ماینینگ زیرزمینی ناشی از تعیین نرخ غیرکارشناسی
در چند ماه اخیر استخراج بیت‌کوین جنجال‌های زیادی به پا کرده است. از طرفی نبود قانون مشخص برای برخورد با فعالان این حوزه که از سوی بانک مرکزی فعالیتشان غیرقانونی اعلام شده در مقابل آن دسته که استفاده از ارز دیجیتالی را راهی برای دور زدن تحریم‌ها و ارزآوری می‌دانند و از طرف دیگر واکنش مسوولان وزارت نیرو که افزایش مصرف برق را در فصل گرما به گردن استخراج‌کنندگان انداخته و هر روز یک مزرعه استخراج را با این ادعا شناسایی می‌کنند. این در حالی است که هیات‌مدیره انجمن فن‌آوران زنجیر بلوک با تاکید بر جلوگیری از خروج کسب‌وکارها و نیروی انسانی متخصص از کشور و عدم نگه‌داشت دارایی‌های دیجیتال ایرانی‌ها در کسب‌وکارهای خارجی، اعلام کرد تعیین نرخ غیرکارشناسی برای حامل‌های انرژی به گونه‌ای که قیمت تمام‌شده برق را بالاتر از چهار سنت برای این صنعت فراهم کند، چیزی جز عقب‌ماندگی و ادامه ماینینگ زیرزمینی ندارد.
زمانی که صحبت از ارزهای دیجیتال در کشور ما هم داغ شد، مسوولان حوزه ارتباطات، از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر دادند؛ هر چند که با وجود اما و اگرهای زیاد حتی در سال ۱۴۰۰، تاکنون تصمیم جدی برای تولید رمزارز در ایران گرفته نشده است. با وجود این، کارشناسان حوزه بانکداری الکترونیک معتقدند اولا رمزارز بومی فارغ از اینکه چه ماهیتی داشته باشد، عبارت غلطی است، زیرا ارز یعنی واحد پولی خارجی، بنابراین وقتی کلمه بومی به آن اضافه شود، عبارت را دچار اشتباه می‌کند اما اینکه بخواهند پول ریال را به صورت توکن‌هایی تولید کرده و در اختیار مردم قرار دهند که معامله روزانه انجام دهند، ذاتاً کار بدی نیست؛ مثل اینکه در کیف پول نرم‌افزاری موبایل، ۱۰۰ هزار واحد ریالی باشد که بتوان از آن استفاده کرد. از سویی، در چند ماه اخیر استخراج بیت‌کوین جنجال‌های بیشتری به پا کرده است. از طرفی نبود قانون مشخص برای برخورد با فعالان این حوزه که از سوی بانک مرکزی فعالیتشان غیرقانونی اعلام شده در مقابل آن دسته که استفاده از ارز دیجیتالی را راهی برای دور زدن تحریم‌ها و ارزآوری می‌دانند و از طرف دیگر واکنش مسوولان وزارت نیرو که افزایش مصرف برق را در فصل گرما به گردن استخراج‌کنندگان انداخته و هر روز یک مزرعه استخراج را با این ادعا شناسایی می‌کنند.
تولید و استخراج رمزارزهای جهان‌روا یک فرآیند مثبت است
پیش از این ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای فضای مجازی با بیان اینکه ارزهای دیجیتال بحث مفصلی دارد، گفته بود که «ارز دیجیتال به عنوان ابزار مبادله یک موضوع است و اینکه به عنوان ثروت‌اندوزی و سرمایه‌گذاری به آن نگاه کنیم، یک موضوع دیگر است. فعلا در کشور ما تولید و استخراج رمزارزهای جهان‌روا به عنوان یک فرآیند مثبت در حال ساماندهی است. در حوزه مبادله هم مقداری که به دور زدن تحریم‌ها کمک کند، باید مورد حمایت قرار گیرد.» از سوی دیگر کارشناسان معتقدند در شرایط تحریمی که نمی‌توانیم صادرات و واردات داشته باشیم، می‌توانیم از این امکان استفاده کنیم؛ انرژی را به بیت‌کوین تبدیل کرده و با آن بیت‌کوین کالا و خدمات وارد کنیم، یا خدماتی که داخل ایران تولید می‌شود مثل نرم‌افزارهایی تولیدی که می‌توانیم به صورت مجازی ارایه کنیم را صادر کنیم و رمزارز دریافت کنیم. با وجود این، در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۰ هم از سوی کارگروه استخراج انجمن بلاک‌چین ایران اینطور عنوان شد که در حال حاضر، تکلیف صنعت استخراج در کشور همچنان مشخص نیست و باید دید در سال جدید، چه تصمیمی برای صنعت استخراج گرفته می‌شود.
اشتباه، اجمال یا تعارض در فرایند غیرشفاف قانون‌گذاری
در این راستا هیات‌مدیره انجمن فن‌آوران زنجیر بلوک به‌تازگی در بیانیه‌ای عنوان کرد: بیش از پنج سال است که موضوع بلاک‌چین و دارایی‌های دیجیتال در کشور بررسی می‌شود و احساس خطر ناشی از اشتباه، اجمال یا تعارض در فرایند غیرشفاف قانون‌گذاری ما را به آن داشت تا حسب وظیفه ذاتی خود و در چارچوب اساسنامه انجمن، هشدارهای لازم جهت تکرار نشدن اشتباهات و خسارت‌های ناشی از آن ارایه شود. کشور ما تا به امروز آسیب‌های زیادی را از محل عدم تولید میلیاردها دلار دارایی دیجیتال، رشد کسب‌وکارهای ناسالم این حوزه، استخراج زیرزمینی و کوچ نیروی انسانی متخصص ایرانی متحمل شده است و تنها مردم و کسب‌وکارهای سالم مظلومانه چوب این کم‌کاری‌ها و ترک فعل‌ها را خورده‌اند. این حوزه تنظیم‌پذیر و قانون‌پذیر است اما دستورپذیر نیست. ماهیت غیرمتمرکز این حوزه باعث ایجاد دو ویژگی خاص برای تجارت داخلی و خارجی کشور می‌شود و راهکارهای متناسب جهت حفظ حقوق همزمان مردم، کسب‌وکارها و حاکمیت، بارها توسط انجمن فناوران زنجیره بلوک ارایه شده است.
سه سال است که تعیین تعرفه استخراج رمزارزها معادل ۷۰ درصد میانگین صادراتی برای گاز و نرخ صادراتی برای برق، منجربه عدم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی (در عین اعلام آمادگی کامل) در زیر ساخت تبدیل انرژی کشور شده و تنها باعث قانون‌گریزی فعالان و عدم توسعه کشور در ابعاد اقتصاد انرژی و اقتصاد دیجیتال شده است که همچنان شاهد وجود همین دیدگاه با توسل به دلایل کاملا نادرست و توجیهات قابل جرح هستیم. چه کسی پاسخگوی ازدست رفتن درآمد ۲٠ هزارمیلیارد تومانی برای وزارت نفت و نیرو از محل فروش انرژی به این صنعت و عدم خلق ثروت در کشور از درآمد سالانه ۱۵ میلیارد دلاری استخراج خواهد بود؟ چگونه است که متن احکام تنظیم‌گری این حوزه تا این حد از روح سند تحول دولت سیزدهم و نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ و اهمیت اقتصاد دیجیتال برای کشور دور افتاده است؟ متاسفانه همین رویکرد درباره حوزه تبادل دارایی‌های دیجیتال نیز حاکم است و رنگ‌وبوی تمرکزگرایی و مجوزدهی و تصدی‌گری تکراری بانک مرکزی که بارها نتایج آن را در سال‌های گذشته دیده‌ایم به چشم می‌خورد. هرگونه تمرکز در این موضوع منجربه رانت و فساد می‌شود یا از لحاظ امنیتی دارایی‌ها و داده‌های مردم را در مخاطره می‌اندازد. پیشنهاد می‌کنیم جهت جلوگیری از خروج کسب‌وکارها و نیروی انسانی متخصص از کشور و عدم نگه‌داشت دارایی‌های دیجیتال ایرانی‌ها در کسب‌وکارهای خارجی، قوانین به‌گونه‌ای تنظیم شود تا تسهیل‌گر و نگاه توسعه‌ای داشته باشد، تاکید می‌کنیم تعیین نرخ غیرکارشناسی برای حامل‌های انرژی به‌گونه‌ای که قیمت تمام‌شده برق را بالاتر از چهار سنت برای این صنعت فراهم کند، چیزی جز عقب‌ماندگی و ادامه ماینینگ زیرزمینی برای کشور نخواهد داشت.
در پایان این بیانیه نیز آمده است: هشدار می‌دهیم کشورهای همسایه به سرعت در حال جذب نیروی نخبه و جوان و سرمایه‌های کشور برای راه‌اندازی کسب‌وکارهایی هستند که فقط با تغییر نگاه دولت‌مردان می‌تواند در این خاک بنا نهاده شود. ما در رقابت استخراج (قدرت شبکه بیت‌کوین) در مقابل کشورهای تازه‌واردی همچون امریکا و کانادا روزبه‌روز درحال باختن قافیه هستیم. در صورتی که می‌توانستیم قطب منطقه و پیشرو در این صنعت باشیم و قدرت پردازشی را داشته باشیم که تامین‌کننده قدرت استراتژیک فردای ما باشد. دولت‌مردان، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان، امروز در این بزنگاه تاریخی در اقتصاد دیجیتال کشور رویکرد شما سرنوشت‌ساز خواهد بود، پس به‌گونه‌ای عمل کنید که فردا شرمنده خدا، کشور و مردم نباشید و به‌جای حسرت، آینده‌ای سربلند و باافتخار نصیبتان شود.
