عوامل مهم برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها
بیژن عبدی
غیر از افزایش رشد نقدینگی، حداقل۱۰ عامل اساسی و مهم دیگر نیز وجود دارد که اگر این عوامل اصلاح نشود، رشد قیمت‌ها تداوم خواهد داشت.تصور می‌کنم غیر از افزایش رشد نقدینگی، حداقل۱۰ عامل اساسی و مهم دیگر نیز وجود دارد که اگر این عوامل اصلاح نشود، رشد قیمت‌ها تداوم خواهد داشت.
۱. ساختار انحصاری «تولید» کالاهای اساسی و سرمایه‌ای
۲. شبکه انحصاری واردات کالاهای اساسی و سرمایه‌ای و مواد واسطه
۳. شبکه توزیع انحصاری کالاهای اساسی و سرمایه‌ای
۴. وصل بودن شبکه‌های انحصاری فوق به دولت و درآمدزا بودن تورم برای دولت
۵. عدم شفافیت فعالیت‌های اقتصادی، به ویژه «پنجره واحد تجارت» که شامل کلیه مراحل ثبت و سفارش کالا، تخصیص ارز توسط بانک مرکزی، مراحل مختلف خرید و واردات کالا، شناسایی، کنترل کیفیت، نگهداری و خروج کالا از گمرکات کشور، انبارهای نگهداری کالا، شبکه حمل و نقل کالاهای وارداتی،... تا رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی، سبب شده تا هیچ کنترلی بر قیمت واقعی کالاهای وارداتی اعمال نشود و وارد‌کنندگان که با دولت نیز شریک هستند، برای سود بیشتر، هر قیمتی را که مایل باشند به مشتری تحمیل نمایند.
۶. عدم وجود یک سیستم مالیاتی کارآمد، که به‌طور اتوماتیک مالیات کلان را از فعالیت‌های کلان اخذ کند و مانع فرار مالیاتی گسترده شود.
۷. عدم همکاری شبکه بانکی با اداره مالیات تا درآمد‌های مشمول مالیات و چرخه فعالیت گردش پول را شناسایی کند و عدم تمایل دولت به انجام این پروسه (زیرا قدرت انحصاری شرکتهای دولتی و شبه دولتی را زیرنظر و کنترل می‌آورد)
۸. عدم وجود قوانین بازدارنده موثر قضایی در کنار برخی آلودگی عوامل قضایی
۹. وصل بودن شبکه‌های انحصاری تولید و واردات و توزیع کالا، به مراجع قانون‌گذاری و نظارتی.
۱۰. نظام بانکی ناکارآمد و خلق پول گسترده شبکه بانکی، بدون نظارت موثر بانک مرکزی، که نیازمند اصلاح اساسی ساختار نظام بانکی است و متاسفانه این چرخه نیز، در انحصار کامل دولت قرار دارد و به دلیل سود سرشار و عدم امکان نظارت موثر بر آن، هیچ دولتی مایل به کنترل آن نیست، یا اگر مایل هم باشد، هیچ ابزار موثری برای کنترل آن وجود ندارد.
۱۱. سرانجام، عدم باور و تمایل دولتمردان به دخالت و نظارت موثر بر بازار، و برداشت غلط از «تئوری بازار»، (به‌طوری که «بازار آزاد» را، مترادف «بازار یله و رها و بدون نظارت و کنترل» قلمداد می‌کند)، در کنار منافع حزبی، جناحی، گروهی، فامیلی، خانوادگی و...همه و همه دست به دست هم داده و شرایط کنونی افزایش قیمت‌های یله و رها را در همه کالاها شکل داده است!
