بازار فاصله زیادی با شکل‌گیری تعادل دارد
علیرضا تاج‌بر
بازار سرمایه در ۱۸ ماه اخیر دوره فرسایشی را پشت سر گذاشته و با خروج شدید نقدینگی از سوی سهامداران حقیقی و عدم اطمینان آنها روبهرو بوده است. با اینکه تمام پارامترهای بنیادی از جمله نرخ دلار، قیمت‌های جهانی، تورم و بازارهای موازی و... به نفع سهام است و بازار در شرایط و بنیه خوبی قرار دارد اما تا هفته گذشته با اشباع فشار مواجه بودیم و به نقطه اشباع فروش رسیدیم. علاوه بر این موضوع، عمق سفارش‌های خرید و فروش در ماه‌های گذشته بسیار اندک بود و در واقع سهام به راحتی به صف خرید یا صف فروش می‌رسیدند اما اکنون بازار از این نظر شرایط بهتری پیدا کرده است. با ابلاغ حمایت‌های پنجگانه دولت از بازار سهام و همچنین ائتلاف مابین سهامداران حقوقی، بازار وضعیت بهتری پیدا کرد و به عبارت دیگر با اندک حمایت‌های انجام شده، قیمت سهام به سوی صف خرید حرکت کردند و بازار بازگشت خوبی را نشان داد. هرچند که شرایط بازار کمی بهبود پیدا کرده اما افت قیمت سهام در ماه‌های گذشته به قدری شدید بود که تا جبران آن و فراگیری تعادل در بازار، فاصله زیادی داریم. البته همین حرکت صعودی اندک روزنه امیدی را برای بازگشت بازار به وجود آورده و سهامداران خرد از این شرایط استقبال کردند. حمایت‌ها باید مستمر باشد و صرفا محدود به مقطع خاصی نشود. طی روزهای اخیر شایعاتی مبنی بر اینکه حمایت‌ها از بورس تا ۲۲ بهمن ادامه دارد، به گوش رسیده که اگر این شایعه به واقعیت بپیوندند، بازار با آسیب جدیدی روبهرو می‌شود. حمایت از بازار سهام نباید محدود به تزریق نقدینگی سهامداران حقوقی باشد و برای بهبود شرایط بازار نیاز به تداوم حمایت‌های دولت است. دولت باید تکلیف بازار را در مورد مباحثی همچون نرخ خوراک صنایع، حق انتفاع معادن، نرخ بهره و سرنوشت قیمت‌گذاری‌های دستوری روشن کند. اگر این موارد از نظر بنیادی مشخص و شفاف و به طور منطقی تعیین شود، شاهد بازگشت سرمایه‌های خارج شده از بازار و ترمیم اعتماد سهامداران خواهیم بود. در غیر این صورت بازار سهام برای چند روزی سبزپوش باقی می‌ماند و مجددا به روند منفی گذشته بازمی‌گردد.
سرمایه‌گذاران و اقشار مختلف جامعه حق دارند که نسبت به بازار بی‌اعتماد شوند و تصور آنها نسبت به بازار خدشه‌دار و با حس منفی رو به رو شود چرا که اتفاقات تلخ و فرسایشی بازار از دولت پیشین تاکنون تداوم یافته و دولت فعلی نیز اقدام اساسی و منسجمی برای رفع خلأهای بازار انجام نداده است. جلب اعتماد به آهستگی و به مرور زمان رقم می‌خورد و دولت برای بازگرداندن ظرفیت‌های نهفته این بازار باید اقدامات بنیادی و مستمری را پیش بگیرد.
اگر دولت حمایت‌های همه‌جانبه و مستمری داشته باشد، حدود دو الی سه ماه زمان برای بازگشت اعتماد سهامداران نیاز است اما در صورتی که حمایت‌ها صرفا مقطعی باشد نه تنها هیچ ثمره و فایده‌ای ندارد بلکه باعث تشدید عدم اطمینان در بازار می‌شود. دولت و ارکان بازار سرمایه باید یک تصمیم جمعی و بنیادی را برای حمایت از بازار اخذ کنند و با تداوم یک سیاستگذاری مشخص حداقل‌های بستر مناسب را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند.
