زنجیره تولید کالاهای پایه در راه بورس کالا
گروه بازارسرمایه|
پس از راه‌اندازی تالار حراج باز بورس کالای ایران در اواخر سال گذشته و استقبال ایمیدرو و شرکت‌های معدنی از این تصمیم و عرضه‌های موفق سنگ آهن دانه‌بندی و کلوخه در این تالار، دیروز شاهد انتشار خبری مبنی بر پذیرش سنگ آهن چادرملو به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ آهن کشور در بازار اصلی بورس کالا بودیم. البته پیش از این نیز سنگ آهن کلوخه مجتمع سنگ آهن سنگان در بازار فرعی بورس کالا پذیرش شده بود.
این اتفاق همزمان با پذیرش محصول شرکت‌های حوزه لوله و پروفیل و نورد در بورس کالا و آغاز نام نویسی تولیدکنندگان لوله و پروفیل و مقاطع طویل از اول اردیبهشت ماه در سامانه جامع تجارت نشان‌دهنده ورود کلیه حلقه‌های زنجیره فولاد به بورس کالاست، کما اینکه در ماه‌های پایانی سال ۹۹ پذیرش شرکت‌های نوردی زیادی در بورس کالا رقم خورد.
بورس کالا حلقه مفقوده انتقال محصول از درب کارخانه به دست مصرف‌کننده!
حسین مریدسادات، کارشناس بازارسرمایه درخصوص ورود زنجیره به بورس کالا می‌گوید: کامل شدن ورود زنجیره کالاهای پایه به بورس کالا می‌تواند یک نوید مثبت برای بهبود عملکرد صنایع و رضایتمندی حلقه نهایی چرخه انتقال محصول که منتهی به مصرف‌کننده است را به همراه داشته باشد.
در بازارهای بسیار و در گروه‌های بسیاری دربازار بورس شاهد این موضوع هستیم که هر کجا به نوعی این زنجیره در خود بازار آزاد صورت می‌پذیرد یعنی از درب کارخانه به دست مصرف‌کننده صورت می‌گیرد، قیمت‌های عجیب و غریبی را شاهد هستیم و رانت خواران و ویژه خوارانی در این میان هستند که از این گپ قیمتی میان درب کارخانه تا دست مصرف‌کننده بهره زیادی را می‌برند که می‌تواند ورود کالاهای جدید و تکمیل شدن زنجیره ورود کالاهای پایه به بازار کالا و قیمت‌گذاری منصفانه برای این کالاها نوید بخش این باشد که بازار می‌تواند عملکرد بهتری را داشته باشد. وی ادامه می‌دهد: ما در حال حاضر در زمینه سیمان دیدیم هنگامی که به بورس کالا وارد شد و در آنجا عرضه شد به قیمت منصفانه‌ای رسید و دیگر نه پاکت سیمان ۱۱۰ هزار تومانی را داشتیم و نه قیمت‌های پایین و عجیب و غریب و در قیمت‌های منصفانه معامله می‌شود و در زنجیره فولاد همین ویژگی مشخص است و زمانی که تصمیم‌گیری می‌شود وارد بورس کالا شود و قیمت‌گذاری دستوری حذف شود و به مرحله قیمت‌گذاری برسد اوضاع و شرایط رو به بهبودی می‌رود.
مریدسادات در نهایت می‌گوید: در کل ورود هرگونه کالا به بورس کالا برای اینکه قیمت‌گذاری منصفانه صورت بگیرد و به منظور اینکه دست واسطه‌ها را حذف کند می‌تواند نشانه مثبت برای بازار باشد یعنی سودآوری شرکت‌ها در صورت‌های مالی کاملا مشهود خواهد شد، چون به قیمت‌های بالاتر از درب کارخانه می‌توانند محصولات خود را به فروش برسانند و از طرفی هم به نوعی دست سوداگران بازار را کوتاه خواهند کرد در نهایت اگر بخواهیم به یک جمع‌بندی درباره بورس کالا برسیم بورس کالا می‌تواند یک محل امن برای عرضه کالای کارخانه و در واقع مجتمع‌های تولیدی که درگیر معضل رانت خواری و ویژه خواری هستند باشد و هر چقدر ما بتوانیم عرضه را در بورس کالا داشته باشیم و قیمت‌گذاری منصفانه صورت پذیرد و حلقه‌های واسط بین خریدار و فروشنده را کوتاه کنیم قطعاً محصول به قیمت و با رضایتمندی هر دو طرف یعنی خریدار و فروشنده مبادله خواهد شد و به نوعی کمک خواهد کرد که اقتصادی بهتر از گذشته داشته باشیم.
قیمت‌گذاری دستوری و تبعات آن در اقتصاد
حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارسرمایه به قیمت‌گذاری دستوری و تبعات به‌کارگیری آن در اقتصاد کشور اشاره کرد و می‌گوید: قیمت‌گذاری دستوری منجر به اختلال در سازوکارهای ایجادشده در بازار و تعادل در معاملات می‌شود، در حالی که بهتر است در این زمینه تعیین قیمت از طریق عرضه و تقاضا مورد توجه قرار گیرد. در آینده به دلیل کاهش مقدار تولید و سرمایه‌گذاری، زمینه کاهش عرضه و افزایش قیمت فراهم می‌شود و ضرر اصلی به مصرف‌کننده واقعی باز می‌گردد.
وی با اشاره به تبعات به‌کارگیری قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد کشور توضیح می‌دهد: مهم‌ترین تبعات منفی آن به‌هم‌ریختگی تعادل تقاضا و قیمت‌ها در بازار است، همچنین به لحاظ کمی و کیفی ضرر زیادی به تولید وارد می‌شود که در ادامه چنین اتفاقی با برخی از تورم‌های کاذب کالایی مواجه می‌شویم. ممکن است قیمت‌گذاری دستوری در کوتاه‌مدت به نفع مصرف‌کننده باشد اما در واقعیت و در بلندمدت نمی‌توان با اثر مثبت این اقدام در اقتصاد کشور همراه شد.این کارشناس بازارهای مالی با اشاره به اینکه دولت سیزدهم و به‌خصوص وزیر صنعت، معدن و تجارت از زمان آغاز به کار خود تلاش کرده‌اند تا همه تمرکز و سیاست اصلی فعالیت خود را در راستای کاهش سیاست قیمت‌گذاری و رفع ایجاد محدودیت صنایع بگذارند، خاطرنشان می‌کند: تاکنون مسوولان دولتی از طریق خروج سیمان از قیمت‌گذاری دستوری و ورود آن به بورس کالا به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کرده‌اند. همچنین با توجه به اقدامات انجام شده از سوی وزیر صنعت در زمینه کاهش دخالت‌ها در حوزه خودرو، شاهد سیگنال‌های مثبت به بازار سرمایه و مجموعه‌های تولیدکننده بوده‌ایم.
جیهانی، نمونه موفق عملکرد دولت سیزدهم برای حذف قیمت‌گذاری دستوری را خروج سیمان از این نوع قیمت‌گذاری و عرضه کامل آن به بورس کالا عنوان کرده و می‌گوید: این اقدام در مردادماه سال جاری به مرحله اجرا رسید که در ابتدا با مخالفت و جوسازی‌های دلالان سیمان و ایجاد اختلال در قیمت‌گذاری سیمان به دلیل قطعی‌های مکرر برق مواجه شد. اکنون تحت تأثیر تدبیر دولت و عرضه سیمان در بورس کالا، با شرایط با ثابتی در بازار این محصول مواجه هستیم که علاوه بر رضایت مصرف‌کننده از دسترسی مناسب و شفافیت قیمت‌ها، منافع به دست آمده به جیب بخش واقعی اقتصاد کشور یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده وارد می‌شود.
جیهانی تاکید می‌کند: در مردادماه، قیمت هر پاکت سیمان در کارخانه ۱۷ هزار تومان بود که با قیمت بیش از ۳۰ هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گرفت، اما پس از عرضه سیمان در بورس کالا و ایجاد ثبات در معاملات این محصول، قیمت آن متعادل شد و در شرایطی معقول قرار گرفت.این کارشناس ارشد بازار سرمایه با تاکید بر اینکه موضوع حذف قیمت‌گذاری دستوری باید بر اساس برخی از تدابیر انجام شود، می‌گوید: بهتر است دخالت و تدبیرگری دولت به صورت تدریجی باشد و نباید تصمیم‌گیری‌ها در بازار یک‌باره انجام شود؛ چراکه این اتفاق به‌طور حتم شرایط بازار را دچار نوسان می‌کند و منجر به ایجاد برخی از نگرانی‌ها در بازار خواهد شد. حذف قیمت‌گذاری دستوری در بازار باعث از بین رفتن فعالیت‌های سفته‌بازانه، حذف دلالی‌های سوداگرانه و واسطه‌گری‌های غیرمفید می‌شود که این امر در کلیت اقتصاد کشور شفافیت‌ها را ایجاد می‌کند و منافع را به جیب صاحبان تولید می‌رساند.
جیهانی توضیح می‌دهد: از طرف دیگر باید توجه داشت که تقویت بنیادی تولیدکنندگان و تضمین ادامه بقای حیات اقتصادی آنان را از طریق سودآوری منطقی و نظارت دایمی برای ارتقای کیفی در نظر بگیریم. در صورت ایجاد زیرساخت مالیاتی مناسب برای مدیریت بازار، دولت درآمدها را به واسطه اخذ مالیات واقعی شفاف می‌کند و همچنین از این طریق دست دلالان را که تاکنون مالیات پرداخت نکرده‌اند قطع خواهد شد.وی بورس کالا را سازوکاری مناسب برای حذف قیمت‌گذاری دستوری دانسته و اظهار می‌کند: این بازار ضمن ایجاد شفافیت، باعث ایجاد نظام عرضه و تقاضای واقعی می‌شود اما این اتفاق مشروط بر آن است که طبق دستورالعمل ارایه‌شده، عرضه همه تولیدات و محصولات زنجیره سیمان و فولاد از طریق بورس کالا انجام شود. بورس کالا مهم‌ترین بازاری است که در همه جهان به عنوان بستر رایج معاملاتی تلقی می‌شود و از طرف دیگر زمینه ایجاد تعادل معاملاتی را در بین کالاها فراهم می‌کند.این کارشناس ارشد بازار سرمایه در پایان با تاکید بر اینکه در بورس کالا می‌توان با کمک ابزارهای مشتقه اقدام به تأمین مالی تولیدکنندگان کرد، خاطرنشان می‌کند: این امر ضمن به‌کارگیری سرمایه‌های سرگردان در بخش واقعی تولید، سبب تسهیل فرآیندهای مالی تولیدکنندگان می‌شود.
