قدرت خرید مردم با حذف ارز ترجیحی بیشتر می‌شود

ساسان شاه‌ویسی کارشناس اقتصادی

این شائبه که با حذف ارز ۴۲۰۰ گرانی و تورم سرسام‌آوری ایجاد می‌شود صحیح نیست چرا که حذف ارز ترجیحی برای ثبات در سیاست‌های پولی الزامی است و مانع ایجاد رانت می‌شود. دولت با مدیریت ضعیف نتوانست کالا با دلار 4200 تومانی را به دست مصرف‌کننده برساند و مردم تاوان این ضعف و فساد ایجاد شده در چرخه واردات تا توزیع را پرداخت کردند. قطعا تغییرات نرخ ارزی، افزایش قیمت‌ها را همراه دارد. اصرار و اجرای نرخ ارز پایین نه تنها موجب رانت و افزایش فساد شده است، بلکه نرخ موثر تورم وارده بر قدرت خرید خانوار بیش از دوره قبل فزونی گرفته است. تغییر در نحوه تخصیص ارز ترجیحی به مثابه یک جراحی است و قطعا منجر به مقداری درد مزمن که افزایش قیمت نرخ است، می‌شود. اما اگر نرخ ارز شناور مدیریت شده باشد، چه بسا منافعی که از ضرب و تقسیم جدید حاصل می‌شود را بتوان در جای خودش مانند نهادهای حمایتی توزیع و هزینه‌ها را سرشکن کرد. بی ثباتی در اجرای این سیاست، بخشی از طرح تحول اقتصادی را متوقف کرد و رقابت در بازار را به چالش کشید. همچنین قدرت رقابتی تولید ملی و صادراتی را با مشکل رو به رو ساخته است. سیاست رقابتی کردن بازار روشی صحیح و اقتصادی است و اگر هدف اصلی سیاست حمایت از مصرف‌کننده است باید حلقه آن با تجربیات سال‌های گذشته در توزیع هدفمندی یارانه‌ها کامل شود یعنی با آسیب‌شناسی وارد مرحله اصلاح یارانه‌ها شویم و به صورت آزمون و خطا پیش نرویم. سیاست ارزی یا باید حامی مصرف‌کننده و اقشار آسیب‌پذیر باشد یا سیاست حفظ ثبات بازار مورد توجه باشد. با در پیش گرفتن سیاست حفظ ثبات بازار در نتیجه به هدف نهایی که همان حمایت از قشر آسیب پذیراست منجر خواهد شد. ضمن آنکه از راه ثبات اقتصادی گروه‌های هدف شناسایی می‌شوند و مورد حمایت قرار می‌گیرند. حلقه اصلی نظام توزیعی رساندن کالاهای اساسی به اقشار حمایت پذیر است. اگر نظام توزیعی دچار اختلال و اشکال باشد و به صورت صحیح عمل نکند قطعاً سیاست‌های اتخاذی را ناکارا و چه بسا متضاد با هدف غایی خواهد کرد. حتی اگر سیاست ارزی را از رقابتی در بازار به سمت حمایت از اقشار آسیب پذیر تغییر داده ولی نظام توزیعی مناسبی نداشته باشد قطعا راه به جایی نخواهید برد. باید تکلیف خود را با اصل ارز 4200 تومانی روشن کنیم؛ لذا سیاست‌های عمومی و مالی کشور باید با مردم در میان گذاشته شود و بر اساس کارکردها، تورم واضح را بازگو کنیم و نیز بگوییم این ابزار‌ها تا میزانی قدرت خرید را بازگشت پذیر می‌کند.