روس‌ها به جای فاینانس، سرمایه‌گذاری کنند
مدیرعامل اسبق راه‌آهن برای ارتقای روابط ریلی ایران و روسیه و افزایش تبادلات کالایی پیشنهادهایی مطرح کرد از جمله اینکه روس‌ها به جای فاینانس در در راه‌آهن رشت-آستارا سرمایه‌گذاری کنند. به گزارش خبرنگار مهر، در آستانه سفر رییس‌جمهور ایران به روسیه و برگزاری مذاکرات سیاسی-اقتصادی با مقامات ارشد این کشور، کارشناسان درباره اهمیت توسعه زیربناهای حمل و نقلی و همچنین ارتقای نرم افزاری و تقویت فرآیندهای گسترش صادرات، واردات و ترانزیت میان دو کشور پیشنهادهایی مطرح می‌کنند. در حال حاضر مشکل نقصان قطعه راه‌آهن رشت-آستارا به یکی از اصلی‌ترین موانع برای راه‌اندازی کریدور ریلی شمال-جنوب تبدیل شده است؛ از سوی دیگر، اگرچه شبکه ریلی ایران به مرز اینچه‌برون و سپس شبکه ریلی ترکمنستان-قزاقستان-روسیه متصل است، اما به دلیل وجود گلوگاه‌هایی در راه‌آهن شمال که محدودیت تناژ دارد و همچنین فاصله زیاد راه‌آهن شرق دریای خزر تا مراکز جمعیتی روسیه، استفاده از این شبکه برای صاحبان بار چندان به‌صرفه نیست؛ به خصوص که شهرهای سن‌پترزبورگ و مسکو به عنوان بخش‌های پر جمعیت روسیه در غرب دریای خزر واقع است. همچنین استفاده از حمل و نقل دریایی میان بنادر شمالی ایران با بنادر روسیه به دلیل کاهش مداوم سطح آب خزر، انجام نشد لایروبی‌های منظم در پای اسکله بنادر شمالی ایران که سبب کاهش آبخور کشتی‌ها و ایجاد محدودیت برای بارگیری شناورها به اندازه ظرفیت کشتی، یخ زدگی پای اسکله برخی بنادر روسیه در فصول سرد سال که مانع از تخلیه و بارگیری کشتی‌ها می‌شود، متصل نبودن بنادر انزلی و آستارا به شبکه ریلی و برخی موارد دیگر، امکان تقویت حمل و نقل دریایی را سلب کرده است. با این حال هم شبکه ریلی و هم شبکه جاده‌ای کشور این ظرفیت را دارد تا انتقال بخشی از کالاهای وارداتی و ترانزیتی روس‌ها را بر عهده بگیرند. به خصوص که بسیاری زا کارشناسان معتقدند با همین زیرساخت‌های موجود هم می‌توانیم در صورت بهبود فرآیندهای گمرکی و اصلاح تعرفه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخش نامه‌ها، ترانزیت در مسیر شمال-جنوب را تقویت کنیم.
ترانزیت زغال سنگ روسیه به هنداز طریق ایران
رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی نیز پیش از این اعلام کرده بود که روسیه سالانه ۷ میلیون تن زغال سنگ به هند صادر می‌کند که در حال حاضر عمدتاً از مسیر دریایی کانال سوئز حمل می‌شود که همزمان زیادی می‌طلبد و هم هزینه بالا؛ حال آنکه می‌توانیم بخشی از این جابه‌جایی زغال سنگ روسیه به هند را از خاک ایران انجام دهیم که همزمان کمتری خواهد داشت و هم هزینه جابه‌جایی‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد. البته تأکید قاسمی وزیر راه برای اجرایی شدن این پیشنهاد، بر دادن تخفیف‌های مناسب به روس‌ها برای انتقال صادرات خود به شبکه ریلی-جاده‌ای-بندری ایران بود.
پور سیدآقایی: مشکل کمبود زیرساخت نداریم
سید محسن پور سید آقایی مدیرعامل اسبق شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با مهر درباره تقویت ترانزیت ریلی ایران با استفاده از کالاهای صادراتی-وراداتی روسیه، اظهار کرد: کم بودن ترانزیت از خاک ایران لزوماً به معنی نبود زیرساخت‌ها در کشور نیست؛ ما در حال حاضر مسیر راه‌آهن اینچه برون به ترکمنستان و قزاقستان و سپس به روسیه را داریم که اگرچه خیلی سال است افتتاح شده، اما باری به آن منتقل نمی‌شود؛ بنابراین مشکل کمبود زیرساخت‌های ریلی نداریم. وی ادامه داد: درست است که مسیر راه‌آهن رشت-آستارا احداث نشده، اما اگر بار ترانزیتی وجود داشته باشد، قطعه آستارا-آستارا (ایران-آذربایجان) وصل شده و می‌توانیم این قطعه رشت تا آستارا را با استفاده از کامیون و حمل و نقل ترکیبی جابه‌جا کنیم. یعنی بارهای روسیه تا آستارای ایران با قطار و سپس تا ایستگاه راه‌آهن رشت با کامیون حمل شود و مجدداً از رشت تا بندر شهید رجایی با قطار جابه‌جا شود. پورسید آقایی گفت: می‌توانیم بارهای روسیه را با کشتی تا بندر انزلی با کشتی بیاوریم و سپس با کامیون به ایستگاه راه‌آهن رشت و از آنجا تا بندرعباس با قطار منتقل کنیم؛ بندر امیرآباد هم به راه‌آهن متصل است و بار با کشتی به بندر امیرآباد و سپس با راه‌آهن به بنادر جنوبی ببریم.
علت شکل نگرفتن کریدور شمال-جنوب
وی درباره اینکه چرا کریدور شمال-جنوب هنوز بین روسیه و هنوز از خاک ایران شکل نگرفته، تصریح کرد: به نظر من خواست دو طرف هم مهم است و روس‌ها برای انجام ترانزیت کالاهای خود از مسیر ایران جدی باشند که ظاهراً روس‌ها چندان جدی نیستند؛ در سال‌های مختلف هم بر اهمیت عبور کالاهایشان از خاک ایران تأکید کرده‌اند اما هیچگاه روسیه برای ترانزیت کالاهای خود از خاک ایران استفاده نکرده است.عضو هیات علمی دانشکده راه‌آهن دانشگاه علم و صنعت تأکید کرد: بخش دیگری از موانع ایجاد کریدور شمال-جنوب، نرم افزاری است؛ مواردی چون سرعت عبور کالا در مسیر ایران، هزینه‌ها، تعرفه‌های گمرکی، نبود مقررات تسهیل‌گر و… را باید به عنوان موانع نرم افزاری دانست. وگرنه امکان زیربنایی‌های ترکیبی ایران کاملاً برای توسعه ترانزیت فراهم است و باید دنبال رفع موانع سیاسی-تجاری جهت عملیاتی شدن کریدور شمال-جنوب باشیم.
شرط سرمایه‌گذاری روس‌ها در راه‌آهن رشت-آستارا
وی خاطرنشان کرد: روس‌ها می‌گویند ما علاقه‌مندیم که خط‌آهن رشت-آستارا احداث شود؛ البته ایران بارها درخواست کرده تا روس‌ها هم در ساخت این خط‌آهن سرمایه‌گذاری کنند تا بارهای خود را به آن منتقل کنند؛ روس‌ها می‌گفتند شما خط‌آهن را بسازید ما برایتان بار ترانزیتی زیادی می‌آوریم؛ نهایت اینکه ما با هزینه خودمان خط‌آهن می‌سازیم ولی ممکن است روس‌ها باری به این مسیر نیاورند.
