تکلیف یارانه از ماه آینده چه می‌شود؟
با اتمام اردیبهشت ماه، اصلاحات یارانه‌ای دولت به نقطه‌ای تازه خواهد رسید، نقطه‌ای که هنوز مشخص نیست پس از عبور از آن حمایت‌های معیشتی از مردم به چه شکل ادامه پیدا خواهد کرد. یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در روزهای گذشته مطرح بوده و هرچند دولت برنامه‌هایی در رابطه با آن ارایه کرده اما هنوز مشخص نیست که این طرح‌ها به چه شکل اجرایی خواهند شد.
آنچه که در حمایت‌های 300 و 400 هزار تومانی دولت اتفاق افتاد، یک حرکت موقت خواهد بود، موضوعی که از سوی مسوولان دولتی نیز بر آن تاکید شده است. در این چارچوب دولت یارانه 45 هزار تومانی سال 89 و یارانه 50 هزار تومانی سال 98 را تجمیع کرد و مبالغی را برای دو ماه به حساب یارانه بگیران واریز کرد. این مبالغ پس از آن واریز شد که با برنامه‌ریزی انجام شده، ارز 4200 تومانی برخی کالاها حذف شد و از این پس ارز مورد نیاز آنها از طریق سامانه نیما تامین خواهد شد. بعد از این تغییرات قیمت کالاهایی مانند مرغ، تخم مرغ و لبنیات در بازار افزایش پیدا کرد و هرچند این گرانی به برخی از دیگر بازارها نیز رسید اما دولت اعلام کرد که تنها افزایش قیمت در همین محصولات را به رسمیت می‌شناسد.
یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در روزهای گذشته باعث به وجود آمدن سوال و ابهام شده، نحوه توزیع این یارانه جدید بوده است. آن طور که دولت گفته جز دهک دهم به عنوان پردرآمدترین گروه درآمدی، دیگر گروه‌ها این یارانه را به شکل حمایت 400 یا 300 هزار تومانی دریافت کرده‌اند اما آنچه که از سطح جامعه منعکس شده نشان می‌دهد، تعداد افرادی که از فهرست یارانه بگیران حذف شده‌اند، بسیار بیشتر است. برآوردها نشان می‌دهد که بسیاری از افرادی که خانه شخصی داشته، حقوقی بالاتر از میانگین دریافت کرده‌اند یا سفر خارجی داشته‌اند از فهرست یارانه بگیران حذف شده‌اند و حتی در برخی موارد، مجموع درآمدی خانوار به عنوان مبنای محاسبات در نظر گرفته شده است.
به دنبال افزایش این اعتراضات، در روزهای گذشته رییس‌جمهور اعلام کرد که دولت باید مقدمات بازگشت افرادی که به حذفشان اعتراض دارند را فراهم کند و از این رو سازمان هدفمندی یارانه‌ها کار اجرایی در این زمینه را آغاز کرد. سیده طیبه حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نیز در خصوص ابهامات موجود گفت: با توجه به تکلیف قانونی که به‌عهده سازمان هدفمندسازی قرار گرفته است، ثبت‌نام از کلیه متقاضیان دریافت یارانه شامل افرادی که از ابتدای طرح هدفمندسازی یارانه دریافت نکردند یا اینکه به‌هر‌علتی مشمول دریافت یارانه شناخته نشدند و حذف شدند، می‌توانند به سامانه اعلام‌شده مراجعه کنند و ثبت‌نام خود را انجام دهند. وی افزود: طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ثبت‌نام متقاضیانی که کد ملی آنها زوج است انجام شده و روزهای پنجشنبه و جمعه نیز ثبت‌نام افرادی که آخرین رقم کد ملی آنها فرد است انجام می‌شود. کلیه افرادی نیز که طی این چهار روز امکان ثبت‌نام برای آنها فراهم نمی‌شود در روزهای شنبه و یکشنبه می‌توانند با مراجعه به سامانه ثبت‌نام خود را انجام دهند.
سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها ادامه داد: پس از انجام ثبت‌نام کلیه اطلاعات به وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی ارجاع داده می‌شود و براساس پایگاه اطلاعاتی موجود در این وزارتخانه و شاخص‌هایی که تعیین شده است اطلاعات بررسی خواهد شد و در نهایت دهک درآمدی افراد مشخص خواهد شد. پس از ابلاغ وزارتخانه مذکور سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، یارانه افراد را پرداخت خواهد کرد.
وی در پاسخ به سوالی در مورد شیوه جدا کردن یارانه افرادی که تشکیل خانواده داده‌اند، گفت: کلیه افرادی که از خانواده خود جدا شده‌اند باید به پلیس به‌علاوه 10 مراجعه کنند و با در دست داشتن مدارک لازم، تغییرات خانوار خود را ثبت می‌کنند و پس از آن می‌توانند برای ثبت‌نام در بازه زمانی دیگری که اعلام خواهد شد، اقدام کنند،
افراد مجرد نیز می‌توانند وارد سامانه شوند و خود را به عنوان فرد مجرد ثبت کنند. ویژگی‌هایی نیز که در مورد آنها بررسی می‌شود صرفاً مربوط به خودشان است، در نتیجه ممکن است فردی تحت پوشش یارانه باشد اما خانواده او به‌دلیل معیارهای موجود یارانه دریافت نکنند، ضمن اینکه این افراد نیازی به مراجعه به پلیس به‌علاوه 10 نخواهند داشت. حسینی در مورد افرادی که با فوت همسرشان یارانه آنها نیز قطع شده است، گفت: این افراد نیز باید به پلیس به‌علاوه 10 مراجعه و تغییرات خانوار خود را ثبت کنند. این افراد نیز باید در زمان دیگری که اعلام خواهد شد در سامانه ثبت‌نام کنند.
وی اضافه کرد: در صورتی که سیم‌کارت به نام افراد نباشد امکان ثبت‌نام را نیز نخواهند داشت چرا که در زمان حاضر براساس کد ملی و اطلاعات هویتی فرد کد برای شماره همراه آنها ارسال می‌شود. سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در مورد افرادی که در گذشته از دریافت یارانه انصراف داده بودند، گفت: از ابتدای طرح یارانه معیشتی دولت سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را مکلف کرد که اقدام به ثبت‌نام کنند و پس از آن ثبت‌نامی صورت نگرفته است. وی در خصوص افرادی که یارانه مربوط به فرزندان آنها واریز نشده است، گفت: ممکن است در اطلاعات مربوط به این خانوارها اطلاعات مربوط به کفالت فرزندان ثبت نشده باشد از این جهت این افراد باید با مراجعه به پلیس به‌علاوه 10 اطلاعات خانوار خود را تصحیح کنند.
حسینی تأکید کرد: در زمان حاضر سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در بازه ثبت‌نام قرار دارد و نمی‌توان به‌طور قطعی اعلام کرد که نتایج بررسی‌ها چه‌زمانی مشخص خواهد شد. از زمانی که فرد از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی مشمول دریافت یارانه شناخته شود، یارانه آنها از ابتدای طرح محاسبه و به حساب آنها واریز خواهد شد.
وی در مورد خانوارهایی که اخیراً فرزند جدیدی به خانواده آنها اضافه شده است، گفت: این افراد نیازی به ثبت‌نام جدید ندارند و اطلاعات مربوط به‌صورت سیستمی از ثبت احوال به وزارت رفاه منتقل خواهد شد. سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در مورد اختلالات موجود در سامانه ثبت‌نام نیز گفت: سعی شده است زیرساخت مناسبی برای سامانه ثبت‌نام یارانه‌ها فراهم شود اما با توجه به ثبت‌نام‌های دیگری که انجام می‌شود ممکن است حجم زیادی از کاربران قصد ورود به سامانه را داشته باشند به همین دلیل برخی افراد ممکن است به‌هنگام ورود به سامانه با اختلالاتی مواجه شوند. وی ادامه داد: با توجه به پیش‌بینی‌هایی که در خصوص اختلالات احتمالی انجام شده بود، بازه ثبت‌نام طولانی در نظر گرفته شد و زمان ثبت‌نام دیگری نیز مجدداً اعلام خواهد شد تا افراد بدون نگرانی بتوانند اقدامات مورد نظر خود را انجام دهند.
این توضیحات نشان می‌دهد که احتمالا تعداد افراد یارانه بگیر پس از بررسی این اعتراضات بار دیگر افزایش پیدا خواهد کرد اما فعلا این موضوع برای یارانه دو ماهه واریز شده اجرایی می‌شود. برای پس از آن دولت اعلام کرده که حمایت‌ها به شکل کالابرگ الکترونیک ادامه خواهد یافت، حمایتی که هنوز جزییات پرداخت آن مشخص نشده و حتی معلوم نیست از چه زمانی کلید خواهد خورد. یکی از گام‌های اجرایی که در این زمینه برداشته شده، بحث کارتخوانهای هوشمند در نانوایی‌های استان زنجان است، موضوعی که فعلا به عنوان یک طرح پایلوت در یکی از استان‌های کشور اجرا می‌شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار زنجان گفت: با افزایش مهارت آموزش‌دیدگان، سرعت نصب کارتخوانهای هوشمند در نانوایی‌های زنجان افزایش می‌یابد. وی با توضیح این مطلب که در ششم فروردین‌ماه بنا به پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی و در جلسه ستاد تنظیم بازار کشور، زنجان به عنوان استان پایلوت اجرای طرح نان انتخاب شد، تصریح کرد: علت این امر نیز توانمندی مدیران ارشد استان و استان قرمز بودن زنجان برای سکونت اتباع خارجی ذکر شده است. این مسوول با بیان اینکه در اجرای این طرح یکی از موارد لازم کد ملی است، متذکر شد: اتباع خارجی کد ملی ایرانی ندارند و برخی از آنها نیز شناسایی شده نیستند. وی با تاکید بر اینکه چالش‌های پیش روی این طرح چه در مرکز استان و چه در تهران بارها مورد بررسی قرار گرفته و اشکالات لازم برطرف شده است، افزود: با توجه به همین موضوعات در ادامه نیز امیدواریم هیچ مشکلی پیش نیاید. قاسم‌لو با تاکید بر اینکه از ۱۶۰۰ نانوایی استان دستگاه‌های هوشمند در ۷۵۰ نانوایی نصب شده است، افزود: به ۱۵ نفر نیز در زمینه نصب این دستگاه‌ها آموزش‌های لازم ارایه شده که با افزایش مهارت آنها سرعت نصب دستگاه‌ها افزایش یافته است.
اینکه این طرح به چه شکل بناست شمایل کشوری به خود بگیرد و آیا در کنار نانوایی، بحث تجهیز به این کارتخوان‌ها شامل دیگر صنوف نیز خواهد شد یا خیر، سوالاتی است که باید دید در روزها و هفته‌های آینده دولت چه پاسخی برای آن ارایه خواهد داد. فعلا مردم از یارانه نقدی دو ماهه بهره مند شده‌اند اما مشخص نیست که آیا این آخرین یارانه نقدی خواهد بود یا حمایت‌های بعدی نیز به شکل ترکیبی انجام می‌شود.
