سربازی و دغدغه عدالت
غلامرضا سلامی
موضوع سربازی اجباری و بحث خرید آن تازگی ندارد و در طول دهه‌های گذشته بارها مطرح شده و به بحث گذاشته شده است. البته در دولت‌های قبلی هر بار که بحث خرید سربازی مطرح می‌شد با مخالفت‌های جدی این طرح در همان نقطه نخست متوقف می‌شد، اما این‌بار در کمال تعجب به نظر می‌رسد که مجلس مصوبه‌ای را در این زمینه نهایی کرده است.
ما در حوزه سربازی می‌توانیم از تجربه جهانی استفاده کنیم. در بسیاری از کشورها امروز دیگر خبری از سربازی اجباری نیست و به جای آن دولت‌ها به سمت سربازی حرفه‌ای حرکت کرده‌اند. در این چارچوب، افرادی که علاقه دارند آموزش‌های حرفه‌ای را در این زمینه دریافت کنند یا در ادامه جذب نیروهای مسلح شوند در دوره‌های سربازی شرکت می‌کنند و از آن بهره می‌برند.
یکی از اصلی‌ترین مقدمات حرفه‌ای شدن سربازی، بحث حقوق دریافتی سربازان است. با توجه به اینکه افراد در جوانی باید دوره سربازی را پشت سر بگذارند، حقوق دریافتی آنها برای افزایش جذابیت سربازی اهمیت زیادی دارد و در بسیاری از کشورها این معضل با استفاده از منابعی که از دیگر مسیرها به دست آمده حل شده است. در ایران اما حقوق پایین سربازی باعث شده بسیاری از جوانان هیچ علاقه و انگیزه‌ای برای حضور در این دوره‌ها نداشته باشند.
یکی از راه‌هایی که برای تامین منابع لازم برای افزایش حقوق وجود دارد، بحث فروختن سربازی به افرادی است که بنا به هر دلیلی قصد گذراندن دوره خدمت را ندارند. این رقم باید به شکلی متعادل و قابل دسترس باشد که گروه‌های مختلف جامعه را شامل شود، این در حالی است که در طرح مجلس به هیچ عنوان به این موضوع توجه نشده و در واقع در صورت نهایی بحث خرید اخیر تنها گروه‌های بسیار محدودی توان پرداخت آن را دارند. وقتی طرحی از 250 میلیون تومان آغاز می‌شود، یعنی تنها یک گروه خاص امکان استفاده از آن را دارند.
ما باید برای مدیریت این حوزه و ایجاد تعادل شرایطی را ایجاد کنیم که از یک سو، افرادی که قصد گذراندن سربازی را دارند در سال‌های جوانی حقوقی قابل قبول دریافت کنند و از سوی دیگر اگر جوانان متخصصی هستند که می‌توانند بدون سربازی پولی خوب در بیاورند امکان خرید خدمت را داشته باشند، این در حالی است که در طرح مجلس هیچ توجهی به تخصص جوانان نشده و صرفا امکانی جدید برای اقشار ثروتمند فراهم شده که از نظر عدالت اقتصادی به هیچ عنوان قابل دفاع نیست و برای اجرا قطعا باید تغییر کند.
