حذف ارز4200 تومانی موجب شفافیت بازار می‌شود
امیر توپچی‌پور
حذف ارز 4200 تومانی منجر به ایجاد شفافیت معاملات و صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌شود و درصورتی‌که فعالیت شرکت‌ها شفاف شود سهامداران نیز استقبال می‌کنند.
هرگونه دخالت دولت در قیمت‌گذاری با روح بازار آزاد در تضاد است و چند نرخی بودن ارز نیز موجب ایجاد رانت می‌شود که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تک‌نرخی شدن آن به نفع اقتصاد کشور بوده و بازار سرمایه نیز از این موضوع منتفع می‌شود. از طرف دیگر کنترل کامل بر چگونگی توزیع و استفاده از ارز ۴۲۰۰ تومانی دشوار و تا حدودی غیرممکن است. این احتمال وجود دارد که ارز ترجیحی در نظر گرفته شده به‌منظور تولید کالاهای اساسی، برای این کار مصرف نشود و همچنین به دلیل سودآور بودن این موضوع پای دلالان خارجی برای قاچاق کالاهای اساسی به میان بیاید. پس به همین دلیل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی منجر به حذف برخی از فسادهای ایجادشده در اقتصاد می‌شود. حذف ارز 4200 تومانی تأثیر مثبتی بر بخشی از صنایع روغن خوراکی، صنایع غذایی، زراعت و دارویی دارد. اگرچه این شرکت‌ها بخشی از مواد اولیه خود را با این ارز خریداری می‌کنند ولی بخشی از مواد اولیه نیز با نرخ نیمایی خریداری می‌شود. البته نرخ فروش شرکت‌ها تحت کنترل دولت است که به ضرر این شرکت‌ها تمام می‌شود. از طرف دیگر طی سال‌های اخیر فقط اسم ارز 4200 تومانی باقیمانده است و عملاً اثری از آن دیده نمی‌شود. افزایش نرخ مواد غذایی در یک سال اخیر نیز گواه بر این موضوع است و این ارز کمکی به کنترل قیمت‌ها هم نمی‌کند. پس چه بهتر که ارز 4200 تومانی حذف شود. در گروه دارویی به مرور بسیاری از داروها از لیست تخصیص ارز ترجیحی حذف شده‌اند و در این صنعت هم صرفاً نام ارز ۴۲۰۰ تومانی باقیمانده است. قیمت‌گذاری دستوری در حوزه قیمت روغن نیز باعث شد تا جذابیت قاچاق این نوع کالاها به کشورهای همسایه افزایش یابد. حفظ سودآوری شرکت‌ها در کنار حذف ارز 4200 تومانی منجر به واکنش مثبت سهامداران می‌شود. سودآوری شرکت‌ها زمانی حفظ می‌شود که افزایش نرخ نیز داده شود و تولیدکننده بتواند هم‌زمان با افزایش نرخ خرید مواد اولیه، قیمت تولیدات خود را به همان میزان افزایش دهد تا حاشیه سود شرکت منطقی شده و درآمد ریالی‌اش نیز رشد کند. همچنین میزان افزایش نرخ این شرکت‌ها نیز یکی از مهم‌ترین مسائل است که بر سودآوری شرکت‌ها تأثیر دارد.
درصورتی‌که افزایش نرخ شرکت‌ها متناسب با بهای تمام‌شده صورت گیرد تأثیر آن بر سودآوری شرکت‌ها کاهش می‌یابد ولی با وجود این نیز آزادسازی قیمت‌ها در بلندمدت تأثیرات مثبتی خواهد داشت که این موضوع قیمت سهام این شرکت‌ها در بورس را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی معتقدند که حذف ارز 4200 تومانی منجر به تورم می‌شود اما باید در نظر داشت که در حال حاضر نیز خرید و فروش کالاها بیشتر بر اساس نرخ ارز آزاد صورت می‌گیرد و سود حاصل از این موضوع به جیب عده خاصی می‌رود. راه‌حل این موضوع پرداخت یارانه حمایتی به دهک‌های پایین است. این اتفاق می‌تواند زمینه‌ساز برقراری عدالت شود و این رانت را از بین ببرد. در وضعیت فعلی، یارانه از جیب دهک‌های پایین به جیب دهک‌های بالای جامعه واریز می‌شود در حالی که با اجرای اصولی حذف ارز 4200 تومانی می‌توان امیدوار بود که این مشکل برطرف شود. حذف ارز 4200 تومانی منجر به ایجاد شفافیت معاملات و صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌شود و درصورتی‌که فعالیت شرکت‌ها شفاف شود سهامداران نیز استقبال می‌کنند.
استراتژی دولت بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هنوز مشخص نیست. حذف ارز ۴۲۰۰ و جایگزینی یک باره ارز نیمایی می‌تواند منجر به افزایش قیمت یک باره برای صنایع شود و باید دید دولت چه استراتژی در این زمینه پیاده خواهد کرد.
