفایی رسید و در عین حال افزایش چشمگیر رشد اقتصادی بخش کشاورزی و همچنین استان را محقق کرد.

او همچنین با بیان اینکه احداث صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی جهت جذب ماده خام کشاورزی الزامی به نظر ‌می‌رسد، ادامه داد: از این رو، ترغیب ‌سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای ورود به این بخش، موجب ایجاد ارزش افزوده محصولات و نیز رشد اقتصادی بسیار بالایی در استان خواهد شد و حتی ‌می‌توان در افق پیش رو به صادرات داخلی و خارجی نیز نظری داشت.

فصاحت در ادامه به ظرفیت‌های استان تهران در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: وجود بیش از 30 درصد سطح گلخانه‌های کشور در استان تهران با تولید 812 هزار تن محصولات گلخانه‌ای و تولید بیش از یک میلیون و 450 هزار شاخه گل بریده که قابلیت صادرات در طول ایام سال را دارند. همچنین تولید بیش از یک میلیون و 245 هزار تن شیر خام و ظرفیت جذب سه میلیون و 958 هزار تن ماده خام جهت فرآوری و ایجاد ارزش افزوده، دسترسی به باراندازها و وجود پایانه‌های هوایی، در دسترس بودن گمرکات و در دسترس بودن پایانه‌های صادراتی گل وگیاه و سبزی وصیفی در استان از جمله این ظرفیت‌هاست.

رییس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران در ادامه سخنان خود، وضعیت بازار محصولات کشاورزی به ویژه کالاهای اساسی، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و آسیب‌پذیری جدی منابع پایه تولید شامل آب و خاک را جزو چالش‌های حوزه کشاورزی دانست. او پیشنهاداتی را هم برای توسعه کشاورزی تهران مطرح کرد که همکاری بسیار نزدیک در حوزه صادرات، همکاری در انتقال آخرین تجربیات روز دنیا در کشاورزی و بازار محصولات و همکاری در حوزه تنظیم بازار استان از جمله این پیشنهادات بود.

    وزارت جهاد سیاست‌هایش را  تغییر دهد

پس از ارایه این گزارش، اعضای حاضر در این جلسه نیز به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند. محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به مساله آب در کشور، پیشنهاد کرد که با همکاری دانشگاه‌ها موضوع اصلاح الگوی مصرف آب در حوزه کشاورزی مورد پیگیری قرار گیرد.

رییس اتاق تهران نیز به مساله باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه موضوع باقیمانده سموم، به‌طور مستقیم بر سلامتی مردم اثرگذار است، وزارت جهاد کشاورزی باید اولویت خود را بر رفع این مساله قرار دهد. خوانساری در ادامه با بیان اینکه باقیمانده سموم روی صادرات محصولات کشاورزی نیز اثر گذاشته و موجب عودت این محصولات از بازارهای صادراتی ‌می‌شود، گفت: سال‌هاست که کشور با این مساله روبروست؛ اما رسیدگی به آن، میان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت  پاسکاری ‌می‌شود.

رییس اتاق تهران در ادامه سخنانش با بیان اینکه کشور از لحاظ دسترسی به آب نیز با محدودیت مواجه است، گفت: بخش عمده‌ای از منابع آب در حوزه کشاورزی مصرف ‌می‌شود و یکی از دلایل مصرف بالای آب در این بخش، خرد بودن اراضی کشاورزی است؛ چرا که معمولا این اراضی به صورت غرقابی آبیاری ‌می‌شود. اگر قرار است که وزارت جهاد برای تک‌تک این زمین‌ها سند صادر کند، شرط صدور سند، تجمیع این اراضی تعیین شود تا به این وسیله، صرفه‌جویی در مصرف آب نیز محقق شود. خوانساری همچنین گفت که تولید برخی از محصولات کشاورزی نظیر هندوانه نیز با این میزان آب‌بری، ضرورتی ندارد در مقابل اجرای کشت فرامنطقه‌ای می‌تواند بخشی از نیاز کشور به محصولات کشاورزی  را تامین کند.

در ادامه، مریم خزاعی، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، با بیان اینکه ضرورت داشت، در گزارش ارایه شده، وضعیت تولید استان در نیمه نخست سال جاری نیز تبیین شود، گفت: بر اساس گزارشی که بانک مرکزی اخیرا منتشر کرده، ارزش افزوده واقعی بخش کشاورزی، منفی 2 درصد بوده است. البته اینکه ارزش افزوده کشاورزی استان تهران نیز شامل این رشد منفی بوده مشخص نیست. اما در جلسه امروز عنوان شد که مصرف برق حوزه کشاورزی در نیمه نخست سال جاری 12 درصد رشد داشته است. کاهش ارزش افزوده در مقابل افزایش مصرف برق، نشان‌دهنده کاهش بهره‌وری در این بخش است و ضرورت دارد که به این مساله توجه شود.

حشمت‌الله عسگری، معاون هماهنگی و اقتصادی استانداری تهران هم با اشاره به اینکه بخش کشاورزی در دنیا سودآور نبوده و معمولا با حمایت‌ها و معافیت‌های دولتی سرپاست گفت: به جز یک الی دو شهرستان استان تهران، کشاورزی معیشتی در سایر نقاط استان توجیه ندارد.

او با بیان اینکه در طول یک دهه گذشته، هر سال، سهم کشاورزی در استان کاهش یافته است، ادامه داد: اگر همین روند ادامه پیدا کند، تولید کشاورزی در میان شاخص‌‌های اقتصادی استان گم می‌شود. در حالی که ‌می‌توان با تمرکز بر خدمات و صادرات محصولات کشاورزی در استان، سهم بخش کشاورزی را حفظ کرد. عسگری همچنین در مورد برنامه سال‌ آینده دولت در حوزه خرید تضمینی گندم گفت که برای سال آینده، فروش فراتر از قیمت تضمینی برای کشاورز پیش‌بینی شده و چنانچه خریداری برای گندم کشاورزان نبود، دولت خود اقدام به خرید می‌کند.

حسن فروزان‌فرد، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم به ضرورت پیگیری رفع مساله باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی اشاره کرد. در ادامه، سایر حاضران نیز نظرات خود را بیان کردند و پس از آن، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران توضیح داد که این سازمان، در مورد موضوع باقیمانده سموم در حال بررسی است.

او گفت: کاهش ارزش افزوده بخش کشاورزی نیز ناشی از کاهش تولید محصولات دامی به دلیل خشکسالی و کمبود آب است. اما امیدواریم که با کمک استانداری به بالاترین بهره‌وری در حوزه کشاورزی دست پیدا کنیم. فصاحت سپس توضیح داد که نقاط اجرای پروژه مگافارم نیز شناسایی شده و با اجرای این طرح، تولید مرغ از مرز 50 درصد نیاز استان عبور خواهد کرد. 

در همین حال، خوانساری توصیه کرد که سازمان جهاد کشاورزی به دلیل وضعیت آب و فرونشست زمین، در استان تهران به دنبال افزایش تولید کشاورزی نباشد؛ چرا که افزایش سطح زیرکشت در این شرایط خطرناک بوده و شایسته است که نهادهای متولی تمرکز خود را به افزایش بهره‌وری معطوف کنند.

در ادامه، محسن منصوری، استاندار تهران و رییس شورای ‌گفت‌وگوی استان، طی سخنانی از سفر استانی هیات دولت به پایتخت خبر داد و با اشاره به مساله تغییر کاربری اراضی کشاورزی استان، گفت: دلیل این میزان تغییر کاربری این است که به نیاز مردم پاسخ داده نشده است. ضمن آنکه صد درصد اراضی که با تغییر کاربری آن برخورد شده، به کاربری قبلی خود باز نمی‌گردد. به هر حال، بخشی از مردم ترجیح‌ می‌دهند که از شلوغی و ازدحام تهران فرار کنند. بنابراین باید زمین‌های غیرکشاورزی را برای این دسته از مردم آماده کنیم. منصوری در ادامه با تاکید بر مزیت‌های استان تهران در دسترسی به بازارهای صادراتی، از ضرورت تمرکز بر این حوزه و ارزآوری به کشور سخن گفت. او افزود: اگر به سراغ افزایش تولید کشاورزی برویم، ضرر خواهیم کرد. او همچنین بر توسعه فاضلاب و بازچرخانی آب در استان تاکید کرد.