حمایت دولت از بازار سرمایه به کجا رسید؟

برنامه میز اقتصادی امروز با موضوع «پیگیری حمایت دولت از بازار سرمایه» و با حضور آقایان همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه، حسین سلاح ورزی عضو شورای عالی بورس و نماینده اتاق بازرگانی، محسن انصاری مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار و علیزاده رییس کمیته بازار سرمایه مجلس شورای اسلامی برگزار و به سوالات زیر پاسخ داده شد.

   روند بازار سرمایه در اولین فصل امسال چگونه بود؟

دارابی ،کارشناس بازار سرمایه: روند مثبتی را در اثر مصوبات دولت شاهد بودیم؛ به‌طوری که شاخص کل از ابتدای سال تاکنون، نزدیک به ۱۵ درصد رشد داشته، اما بازار سرمایه می‌توانست وضعیت بسیار بهتری را تجربه کند. امسال از نظر متغیر‌های کلان موثر بر بازار، شرایط مناسبی داریم؛ چرا که نفت بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه معامله می‌شود و محصولات پتروشیمی و انواع مواد خام نیز، در بازار‌های جهانی قیمت‌های بالایی دارند. با وجود تمام این متغیرهای مثبت کلان، اتفاقات و اخبار ضد و نقیض در اثر برخی تصمیمات، باعث شد تا بازار نتواند به جایی که باید، برسد. آقای سلاح‌ورزی عضو شورای عالی بورس: در بهار امسال، بازار تا حدودی متعادل بوده که دلایل مختلفی از جمله افزایش دامنه نوسان از ۵ به ۶ برای شرکت‌های عرضه شده در بازار اول بورس و فرابورس و ترمیم حدودی اعتماد عمومی، سبب این اتفاق شده است. طی یک تا دو هفته اخیر به دلایلی که تا حدودی قابل توجیه است، شاهد یکسری از نوسانات هستیم؛ از جمله اینکه بسیاری از نمادها برای برگزاری مجامع خود، متوقف شده‌اند یا ابهاماتی در صنعت خودرو و پتروشیمی وجود داشت.

   چه میزان از مصوبات دولت قبل و مصوبه ده‌بندی دولت جدید برای حمایت از بازار سرمایه اجرایی شد؟

دارابی: مصوبات دولت قبل اصلاً اجرایی نشد؛ با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، شاخص بازار سرمایه رشدی را شاهد بود، اما پس از آن، به علت وضعیت نرخ بهره، این شاخص شروع به کاهش کرد تا اینکه بحث مصوبه ده‌بندی دولت پیش آمد که از این مصوبه نیز، تقریبا چهار بند به اجرا در آمده است. بند مربوط به معافیت ۵ درصدی شرکت‌های تولیدی در بودجه ذکر، اما از سوی دیگر، معافیت مالیاتی صادرات لغو و عوارض صادراتی وضع شد و همچنین، فاصله ۲۰ درصدی بین نرخ ارز نیمایی و ارز آزاد به وجود آمد. این اتفاقات مقداری معافیت به شرکت‌ها داد، اما بخش عمده‌ای از درآمدهای شرکت‌های صادراتی را کم کرد. اخبار ضد و نقیض درباره عوارض صادراتی، کاهش تمایل شرکت‌ها برای صادرات و وارد کردن ارز به کشور را به همراه داشت. بند مربوط به خوراک پتروشیمی‌ها نیز تاثیر مطلوبی روی بازار داشت؛ گزارش‌های دوازده ماهه نشان می‌دهد که در زمستان، برخی از شرکت‌های پتروشیمی علی رغم وضعیت جذاب بازارهای جهانی، زیان ده شده بودند. همچنین بند حقوق معادن و بند تاثیر دارایی ارزی بانک‌ها هم عملیاتی شده است.

   نحوه اجرایی شدن مصوبات دولت چه میزان روی عملکرد شرکت‌های بورسی تاثیر منفی داشت؟

سلاح‌ورزی: یکی از عوامل ثبات نسبی بازار سرمایه، این بود که سیاسیون کمتر درباره آن اظهارنظر کردند. بندهای این مصوبه به ویژه دعوت رییس سازمان بورس در جلسات اقتصادی، عمدتاً اجرا شده یا در حال اجراست، اما ایراداتی به آن وارد است. در مورد‌بندی که در قانون بودجه امسال آمد و قرار شد افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل سود تقسیم نشده، مشمول مالیات صفر باشد، نوع برخورد سازمان امور مالیاتی و دستورالعملی که برای اجرای آن صادر کرد، قابلیت اجرای این بند را کاهش داد. دیروز جلسه‌ای در این باره در کمیته ماده ۱۲ برگزار شد و به این نتیجه رسیدیم که باید مجدداً استفساریه‌ای از مجلس شورای اسلامی گرفته شود.

   روند اجرای مصوبه ده‌بندی دولت برای حمایت از بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

انصاری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار: بندهای با اهمیت مصوبه دهگانه تا حدودی اجرایی شده، اما چند بند باقی مانده که هنوز به تصویب نهایی نرسیده؛ به عنوان مثال، مصوب شده بود که ۳۰ هزار میلیارد تومان علاوه بر اوراق قبلی، بابت صندوق تثبیت واریز شود که در بودجه، فقط ۵ هزار میلیارد تومان برای آن در نظر گرفته شد. تصویب قانون گذار بوده که ۵ هزار میلیارد تومان به صندوق تثبیت منتقل شود، اما پیگیری‌ها برای اجرای کامل مصوبه، در حال انجام است. معافیت ۵ واحد درصدی شرکت‌ها نیز با وجود اینکه به تصویب رسیده، هنوز به‌طور رسمی ابلاغ نشده است و سازوکارهای اجرایی آن برای شرکت‌های مشخص نیست. مکاتباتی را با سازمان امور مالیاتی انجام داده‌ایم که این امر نیز انجام شود؛ ضمن اینکه در جلسات هفتگی با این سازمان هم، به‌طور مداوم در حال یادآوری این بند از مصوبه هستیم و امیدواریم که ابلاغ سازوکارها از سوی سازمان امور مالیاتی، طی یکی تا دو ماه آینده به اجرا برسد.

   شرکت‌های تولیدی و صادرکنندگان امسال چه میزان برای تامین نقدینگی تحت فشار هستند؟

دارابی: نرخ سود بین بانکی به ۲۸ درصد رسیده و هر هفته در حال افزایش است؛ همچنین نرخ انواع اوراق و اوراق‌گیری از بانک مرکزی نیز، به ۲۲ درصد رسیده که یعنی، تا ۲۳ و ۲۴ درصد نیز، برای بانک‌ها صرفه دارد که سپرده دریافت کنند و پول وارد بازار نشود. شرکت‌ها از نظر سرمایه در گردش تحت فشار هستند و اگر نرخ سود همچنان افزایش یابد، به شرکت‌ها فشار بیشتری وارد می‌کند؛ زیرا از ابتدای سال تاکنون، حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان منابع در بانک‌ها رسوب کرده است. از این میزان، ۲۴۰ هزار میلیارد تومان آن به تسهیلات اختصاص یافته و همچنان، ۳۰ هزار میلیارد تومان رسوب بیشتر نسبت به سپرده دریافتی بانک‌ها در نظام بانکی دیده می‌شود.