جا ماندن از قطار توسعه

علی اکبر نیکواقبال

بسیاری از کشورهایی که امروز جزو اقتصادهای توسعه ‌یافته جهان به شمار می‌روند، برای مدتی طولانی حرکت اقتصادی را دنبال کرده‌اند که امروز آنها را به این جایگاه رسانده است. در واقع نگاهی به شرایط چند دهه قبل نشان می‌دهد که بسیاری از اقتصادها با بحران‌ها و مشکلات اساسی مواجه بوده‌اند اما برای آنها به راه‌حل‌های جامعی رسیده‌اند و همین موضوع توانسته راه را برای توسعه آنها باز کند.

شرایطی مانند رکود، تورم یا رکود تورمی تجربه‌هایی است که در سال‌های گذشته بسیاری از کشورهای جهان با آن رو به رو بوده‌اند اما به نظر می‌رسد با رسیدن به سیاست‌های درست، از این موانع عبور کرده‌اند. در واقع تورم دو رقمی و تلاطم‌های اقتصادی موضوعی نیست که فقط در اقتصاد ایران تجربه شده باشد و بسیاری از دیگر کشورها نیز دوره‌هایی از آن را پشت سر گذاشته‌اند اما در عمل آنها با اصلاح شرایط اقتصادی خود توانسته‌اند از این شرایط عبور کنند اما همچنان در خم یک کوچه باقی مانده‌ایم.

از سویی هر کشور باید در برنامه‌ریزی خود برای توسعه، به افزایش توان بخش خصوصی، بالا رفتن میزان تولید و حرکت به سمت اهداف کلان حرکت کند. در چنین شرایطی دولتی که هزینه‌های بالایی دارد و حجم بالایی از اقتصاد را به خود اختصاص داده و بودجه فراوانی را صرف مواردی می‌کند که اولویت‌دار نیستند، قطعا شانسی برای رقابت در عرصه جهانی ندارد. ما باید با چابک‌سازی اقتصاد ایران و کوچک کردن دولت و استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان زیرساخت‌های لازم برای توسعه اقتصادی فراهم کنیم. از سوی دیگر بخشی از زیرساخت‌ها در تعامل با جهان ساخته می‌شود. ما از سویی باید در حوزه حمل و نقل طوری عمل کنیم که هزینه رفت و آمد از ایران به پایین‌ترین سطح خود برسد تا به این ترتیب امکان جابه‌جایی کالا و افزایش تبادل به وجود‌اید.

با وجود آنکه این صحبت‌ها بارها در برنامه‌های بودجه و برنامه‌های توسعه مورد توجه قرار گرفته و شعارهای فراوانی نیز در این راستا ارایه شده اما در عمل همچنان راهی طولانی باقی مانده است و تا زمانی که ما در اقتصادمان به سمت بهبود این سیاست‌های کلان حرکت نکنیم، مشکلات به جای خود باقی خواهند ماند.