تعلیق مذاکرات خرید هواپیما از اروپا

گروه راه و شهرسازی| 

فقط 40 درصد از ناوگان هوایی کشور اجازه پرواز دارند. به گفته محمد محمدی‌بخش، رییس سازمان هواپیمایی، در حال حاضر تعداد هواپیماهای مسافری کشور ۴٠٠ فروند است که از این تعداد ٣٣٠ فروند فعال هستند، اما ١۶٠ فروند هواپیما (40 درصد ناوگان) اجازه پرواز دارند.330 فروند هواپیمای فاقد اجازه پرواز، به دلیل تعمیر و نگهداری یا تامین موتور و قطعات موتور مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. به گزارش «تعادل»، محمدی بخش در آخرین نشست خبری خود در سال گذشته که 25 اسفند 1400، برگزار شد، اعلام کرده بود که «بخشی از مذاکرات وین به تأمین هواپیما و قطعات اختصاص داشت». حالا که در این روزها، به نظر می‌رسد، مذاکرات هسته‌ای از «مکث» فراتر رفته و به «بن بست» رسیده است، طبیعی است که مذاکرات خرید هواپیماهای نوساز نیز به نوعی منتفی یا «تعلیق» شده است. رییس سازمان هواپیمایی کشوری در همان نشست خبری تصریح کرده بود که «تحریم صنعت هوایی کشور در نگهداری هواپیماها اثر گذار بود، اما باعث زمین‌گیری هواپیماهای برجامی نشد. هفت فروند از هواپیماهای ‌ای. تی. آر خریداری شده در دوران برجام، اکنون فعال و پرواز انجام می‌دهند و ۲۵ درصد هواپیماها معمولا باید در دوره تعمیر و نگهداری باشند، بنابراین اینکه باقی هواپیماهای برجامی در دوره تعمیر و نگهداری هستند، غیرعادی نیست، اما با شرایط بسیار سخت که امیدوارم تامین قطعات از اروپا اتفاق افتد.»

    پرواز 16 هواپیمای برجامی به ایران

به گزارش «تعادل»، بلافاصله پس دستیابی ایران و کشورهای 1+5 به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، در سال 1395، شرکت هواپیمایی ایران ایر (هما) در سه قرارداد جداگانه با سه شرکت هواپیمایی ایرباس، بویینگ و «ای.تی.آر» قرارداد خرید 200 فروند هواپیما امضا کرد. نکته مهم درباره خرید این هواپیماها این بود که قرارداد خرید به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک بود و ایران بنا داشت ۸۵ درصد منابع مالی آن را از طریق فایناس خارجی و ۱۵ درصد آن را از منابع داخلی خود تامین کند.

با این حال، از مجموع ۲۰ فروند هواپیمای «ای.تی.آر» ۱۳ فروند را به هما تحویل داد، چه آنکه تحویل مابقی هواپیماها از سوی این شرکت پس از خروج امریکا از برجام به حالت تعلیق درآمد. از ۱۰۰ فروند هواپیمای خریداری شده از شرکت ایرباس فقط ۳ فروند تحویل ایران شد. این قرارداد نیز به حالت تعلیق درآمد. در قرارداد ایران ایر با شرکت بویینگ نیز خریداری و تحویل ۸۰ فروند هواپیما تعیین شده بود که این قرارداد نیز به‌صورت یک‌طرفه از سوی امریکا لغو شد.

ایران‌ایر و بویینگ ۲۱ آذرماه سال ۹۵ قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیما را امضا کردند و قرار شد این تعداد هواپیما طی بازه زمانی ۱۰ ساله به ایران تحویل داده شود. ارزش این قرارداد ۱۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بود که شرکت بویینگ، فاینانس آن را بر عهده گرفت. زمان تحویل اولین هواپیمای بویینگ به ایران نیز سال ۲۰۱۸ اعلام شد. البته نوسازی ناوگان هوایی ایران به خریدهای عمده ایران‌ایر از دو شرکت بزرگ هواپیماساز جهان (ایرباس و بویینگ) ختم نشد و شرکت هواپیمایی آسمان نیز به منظور ترمیم ناوگان خود به خرید از هواپیماساز امریکایی روی آورد و توانست تفاهم خرید ۶۰ فروند هواپیمای نسل جدید بویینگ۷۳۷مکس را در ۱۶ فروردین‌ماه 1396 امضا کند. طبق تفاهمنامه‌ای که منعقد شد، قرار بود این هواپیماها از سال ۲۰۲۲ میلادی به تدریج به‌شرکت هواپیمایی آسمان تحویل شود. نمایندگان دو شرکت توافق کردند که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۵ تا ۱۰ فروند از این هواپیماها به ناوگان هوایی ایران اضافه شود.

    ناگزیر از خرید هواپیمای دست دوم

در سال 95 و در نخستین روزهای دستیابی ایران و 1+5 به برنامه جامع مشترک (برجام) مسوولان وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشور بارها در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کردند که ایران برای نوسازی ناوگان هوایی خود همچنین گسترش فعالیت‌های خود در داخل و خارج از کشور طی 10 سال آینده (افق 1404) به 500 فروند هواپیمای نو نیاز دارد و خرید 200 فروند هواپیما از سه شرکت بویینگ، ایرباس و «ای.تی.آر» گام نخست نوسازی ناوگان هوایی به شمار می‌رود. با وجود این، خروج یکجانبه دونالد ترامپ از برجام، قراردادها و برنامه‌ریزی‌های برای خرید 200 فروند هواپیما را دستخوش تغییر کرد، چه آنکه هر گونه خرید و فروش پرنده‌هایی که در آنها حتی به میزان 10 درصد از قطعات ساخت امریکا به کار رفته باشد، نیازمند مجوز از «اوفک» (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی امریکا در وزارت خزانه داری این کشور) است. از این رو، قرارداد با ایرباس و «ای.تی.آر» معلق شد و حالا مسوولان ایرانی امیدوارند با بازگشت امریکا به برجام دوباره این قراردادها به صورت اتوماتیک احیا شوند.

    ناوگان هوایی آب نرفته‌اند، اما...

رییس سازمان هواپیمایی دیروز اما در پاسخ به سوال ایلنا درباره تغییر آمار تعداد ناوگان هوایی کشور گفت: در حال حاضر تعداد هواپیمایی کشور ۴٠٠ فروند است که از این تعداد ٣٣٠ فروند فعال هستند، اما ١۶٠ فروند هواپیما اجازه پرواز دارند . وی تاکید کرد: تعداد هواپیماهای کشور آب نرفته است و تعدادی هواپیما جدید وارد شده اما برای پروازهای حج از آنها استفاده نخواهد شد. محمدی‌بخش گفت: مابقی هواپیماهایی که اجازه پرواز ندارند به دلیل مسائل تعمیر و نگهداری یا تامین موتور و قطعات موتور مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

    اول ایمنی، بعد پرواز

 او در نشست خبری دیروز خود با اشاره به تعداد پروازهای حج اظهار کرد: از دو ماه گذشته جلسات مرتبط با هماهنگی نهادهای مختلف برای انجام پروازهای حج آغاز شد و به دلیل سختگیری‌های عربستان توصیه‌های امنیتی متعدد را به مدیران کاروان اعلام کردیم . وی افزود: با توجه به اینکه هیچ نمایندگی ایران در عربستان مانند سفارت و کنسولگری در این کشور نداریم، هماهنگی با عربستان سخت بود اما در نهایت هماهنگی برای برنامه پروازی با این کشور انجام شد . درباره برنامه پرواز با حج و زیارت و دستگاه‌های امنیتی به توافق رسیدیم . معاون وزیر راه‌و شهرسازی با اشاره به اقدامات در نظر گرفته شده برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار از جمله آبله میمونی بین زائران و ورود آن به کشور اظهار کرد: درباره بیماری‌های واگیر عربستان بسیار سختگیر است، اما در ایران تصمیم‌گیری در این باره بر عهده وزارت بهداشت است و کمیته بیماری‌های واگیر‌دار در سفرهای حج ایجاد شده است. وی با بیان اینکه در تمام پروازها اولین اولویت ایمنی است، اظهار کرد: در برقراری پروازها شرایط بینابینی نداریم، یا صفر است یا ١٠٠ یعنی به اینگونه نیست که پروازی با احتمال ٨٠ درصد ایمنی انجام شود. محمدی بخش درباره احتمال تاخیر در پروازهای حج گفت: بخشی از پروازها از طرف ایران قابل مدیریت است، اما بخشی از این دلایل به کشور عربستان برمی‌گردد . برای مثال با شرایط نامساعد جوی در شبه جزیره عربستان مواجه هستیم که این خود عامل تاخیر می‌شود. پرواز امروز انتقال کارگزاران حج به عربستان هم با تاخیر مواجه شد چراکه فرودگاه عربستان پاسخگو نبود و به دلیل عدم پاسخگویی عربستان در برقراری پروازها تاخیر اجتناب ناپذیر است اما تمام فرودگاه‌ها شرایط خوبی برای زائران در پروازهای تاخیری در نظر گرفته‌اند و فراهم کرده‌اند. وی درباره قیمت بلیت حج گفت: براساس قرارداد سال ٩٨ با سازمان حج و زیارت برای انجام ۴ لگ پرواز برای هر حاجی قیمت بلیت ۵ میلیون و ٩٠٠ هزار تومان است. معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به سوالی دیگر درباره پروازهای پشتیبان ایران ایر به ویژه پرواز‌های داخلی گفت: پروازهای پشتیبان به شکل تامین نیرو کرو، قطعات از سایر ایرلاین‌ها خواهد بود و تاکنون شرکت‌های ایران ایرتور، قشم ایر و معراج اعلام آمادگی کرده‌اند و پروازهای خارجی ایران ایر در صورت نیاز بین ایرلاین‌ها تقسیم می‌شود.